‘Lidhjet klienteliste’ të mjekëve mbushin recetat e pacientëve

Kur e bija u sëmur nga bajamet në mesin e qershorit, Luljeta e çoi recetën e mjekut tek të afërmit e saj në Itali, por nuk i mori dot medikamentet që i nevojiteshin. Gruaja [emri u ndryshua me kërkesë të saj] i tha BIRN se farmacistja italiane kishte mbetur e befasuar, pasi në recetë ishte shënuar vetëm emri tregtar i medikamentit dhe jo ai xhenerik.

“Farmacistja kërkoi gjithashtu të dinte peshën e fëmijës, kohëzgjatjen e mjekimit dhe mënyrën e marrjes së tij, të cilat nuk ishin shënuar,” tha ajo duke shpjeguar refuzimin.

Në fakt, receta që vuri në dispozicion Luljeta përshkruante Augumentin dhe Zyrtec – të dyja marka tregtare që përdoren respektivisht për antibiotikun Amoxicillin + Acid Clavulanic si dhe për medikamentin kundër alergjisë, Cetirizine.

Ky nuk është një rast i izoluar.

BIRN analizoi në disa farmaci në Tiranë me dhjetra receta dhe gjeti mes tyre një numër të madh përshkrimesh të emrave tregtarë ose të emrave tregtarë të shoqëruar me principalin nga ana e mjekëve. Përshkrimi i emrave tregtarë të medikamenteve në recetat e mjekëve është një praktikë e gjithëpërhapur në Shqipëri, e cila buron sipas ekspertëve nga lidhjet e shkurtra dhe klienteliste mes mjekëve dhe kompanive farmaceutike dhe lehtësohet nga paqartësitë në legjislacion.

Sipas nenit 52 të ligjit “Për barnat dhe shërbimin farmaceutik”, mjekët janë të detyruar që të lëshojnë recetë mjekësore sipas emrit të principit aktiv vetëm për listën e barnave të rimbursueshme. Ndërkohë, një rregullore e re për të standardizuar lëshimin e recetave mjekësore nuk është finalizuar ende nga Ministria e Shëndetësisë.

Mjeku epidemiolog, Ilir Alimehmeti, njëherazi pjesë e Partisë Demokratike në opozitë, i tha BIRN se ndërsa legjislacioni krijon hapësira për abuzime, nga kjo situatë përfitojnë mjekët dhe kompanitë farmaceutike në dëm të pacientëve.

“Ka grupe të posaçme nga grupet tregtare të cilët shkojnë në çdo farmaci për të kontrolluar nëse mjekët i kanë vendosur në recetë medikamentet e premtuara. Grupet verifikojnë rast pas rasti, ka mjekë që bashkëpunojnë për interesa përfitimi,” tha Alimehmeti.

Përshkrimi i recetave sipas emrit tregtar krijon shqetësime edhe për Urdhrin e Farmacistëve.

Kreu i Urdhrit, Dëfrim Goma i tha BIRN se së bashku me Urdhrin e Mjekut dhe përfaqësues të Ministrisë së Shëndetësisë po përpiqeshin ta korrektonin këtë problem përmes një rregulloreje të hartuar në fund të vitit 2024.

Goma thotë se rregullorja është në proces finalizimi nga Ministria e Shëndetësisë.

Njësoj si Alimehmeti, edhe Goma thotë se një pjesë e mjekëve udhëhiqen nga interesi i tyre financiar gjatë plotësimit të recetës për pacientët – një situatë që sipas tij mund të sjellë gabime dhe pasoja për shëndetin e popullatës.

"Doctors often prescribe drugs with trade names for reasons of interest and illegal profit, as they are paid by the companies that import them and the pharmacies that sell them, thus affecting fair competition," said Goma, adding that this phenomenon was more common with supplements.

But he added that this practice has also brought other problems for patients.

"Many times doctors prescribe drugs that are not legally distributed in Albania, forcing patients to buy them abroad or in pharmacies that keep them illegally," emphasized the head of the Order of Pharmacists.

When asked by BIRN, the head of the Medical Order, Fatmir Brahimaj, considered the problem to be overcome.

 "It has already been resolved, discussed and the document is in the ministry," Brahimaj said, referring to the prescription regulation.

The proposed prescription model requires doctors to prescribe the generic name of the medication, the recommended dosage, the method of administration, and the duration of therapy, along with the patient's data.

However, the regulation is considered an interim measure until the promise of implementing electronic prescriptions is realized.

An electronic prescription is an electronic medical document that contains data on medications prescribed to a patient by a doctor, and is directly accessible by the pharmacist through an electronic system.

According to Goma from the Order of Pharmacists, this would reduce medical errors, avoid clientelistic connections, and prevent the prescription of contraband drugs.

Even doctor Alimehmeti agrees that electronic prescriptions would solve many of the problems of the pharmaceutical market.

"Electronic prescription is a solution," he said, adding that pharmaceutical products should be online and the doctor should choose the name of the medication from a defined list./BIRN