Double salaries and fictitious contracts: Where did Kosovo's budget go for Serbian municipalities?

Ten municipalities with a Serbian majority in Kosovo have received, over the years, funds from the Kosovo budget for salaries of workers in the education and health system. However, these two sectors in these municipalities work mainly under the Serbian system and receive salaries from the budget of this country. REL has found that, in some cases, the Kosovo budget allocated for them has been spent in questionable ways.

VJ, a Serbian citizen of the municipality of Leposaviq - the northern part of Kosovo - has received two salaries as a school worker in this municipality for at least ten years, until 2018.

In ten municipalities of Kosovo, which are mostly inhabited by Serbs, including Leposavic, the education system works according to the Serbian curriculum and receives funds directly from the Serbian budget.

Speaking to Radio Free Europe, VJ - whose full identity is known to the editors - indicates that in 2017 he received an indefinite contract from the municipality, according to the laws of Kosovo, even though he had an active contract with the Serbian system.

"Even before that contract, we received money [salaries from the Kosovo budget]... Then we received money without any contract. All the workers [in the Serbian system] received money without a contract and then we received the contracts [from Kosovo]", says VJ

In February 2018, he adds, the new local government in Lepsoaviq, headed at that time by Zoran Todić of the Serbian List, has stopped their income from the Kosovo budget, without any justification, according to him.

In the Serbian educational institutions in Kosovo, which have been operating since the post-war in 1999, the workers, in addition to the basic salary, also receive a supplement from the Serbian state - which means that their income ranges from 900 to 1,300 euros per month.

The salary of teachers in the Kosovo system, meanwhile, is from 580 to over 600 euros.
VJ says that he has never taken any decision to terminate the contract with the Kosovo system.

"That salary [from the Kosovo budget] was then distributed to some people from the [Serbian List] party, who never worked, but received their salaries," says VJ, without specifying who exactly is paid with that salary.

Radio Free Europe has not been able to independently verify these claims.

But, for this matter, VJ says that he filed a lawsuit in the Basic Court of Mitrovica at the end of 2020.

According to the documents provided by REL, through this lawsuit, he has requested the retroactive return of wages, amounting to about 11 thousand euros until the time of the lawsuit.

According to VJ's defense lawyer, his lawsuit has not yet been examined in the Court of Mitrovica, branch in Leposaviq - apparently due to lack of staff.

Punonjësit serbë të institucioneve të Kosovës në veri, përfshirë gjykatat, kanë dhënë dorëheqje në nëntor të vitit 2022, për shkak të një vendimi të Qeverisë së Kosovës për t’i riregjistruar makinat me targa serbe me targa të Kosovës.

Radio Evropa e Lirë ka bërë përpjekje të kontaktojë ish-kryetarin e Leposaviqit, Zoran Todiq, në lidhje me ndërprerjen e pagesave për punonjësit e arsimit, por, deri në publikimin e këtij artikulli, ai nuk është përgjigjur.

Todiq, i cili po ashtu ka dhënë dorëheqje në vitin 2022, është edhe kryetar i Autoritetit të Përkohshëm Komunal të Leposaviqit, i cili punon nën sistemin serb.

Deri në dorëheqje, ai ka marrë dy paga, një nga buxheti i Kosovës dhe një nga Serbia.

Numri i saktë i punëtorëve arsimorë në Leposaviq nuk është publik.

As në publikimet vjetore të statistikave të arsimit, Ministria e Arsimit e Kosovës thotë se nuk i ka të dhënat statistikore për arsimin e komunitetit serb në Kosovë.

Megjithatë Kosova, çdo vit, ndan buxhet për të 38 komunat e Kosovës, përfshirë për paga dhe shtesa në arsim dhe shëndetësi.

E kontaktuar nga REL-i, Qeveria e Kosovës nuk është përgjigjur në pyetjen nëse e di apo ka monitoruar se si shpenzohet ky buxhet.

As Komuna e Leposaviqit, që tani udhëhiqet nga kryetari shqiptar, Lulzim Hetemi, nuk ka mundur të japë përgjigje se në çfarë mënyre shpenzohet ky buxhet.

Në një vizitë që REL-i bëri në këtë komunë më 15 shkurt, pa se në një zyrë të vogël të objektit disakatësh të komunës, ishin renditur dhjetëra dokumente komunale, të ndara në dy vitrina.

Njëra nga vitrinat mbante dokumente të komunës që punonte me ligjet e Kosovës, e tjetra dokumente nga komuna paralele që kontrollohet nga Serbia.

Të dyja këto institucione, para vitit 2022, punonin nga i njëjti objekt.

Hetemi tha se nuk ka informacione se si mund të jetë harxhuar buxheti paraprak i komunës.

“Ato [para] nuk e dimë se ku kanë shkuar, sepse nuk kemi qenë kompetentë për t’i shikuar dokumentet. Menjëherë e kam bërë një thirrje që të vijë [policia] e krimeve ekonomike. Që dy muaj e gjysmë janë duke hetuar... janë duke shfletuar dokumentacionin se ku dhe nga kanë shkuar këto para”, tha Hetemi për Radion Evropa e Lirë.

Policia e Kosovës konfirmoi për REL-in se ka nisur hetime “rreth keqpërdorimeve në Komunën e Leposaviqit” dhe se është në fazën e mbledhjes së dëshmive.

“Janë sekuestruar disa dosje”, tha policia.

Komuna konfirmoi se, aktualisht, janë rreth dhjetë persona të punësuar në sistemin arsimor në komunë, nga komuniteti shqiptar, që paguhen nga buxheti i saj.

Hetemi tha se po bëhen përpjekje që stafi i shkollave në gjuhën serbe, të integrohet në institucionet komunale të Kosovës.

“Nëse ata nuk hyjnë në sistemin tonë të komunës, ne ato para [për paga dhe mëditje] do t’i shfrytëzojmë në mënyra të ndryshme. Për shembull, përmes asamblesë, do t’i përdorim diku tjetër”, tha ai.

Pjesa më e madhe e komunave me shumicë serbe në Kosovë nuk iu përgjigj pyetjeve të Radios Evropa e Lirë se si shpenzohet buxheti për paga dhe shtesa në sistemin arsimor dhe nëse punëtorët në këtë sistem kanë paga të dyfishta.

Një ndër komunat e vetme që u përgjigj, ajo e Novobërdës, konfirmoi se në këtë komunë janë të punësuar 219 punëtorë të arsimit - 140 që punojnë në shkollat në gjuhën serbe dhe 79 në shkollat shqip.

Sipas saj, të gjithë këta punëtorë marrin paga nga buxheti i Kosovës.

Komuna tha se nuk ka informacione nëse punëtorët në shkollat me planprogram serb, marrin paga edhe nga buxheti i Serbisë.

Por, burime të Radios Evropa e Lirë kanë treguar se në një komunë tjetër me shumicë serbe, në jug të Lumit Ibër, persona që kanë marrë kontrata mësimdhënësish, ushtrojnë në fakt pozita të tjera brenda komunës.

Në Komunën e Graçanicës, ndonëse shkollat punojnë në sistemin serb, së voni janë hapur konkurse për punëtorë arsimorë në sistemin e Kosovës.

Një nga konkurset e fundit ishte në tetor të vitit të kaluar, për tre arsimtarë në shkollat fillore që punojnë sipas sistemit serb dhe dy profesorë në një shkollë të mesme dhe një shkollë të elektroteknikës, që po ashtu funksionojnë sipas sistemit serb.

Paraprakisht, në maj të vitit 2023, kjo komunë shpalli konkurs për 14 vende pune në shkollat fillore dhe 11 profesorë në shkollat e mesme.

Radio Evropa e Lirë ka tentuar të kontaktojë me drejtorët e këtyre shkollave, por në telefon është përgjigjur vetëm drejtori i Shkollës së Elektroteknikës, Millan Dimitrijeviq.

I pyetur nëse në shkollën e tij ka mësimdhënës që e marrin pagën nga buxheti i Qeverisë së Kosovës, ai tha se nuk mund të përgjigjet.

“Nuk mund t'ju jap asnjë informacion, për çdo gjë duhet të kontaktoni Drejtorinë e Arsimit në Mitrovicë”, tha Dimitrijeviq, duke iu referuar një institucioni paralel që udhëheq arsimin e komunitetit serb në Kosovë.

Radio Evropa e Lirë e ka kontaktuar këtë institucion dhe Ministrinë e Arsimit në Qeverinë e Serbisë, e cila është përgjegjëse për sistemin arsimor në komunitetet serbe në Kosovë, por nuk ka marrë përgjigje.

Situatë e ngjashme në fushën e shëndetësisë

Kosova ndan buxhet edhe për punëtorët në sistemin shëndetësor në komunat me shumicë serbe, ndonëse ata punojnë sipas sistemit serb.

Ngjashëm me rastin e V.J., REL-i ka gjetur edhe një rast ku një punëtore shëndetësore në Mitrovicën e Veriut - tjetër komunë me shumicë serbe, afër Leposaviqit - ka ngritur padi, pasi paga nga sistemi i Kosovës i është ndërprerë papritur në vitin 2015. Deri atëherë, ajo kishte marrë pagë të dyfishtë - edhe nga Kosova, edhe nga Serbia.

Komunat me shumicë serbe në jug të Lumit Ibër shpesh shpallin konkurse për mjekë apo personel tjetër mjekësor, të cilët më pas punësohen në ndonjë institucion shëndetësor që punon në sistemin serb.

This was confirmed for REL by Branimir Stojanović, former mayor of Graçanica and former official of Lista Serbe - the largest party of Serbs in Kosovo. He is now one of the founders of the new party of Serbs in Kosovo - Serbian People's Movement.

"You have specialist doctors, who, for example, work in the Graçanica hospital. Maybe there was some manipulation with the contracts before, but what we have done is that we have announced competitions and thus hired people," said Stojanović and added that he does not believe that there are double payments for these workers.

Stojanović believes that educational and health institutions in Kosovo should remain connected to the Serbian system, because they are key to the survival of Serbs, according to him.

He said that the problem of double salary payments should be fixed through the Association of Serb-majority municipalities in Kosovo, which was agreed upon in the framework of the Kosovo-Serbia dialogue in 2013.

This association, which has not been established yet, is expected to have jurisdiction in the field of health and education, but also its own budget, in which funds would be poured from the Government of Kosovo and that of Serbia.

The Serbian state allocates millions of euros of funds to Kosovo every year, although there is not much transparency about how those funds are spent.

Almost 140 million euros have been allocated for 2024 alone.

Salaries in the fields of education and health go through the Office for Kosovo in the Government of Serbia, which has not responded to REL's questions regarding this topic.

According to a draft statute drawn up by the West for the formation of the Association of Serb-majority municipalities in Kosovo, Serbian health and education institutions are expected to be registered as private institutions. REL