Toxic waste still in the open sea, DW: Suspected to contain carcinogenic substances

After passing through two ports of the European Union, one in North Africa and one in South Africa and finally ending up in Asia, the 102 containers with hazardous waste - which is suspected to contain carcinogenic substances - returned to Albania again at the port of Durrës, where they left on July 4 of this year.

Four months ago, the cargo was headed for the Copper Metal Company Ltd in Thailand, a company without the necessary capacity to handle such waste. But information received through a confidential source from the Basel Action Network of Basel), an environmental organization based in the United States of America, raised the alarm that the cargo contained hazardous waste.

Hazardous waste, transit at several ports

"The waste first moved towards Italy. There, the quantity was loaded onto two different merchant ships of the "Maersk" company: "Maersk Candor" and "Maersk Campton". Both ships traveled the same route, but they sailed many days apart. From Italy they traveled to Malta, Morocco, South Africa and then Singapore. It is believed that they passed through the west coast of Africa to avoid the Red Sea area, due to Houthi piracy. The ships had decided to dock in South Africa but after we notified the government, they switched off their beacons until near Singapore. This "disappearance into the dark" was very unusual "– says to Deutsche Welle Jim Puckett, executive director of BAN.

BAN's fear was related to the dust content of these containers, which belong to "Kurum", the Turkish company of the steel processing industry at the former Elbasan Metallurgical Plant. "We fear that this shipment contains the substance that our confidential source claims: steel dust released from electric arc furnaces. It is defined as hazardous waste by the EU. The ash that accumulates in furnace filters contains mainly dangerous heavy metals such as lead, cadmium, zinc, nickel, etc. But it also contains toxic, cancer-causing elements, such as dioxins, furan, polycyclic aromatic hydrocarbons," explains Puckett.

The company "Kurum" itself has not admitted until now that the cargo belongs to the company. In a reaction to the media on August 21 of this year, after BAN raised the alarm about the suspected substance, the company said: "Kurum International has never exported waste dangerous, so even in this case this cargo in question was not exported by Kurum International".

Mbetjet nga "Kurum” rezultuan të ishin blerë nga kompania eksportuese "Sokolaj” - tashmë nën hetim nga prokuroria e Durrësit - e cila pretendon se nuk ka eksportuar mbetje të rrezikshme.

Gjatë gushtit, përmes një njoftimi të përbashkët për mediat, ministria e Mjedisit dhe ajo e Infrastrukturës, u shprehën njëzëri kundër rikthimit të sasisë së mbetjeve që ishin nisur drejt Tajlandës. "Shqipëria nuk mund të pranojë apriori rikthimin e ngarkesave të tilla, aq më tepër vetëm mbi bazën e dyshimeve e të spekulimeve, pa realizimin e analizave shteruese dhe provave ligjore të besueshme dhe të verifikueshme”.

Kontaminim i mjedisit dhe shëndetit

Valbona Mazreku, biologe dhe njëkohësisht drejtore ekzekutive e "Milieukontakt Albania”, organizatë që bashkëpunon me shoqërinë civile në çështjet mjedisore, është pjesë e grupit të organizatave që po bashkëpunon me BAN për transparencën e plotë të kësaj ngjarjeje që tashmë ka marrë përmasa ndërkombëtare.

"Përpara se kontenjerët të ngarkoheshin në anije, është vënë re qe pirgu i mbetjeve ka qenë në ambient të hapur dhe nën veprimin e faktorëve atmosferikë, ka ndotur mjedisin përreth - ajrin, tokën dhe ujin - por edhe shëndetin. Gjithsesi, vetëm pasi të bëhen analizat mund të flitet më shumë në lidhje me të. Por besohet që këto mbetje në kontenierë janë ende të hapura dhe do të kenë nevojë që të bëhet paketimi i tyre sipas llojit të mbetjes dhe protokollit përkatës, domethënë në ambalazhe tepër të sigurta dhe që nuk korrodohen nga faktorët atmosferikë dhe nuk lejojnë kullime të mundshme” – argumenton Mazreku për DW.

Sipas Mazrekut, marrja dhe analizimi i mostrave duhet të bëhet nga subjekte të specializuara dhe të licensuara. "Kërkon jo vetëm profesionalizëm, por mbi të gjitha transparencë dhe informim të plotë të publikut dhe të partnerëve ndërkombëtarë” – thekson ajo.

Transparencë kërkoi edhe BAN, por kërkesa e tyre është refuzuar deri tani nga ministria e Mjedisit. "Jemi takuar me zv.ministrin e Turizmit dhe ai nuk pranoi kërkesën tonë për të qenë të pranishëm në marrjen e mostrave nga kontenjerët. Ai na referoi tek prokuroria, e cila po heton çështjen. Ne do t'ia dërgojmë kërkesën prokurorëve” – thotë Puckett.

Hetime ndërkombëtare

Hetimet kanë kaluar këtë herë kufijtë e territorit shqiptar. OLAF, Zyra Anti-Mashtrim e BE-së, duket se është përfshirë në hetimet e ngarkesës me lëndë të dyshuar të rrezikshme. Dokumentacioni shoqërues për eksportin e 2100 tonelatave mbetje, të cilat kanë kaluar tranzit edhe në dy portet europiane, pritet të zbardhë shumë detaje ende të paqarta nga e gjithë kjo histori.

Deutsche Welle kontaktoi zyrën e shtypit të Komisionit Europian, për një koment në lidhje me ngjarjen dhe i pyeti ata nëse institucionet e BE-së janë përfshirë në hetime. Deri në çastin e publikimit të këtij shkrimi, KE nuk iu përgjigj interesit tonë.

 "EU directives are increasingly becoming stricter regarding the export of these wastes to non-EU countries, which do not have the capacity for recycling or their final treatment, completely prohibiting such a thing. And I believe we all agree that Albania wants to be part of the EU not only with words but also with deeds" - says Mazreku./ DW