Mes Berishës dhe Amerikës zgjedh 'American fairness'*

Alfred Lela

Nesër hapet një kapitull i ri në ‘luftën e ftohtë’ mes Ambasadores amerikane Yuri Kim dhe ish-kryeministrit shqiptar, Sali Berisha. Gjasat se ky i fundit do të jetë në Kuvend për seancën hapëse po rendin drejt sigurisë absolute, gjë që do ta dënojë me mosprani të dërguarën amerikane.

Parabola e shkëlqimit në mungesë, që përdoret jo rrallë në simbolikën politike, nesër do të jetë e dyfishtë: Berisha do të shkëlqejë me praninë dhe Kim me mungesën. Thënë këtë duhet ta sigurojmë veten se, sikur asgjë tjetër, jemi të bekuar me kohëra interesante.

Ambasadorja, me siguri, do donta ta shihte 'jashtë' Sali Berishën, para se të mbyllte mandatin e saj në Tiranë në të cilin jeton edhe një vit tjetër. Ish-kryeministri demokrat do donte të ishte ai përcjellësi i së 'huajës tekanjoze', e vetmja Ambasador/e në 30 vite që nuk i trokiti asnjëherë në derë. Për mirë as për keq.

I vetmi ‘takim’ mes të dyve ka qenë në hotel Rogner, në një mbrëmje të organizuar nga Ambasada për të prezantuar të sapoardhurën Yuri Kim, pak ditë pas mbërritjes në Tiranë. Që atëherë mes të dyve ka lundrur një ajsberg i madh dhe i ftohtë të cilit, si të gjithë ishujve akullnajorë, i kemi parë vetëm 1/3.

Ajo që do të shpërfaqet nesër si një tjetër titull i dramës amerikane të Sali Berishës, dhe si pjesë e repertorit me ‘shkop e karrotë’ të administarave të Washington-it, thotë disa gjëra, por jo gjithçka.

Ato që nuk thuhen, ose se nuk formulohen dot ose se lihen jashtë si pjesë e të pozicionuarit nën flamurin e ‘politikisht korrektes’, vijnë zakonisht në formën e pyetjeve ose dilemave.

Një dilemë që është e rrafshit human, dhe duket sikur nuk ka vend në politikë, por çfarë është politika veç forma e humanizimit të Leviatanit, shqetësohet nga fakti apo perceptimi, se është opozita që goditet dhe jo pushteti. Kjo pyetje duhej të bëhej edhe nëse tetë vite më vonë, dhe po aq pa pushtet, nemesis-i i Berishës, Edi Rama do të shigjetohej. Publiku do të gjente në këtë rast ‘Zotin’ që godiste Davidin, ndërkohë që falte Goliathin.

Sali Berisha është tashmë shumë i plakur, shumë vite larg pushtetit, por sidomos shumë herë i lauduar publikisht nga administratat amerikane për t’u damkosur po publikisht dhe po nga ata.

Një dilemë tjetër ka të bëjë me kohën dhe kontekstin. Pse tani? madje mund të vijë para pse?. Sepse një pjesë e publikut shqiptar mund t’i formulojë vetë disa ‘pse?’ duke u dhënë po vetë përgjigje: Sali Berisha është mujshar i pushtetit; shpesh ai zgjedh radikalen si trajektore politike; e me radhë. Por, koha kur u zgjodh lëshimi i anatemës amerikane bart disa paqartësi. Sepse, duket sikur i shërben fuqizimit të mëtejshtëm të një krahu dhe lideri politik, ndërkohë shumë i fortë, pra, duket sikur merr anë.

Amerika, këtu te ne, është thirrur përherë në skenë për ta gjykuar ndeshjen me paanësi. Kjo nevojë për të ka lindur herët, që në Konferencën e Paqes në Paris (1919), kur europianët donin ta ndanin Shqipërinë, dhe një amerikan u fut në arenë për të qenë fair.

Një dilemë e tretë, ende, me sa di, e paartikulaur, lidhet me faktin  se non grata e Berishës dhe sidomos këmbëngulja për të nxjerrë me zor nga Parlamenti, ka shijen e mosnjohjes së zgjedhjeve. Duke mos njohur të drejtën e Berishës për të mos përfaqësuar disa mijra zgjedhës që sigluan emrin e tij më 25 prill, automatikisht çnjeh një fragment të zgjedhjeve të 25 prillit.

Këtu logjikës i mbyllet një tunel përpara. Nëse zgjedhjet nuk i njihen opozitës, e cila nga ana e saj ankohet për vjedhjen e tyre, krijon dashur-padashur një precedent. Ku pakica mbahet përgjegjëse për detyrimet apo përgjegjësitë e shumicës.

Nëse zgjedhjet nuk qëndrojnë, ato duhet të bien, por asnjëherë si arsye e pakicave. Kështuqë, miqtë e mi amerikanë janë në të drejtën e tyre ta kenë Berishën non grata në kufijtë e tyre, por ata duhet të zgjedhin një formulë tjetër për Parlamentin. Të cilin duhet ta çnjohin të gjithin, jo pjesë-pjesë. Sidomos jo, kur pjesët qëllojnë të jenë të pakicës.

Përjashtohen këtu rastet e zgjidhjeve deus ex machina. Por, ne vijmë nga një sistem i tillë zgjidhjesh dhe, me ndihmën e amerikanëve, 30 vite më pare, dolëm prej atij tuneli.

E duam Amerikën, por nëse e bëjmë këtë nga varka shkatarraqe e një republike bananesh, kjo nuk është afeksion, por përulje. Të përulurit janë partnerët më të këqij. Dhe tradhtarët më të shpejtë.

*Këtu në kuptimin 'paanësia', ndershmëria apo drejtësia