Politiko.al
Kur bën të mbyllet një vit, dhe vigjilja e tjetrit ngatet, zakoni e ka që agjensitë e medias, pavarësisht llojit, bëjnë një bilanc apo ekskursion në 365 ditët që po mbyllen, duke hedhur një vështrim plot pritshmëri nga të rejat që po vijnë.
Ky vështrim i jetës dhe botës me nëndarje vjetore është një prej miteve të reja të krijuara prej njeriut për ta mbajtur veten në auto-kontroll, për ta shmangur padepërtueshmërinë e kohës që rrjedh, infinite dhe e pakategorizuar, duke mos i patur fare në hesap ‘mitologjitë e njeriut’.
Do t’a gjeni ‘Bota në vitin 2019‘ te The Economist apo ‘Librat më të mirë të 2019’ te The New York Times; ‘Parashikimet për vitin 2020’ te Project Syndicate apo ’10 Video Op Eds’ te The Washington Post. Sigurisht, të gjithë janë familjarë me ‘Njeriun e Vitit’ të Time Magazine.
Politiko.al çdo fund viti, më saktë ditën e fundit të vitit dhe të parën e pasuesit, ‘heq dorë’ prej lajmeve të aktualitetit dhe shpalos një Speciale ‘përmbledhje të vitit të shkuar’, në një përpjekje për të kujtuar, por edhe për të kategorizuar; për të shenjuar, por edhe për të tradicionalizuar.
Ne jemi konservatorë në gjërat që njohim, shkruan Roger Scruton.
Po ai njohim ne gjërat për të cilat jemi konservativë?
2019-a ka qenë një vit liberal në këtë kuptim; në kuptimin që Shqipëria ka rendur nëpër gjërat që nuk ka njohur me tërbimin e një të marre dhe në të njohurat ka qenë thuajse vendnumëruese.
Ndoshta duhet sqaruar se çfarë ka ndërmend Scruton-i kur thotë ‘jemi konservatorë në gjërat që njohim’, në mënyrë që teksti të mos tingëllojë më i ditur se qëllimi i tij. Filozofi anglez fut te ‘gjërat e njohura’ (konservatore ose të djathta) tokën, shtëpinë, pronën, atdheun etj., ndërsa mendimit të majtë (liberal) i mvesh çështje apo kauza flu si të drejtat, barazia etj., pra gjëra që, në dallim nga të parat, janë më të vështira të përkufizohen.
Tërmeti i 2019-ës na identifikoi si konservatorë apo të djathtë, nëse marrim si udhëprirës përkufizimin e Scruton-it. Kjo forcë e natyrës (diçka e vagullt dhe e errët) na vuri përballë shenjtërisë së jetës dhe të pronës, e cila fitoi mbi ndjenjën e barazisë sepse, siç e patë, jo të gjithë ishim të barabartë para tërmetit (disa vdiqën, disa u plagosën, disa humbën shtëpitë, por jo të gjithë).
2019-a u bë dëshmitare, gjithashtu, e një tjetër pabarazie: zgjedhjeve të njëanshme, të cilat u zhvilluan në mes të verës dhe në mes të një kolapsi politik të prodhuar nga bojkoti parlamentar dhe bojkoti i zgjedhjeve (më pas) i opozitës.
Politikisht, Shqipëria, falë ngjarjeve të 2019 është një shtet i dështuar (failed state) një kategorizim që u bëhet vendeve të botës nga indekset e demokracisë dhe ligjit të forumeve të ndryshme prestigjioze.
Zgjedhjet e njëanshme prodhuan copy paste-in e zgjedhjeve të kontestuara nga opozita dhe nga një pjesë e komentariatit politik dhe opinionit publik. Ndërsa fqinjët tanë grekë arritën të nxjerrin shpejt e shpejt rezultatet e një palë zgjedhjeve me përplasje të forta ideologjike e politike, dhe ‘shqiptarët e tjerë’, kosovarët, gjithashtu numëruan, uruan dhe përfunduan si oksidentalë procesin e tyre zgjedhor, makina shtetërore shqiptare, as zgjedhjet me një parti nuk arriti t’ia nënshtronte një procesi të besueshëm. Dyshimi e ka se koha e gjatë u desh për të barabitur vota e hedhura në kosh me votat e raportuara.
Ja ku u kthyem edhe njëherë te barazia, apo një formë e saj, një gjë e pamundur, si për konservatorët ashtu dhe për liberalët shqiptarë.
Atë që nuk e prodhon dot pushteti, nuk e mishëron dot as antipodi i saj, opozita. Në dy raste ‘qeveria hije’ e Shqipërisë i la në baltë të gjithë ata që duan të gjejnë një bërthamë virtyti te pala që, me asgjë tjetër veç virtytit mund të prodhojë mekanizmat e ngritjes. Kryetari i partisë më të madhe në opozitë, PD, pak pas tërmetit të parë që e trembi Shqipërinë, në shtator, u shpërngul nga apartamenti afër qendrës së Tiranës për t’u vendosur në një vilë në kodrat periferike të kryeqytetit. Kur media raportoi se makina e tij hynte e dilte nga adresa e re, mbrojtja u gatit nga zyra e shtypit me naivitet barbar: tërmeti i kishte dëmtuar shtëpinë dhe politikani i lartë opozitar kishte marrë me qira një vilë për arsye sigurie.
Pasiguritë e kësaj lëvizjeje janë dy: e para strehimi i mëtuesit të fronit të anti-oligarkut më të madh mu në çerdhen e oligarkisë dhe, e dyta, ‘Kryeministri hije’ që ‘shpëton’ kokën mes dy tërmeteve, të parit që trembi shumë zemra dhe të dytit që mori 51 koka. Për të mos folur për të tretën e madhe: kryetari i PD humbi të drejtën për ta zbukuruar ligjërimin e vet opozitar me ‘oligarki’ dhe me vilën e kundërshtarit politik, Ramës. Tani edhe ai, sa i takon 2019 dhe 2020, është në hatrin e oligarkëve dhe i barabartë (në vilë) me Kryeministrin.
E shihni sa shpesh na e zë rrugën barazia, në një vend kaq të pabarabartë si ky yni?!
Një tjetër eksponent opozitar, E. Salianji, i vetëpërkufizuar me anë të aksionit politik dhe mediatik si antipod i ministrave të Brendshëm Tahiri dhe Xhafaj (duke nanuritur kështu ëndrrën e ministrit të linjës në qeverinë e ardhshme), në përpjekje për të përshkallëzuar ngjitjen e tij dhe të forcës që përfaqëson dhe rënien e kundërshtarëve, pas disa përpjekjeve beninje opozitare, si denoncimi në vend i parcelave me kanabis, duket se ra në pellgun, e pashmangshëm ndoshta, të operimit me mjetet apolitike të kundërshtarit.
E njohur si ‘dosja Babale’, një zinxhir i paqartë episodesh që përfshinte me gjasë incizimin e të vëllatit të ish-ministrit të Brendshëm Fatmir Xhafaj, e pa politikanin opozitar këmbë e krye në paqartësi, kundravatje politiko-morale dhe, në fund, gjithaq ligjore sipas Prokurorisë dhe Gjykatës.
Këtu duhet ndalur sepse, edhe njëherë barazia, palët politike në Shqipëri janë 1-1 në etiketimin si ‘të politizuar’ të Gjykatës dhe Prokurorisë. Thënë këtë, (zh)vlerësimi që i bën ‘politizimi’ dënimit të Salianjit anulon vetveten. Ai do të mbetet në kronikë si politikani i parë i dënuar nga një sistem gjyqësor në vigjilje. Ashtu si ditët e fundit të vitit që mbushen me melankoli, jo prej asaj që po ikën, por prej shpresës së asaj që pritet të vijë, ashtu edhe ‘sistemi i ri’ gjyqësor nuk ka dënuar Salianjin, por ka dashur të japë një provë by default të ‘pastërtisë’ së vet.
Politikisht ky ka qenë, shkurtimisht, viti që ka kaluar Shqipëria. Këto ‘fluturime pa qiej’ të eksponentëve politikë nuk mundet megjithatë të mos shoqërohen nga zogj që pluskojnë si ‘enfant terrible’ në kenetën e të ashtuquajturit shoë biz shqiptar.
Hermes Nika, që mishëron që në emër hermafrodizmin e dy perëndive greke të antikitetit (Hermes dhe Nike), u arrestua nga Policia, i dyshuar si zamku i një rrjeti prostitucioni, në të cilën sipas dëshmive të rrjedhura më vonë në media nga dosjet e Prokurorisë, bënte pjesë edhe Kika i Big Brother, një spektakli reality show.
Se si dhe pse këta dy ‘zogj’ ranë në rrjetë është e pak rëndësie. Çka prodhon peshë në këtë histori është shndërrimi i platformave kombëtare mediatike në strehë prostitucioni. Pa qenë nevoja e përmendjes së emrave, një duzinë vajzash të bukura që popullojnë, me hir dhe mediokritet, ekranet shqiptare perceptohen, dyshohen apo vetëprovohen si call girls, eskorta seksuale në këmbim të parave apo favoreve materiale, me njerëz që, kryesisht, banojnë në strehën e anti-ligjit.
Kur flasim, prej vitesh tashmë, për vettingun e politikanëve dhe gjyqtarëve, si munden platformat e mëdha apo të vogla mediatike në Shqipëri, të sintetizojnë të gjithë mendimin publik për domosdoshmërinë e vettingut të atyre që na drejtojnë, dhe të lejojnë njëheri që, ata që e modelojnë shoqërinë të jenë një sqetull, sa e ngjyresës kriminale aq dhe e asaj moralisht të dënueshme?!
Vajzat e vogla dhe adoleshentet e Shqipërisë shtyhen nga trysnia mediatike drejt modelve të tilla të cilat reflektojnë luks, shkëlqim, easy life dhe ky është një krim që ne, mediat e Shqipërisë, e kontrabandojmë përditë në ekranet e vogla dhe të mëdha të shqiptarëve.
Viti 2019, duhet thënë se u shenjua nga këta ‘zogj’ (të dreqit) të hapësirës publike shqiptare. A i vret ata ‘çiftja morale’ e këtij editoriali në një media të re si Politiko? Aspak, por është të paktën një grykë e kthyer nga vetja.
Megjithëse, Politiko.al, që në fillim i ka lënë pak hapësirë promovimit të tyre, të kthesh grykën nga vetja do të thotë, ‘të vrasësh’ atë që ua predikon të tjerëve. Si pjesë e kësaj ja edhe zotimi ynë për 2020: eleminimi i hapësirës së ‘zogjve’, të Tiranës, Shqipërisë apo dreqit në faqen tonë. Ne mund të bëjmë edhe pa ta, siç ata mund të bëjnë pa ne, por kaq mund të bëjmë për të ndryshuar veten dhe botën, dhe këtë po bëjmë.
Të urojmë që 2020-a të na bëjë më ‘konservatorë’, të flasim më shumë për gjërat që njohim dhe më pak, ose aspak, të dërdëllisim për ‘çështjet universale’.
