Ky është një artikull shume interesant nga NEJM (The NEW ENGLAND JOURNAL of MEDICINE) mbi strategjinë e luftës anti COVID-19.
Harvey V. Fineberg, M.D., Ph.D.
Presidenti thotë se ne jemi në luftë me koronavirusin. Është një luftë që duhet të luftojmë për të fituar.
Ekonomia është në krize dhe kudo nga mijëra deri në më shumë se një milion jetë amerikane janë në rrezik. Shumica e analizave të opsioneve dhe tregtisë supozojnë se si pandemia dhe pengesat ekonomike duhet të luajnë gjatë një periudhe prej shumë muajsh për pandeminë dhe madje edhe më gjatë për rimëkëmbjen ekonomike. Sidoqoftë, siç do të thoshin ekonomistët, ekziston një opsion mbizotërues, ai që kufizon njëkohësisht vdekjet dhe e merr përsëri ekonominë në një mënyrë të qëndrueshme.
Kjo zgjedhje fillon me një fushatë të fuqishme, të përqendruar për të zhdukur Covid-19 në Shtetet e Bashkuara. Qëllimi nuk është të rrafshojmë kurbën; qëllimi është të shtypni kurbën. Kina e bëri këtë në Ëuhan. Ne mund ta bëjmë atë në të gjithë këtë vend brenda 10 javësh.
Dhe me inteligjencë të mjaftueshme në lidhje me armikun – ku virusi zvogëlohet, sa shpejt po lëviz, ku është më kërcënues, dhe cilat janë dobësitë e tij – ne mund të fillojmë të rigjenerojmë ekonominë pa e rrezikuar jetë te tjera.
Nëse ndërmarrim këto gjashtë hapa për të mobilizuar dhe organizuar kombin, mund të mposhtim Covid-19 deri në fillim të qershorit.
Vendosni një komandë të unifikuar
Presidenti duhet të befasojë kritikët e tij dhe të emërojë një komandant i cili raporton drejtpërdrejt tek Presidenti. Ky person duhet të ketë besimin e plotë të Presidentit dhe duhet të fitojë besimin e popullit amerikan. Ky nuk është një koordinator nëpër agjenci. Ky komandant mbart fuqinë dhe autoritetin e plotë të Presidentit Amerikan për të mobilizuar çdo pasuri civile dhe ushtarake të nevojshme për të fituar luftën. Kërkojini çdo guvernatori të caktojë një komandant shtetëror individual me një autoritet të ngjashëm mbarëkombëtar. Diversiteti i kombit tonë dhe fazat e ndryshme të epidemisë në rajone të ndryshme na lejojnë të synojmë reagime në vende dhe periudha specifike, të vendosim dhe rishpërndajmë furnizime të kufizuara kombëtare ku mund të bëjnë më të mirën, dhe të mësojnë nga përvoja .
Vendosni miliona teste diagnostikuese në dispozicion
Jo të gjithë duhet të testohen, por të gjithë me simptoma duhet te testohen. Kombi duhet të përgatitet për të kryer miliona teste diagnostikuese në 2 javët e ardhshme. Ky ishte çelësi i suksesit në Korenë e Jugut. Çdo vendim për administrimin e rasteve varet nga vlerësimi i shëndoshë mjekësor dhe rezultatet e testeve diagnostikuese. Pa teste diagnostikuese, ne nuk mund të gjurmojmë fushën e shpërthimit. Përdorni mënyra krijuese për të mobilizuar laboratorët e hulumtimit të kombit për të ndihmuar në kontrollimin e popullatës; referojuni personave që shfaqin pozitiv për vlerësim të mëtejshëm. Organizoni vende të testimit klinik të dedikuar në çdo komunitet që janë fizikisht larg nga qendrat e tjera të kujdesit, të tilla si qendrat e testimit të përshkuara që kanë filluar të shfaqen.
Furnizoni punonjës të shëndetit me PPE (pajisje personale mbrojtëse) dhe pajisin spitalet që të kujdesen për një rritje të pacientëve me sëmundje të rëndë
Furnizime të bollshme të PPE (pajisje personale mbrojtëse) duhet të jenë çështje standarde për çdo punonjës shëndetësor në SH.B.A që është në linje te pare dhe kujdeset për pacientët apo testojnë infeksionin. Ne nuk do t’i dërgojmë ushtarët në betejë pa jelekë ballistë; punonjësit e shëndetësisë në vijën e parë të kësaj lufte meritojnë jo më pak. Qendrat rajonale të shpërndarjes duhet të vendosin me shpejtësi ventilatorët dhe pajisjet e tjera të nevojshme nga stoku kombëtar në spitalet me nevojën më të madhe. Megjithë përpjekjet më të mira të të gjithëve, në zonat më të goditura, standardet e krizës së kujdesit do të duhet të zbatohen për të marrë vendime etike të shëndosha, të pashmangshme në lidhje me përdorimin e pajisjeve dhe furnizimeve në dispozicion.
Diferenconi popullsinë në pesë grupe dhe trajtoni në përputhje me rrethanat
Së pari duhet të dimë se kush është i infektuar; së dyti, i cili supozohet se është i infektuar (d.m.th., persona me shenja dhe simptoma në përputhje me infeksionin të cilët fillimisht testojnë negativ) ; së treti, i cili është ekspozuar; së katërti, i cili nuk dihet se është ekspozuar ose infektuar; dhe i pesti, i cili është shëruar nga infeksioni dhe është imun si duhet. Ne duhet të veprojmë në bazë të simptomave, ekzaminimeve, testeve (aktualisht, analizave të reaksionit zinxhir polimerazë për të zbuluar ARN virale), dhe ekspozimeve për të identifikuar ata që i përkasin secilit nga katër grupet e para. Hospitalizoni ata me sëmundje të rëndë ose me rrezik të lartë. Krijoni spitale duke përdorur qendra bosh kongresesh, për shembull, për t’u kujdesur për ata me sëmundje të lehte ose të moderuar dhe me rrezik të ulët; një infermier i izolimit për të gjithë pacientët do të zvogëlojë transmetimin te anëtarët e familjes. Shndërroni hotele të zbrazëta në qendra karantine për të strehuar ata që kanë qenë të ekspozuar dhe ndani ato nga popullsia e përgjithshme për 2 javë; kjo lloj karantine do të mbetet praktike derisa dhe nëse epidemia nuk ka shpërthyer në një qytet apo rajon të veçantë. Të jesh i aftë të identifikosh grupin e pestë – ata që ishin infektuar më pare qe janë rikuperuar dhe kanë imunitet të duhur – kërkon zhvillim, vërtetim dhe vendosje të testeve të bazuara në antitrupa. Ky do të ishte një ndërrimi i lojërave në rifillimin e pjesëve të ekonomisë më shpejt dhe më të sigurt.
Frymëzoni dhe mobilizoni publikun
Në këtë përpjekje gjithëpërfshirëse, të gjithë kanë një pjesë për të luajtur dhe praktikisht të gjithë janë të gatshëm. Ne kemi filluar të lëshojmë zgjuarsinë amerikane në krijimin e trajtimeve të reja dhe një vaksinë, duke siguruar një larmi dhe numër më të madh testesh diagnostikuese, dhe duke përdorur fuqinë e teknologjisë së informacionit, median sociale, inteligjencën artificiale dhe informatikën me shpejtësi të lartë për të hartuar zgjidhje të reja. Këto përpjekje duhet të intensifikohen. Të gjithë mund të ndihmojnë në zvogëlimin e rrezikut të ekspozimit dhe të mbështesin miqtë dhe fqinjët e tyre në këtë kohë kritike. Pasi të gjithë punonjësit e shëndetit kanë maskat që u duhen, Shërbimi Postar i Sh.B.A-së dhe ndërmarrjet private të gatshme mund të bashkohen për të ofruar maska kirurgjikale dhe dezifektante për çdo familje amerikane. Nëse të gjithë veshin një maskë kirurgjikale jashtë shtëpisë, ata që janë presimptomatikë dhe të infektuar do të kenë më pak të ngjarë të përhapin infeksionin te të tjerët. Dhe nëse të gjithë veshin maskë, nuk ka asnjë stigmë.
Mësoni ndërsa bëni hulumtimeve themelore në kohë reale
Kujdesi klinik do të përmirësohej shumë nga një trajtim efektiv antiviral dhe çdo rrugë e besueshme duhet të hetohet. Ne e bëmë atë me HIV; tani, ne duhet ta bëjmë atë më shpejt me SARS-CoV-2. Klinicistet kanë nevojë për parashikues më të mirë se cila gjendje e pacientit është e prirur të përkeqësohet me shpejtësi ose kush mund të vdesë. Vendimet për të formuar reagimin e shëndetit publik dhe për të rifilluar ekonominë duhet të udhëhiqen nga shkenca. Nëse mësojmë se sa njerëz janë infektuar dhe nëse ata janë imunë, ne mund të përcaktojmë se është e sigurt që ata të kthehen në punët e tyre dhe të rifillojnë aktivitete më normale.
A është e sigurt që të tjerët të kthehen në punë?
Kjo varet nga niveli i infeksionit që vazhdon ende, nga natyra e ekspozimeve të mundshme në vendin e punës, si dhe nga kontrollimi i besueshëm dhe zbulimi i shpejtë i rasteve të reja.
A mund të rihapen shkollat me siguri?
Kjo varet nga ajo që mësojmë për fëmijët si transmetues të virusit te mësuesit, prindërit dhe gjyshërit e tyre.
Sa të rrezikshëm janë hapësirat dhe sipërfaqet e ndotura?
Kjo varet nga mbijetesa e virusit në kushte të ndryshme mjedisore dhe nga materiale të ndryshme.
Nëse e përdorim këtë qasje të bashkërenduar dhe të vendosur dhe jemi të udhëhequr nga shkenca, ne mund të fillojmë të ringjallim bizneset e të gjitha llojeve, përfshirë linjat ajrore, hotele, restorante dhe vende argëtimi. Duke vendosur para në xhepat e njerëzve gjatë dy muajve të ardhshëm, duke mbrojtur bizneset e vogla dhe duke lëshuar kufizime në kredi, Presidenti, Kongresi dhe Rezerva Federale do të kenë pozicionuar ekonominë për t’u rikthyer – sapo virusi të zhduket.
Nëse e bëjmë këtë, ne mund t’i lehtësojmë amerikanët nga pikëllimi dhe humbja e shmangshme, të luajmë rolin tonë në luftën globale kundër Covid-19 dhe të jemi në një pozitë më të fortë për të ndihmuar vendet e tjera. Nëse vazhdojmë me gjysmë-masa kundër koronavirusit, rrezikojmë ta ngadalësojmë ekonominë me një ngarkesë afatgjatë dhe të shmangshme të konsumatorëve me ankth, sëmundje, kosto më të larta mjekësore dhe aktivitet biznesi të kufizuar.
Ndërsa përpiqemi të kapërcejmë epideminë e menjëhershme, duhet të ndërmarrim hapa që të pajisemi më mirë për t’u marrë me koronavirusin me kalimin e kohës dhe me kërcënime të tjera që shfaqen në shekullin XXI. Një vaksinë e sigurt dhe efektive do të ndihmojë në mbrojtjen e të gjithëve dhe do të shërbejë si një masë kryesore kundër rivendosjes së virusit nga vendet e tjera të botës. Ri-forcimi i infrastrukturës së shëndetit publik do të forcojë kapacitetet kombëtare, shtetërore dhe lokale për t’iu përgjigjur kërcënimeve të ardhshme. Hartimi i modeleve parashikuese të sakta për infeksione në zhvillim do të përmirësojë në masë të madhe gatishmërinë.
Në vend që të pengohemi përmes një serie fillimesh dhe ndalimesh dhe gjysmë-masash si për shëndetin ashtu edhe në frontet ekonomike, duhet të krijojmë një strategji për të mposhtur koronavirusin dhe t’i hapim rrugën drejt ringjalljes ekonomike. Nëse veprojmë menjëherë, ne mund të bëjmë përvjetorin e Ditës-D më 6 qershor 2020, ditën kur Amerika shpall fitoren ndaj koronavirusit.
Burimi: NEJM.org (The NEW ENGLAND JOURNAL of MEDICINE)
Financuar Nga Bashkimi Europian
