Flash News

SPAK mbylli hetimet, reagon Meta: U firmos me urdhër të Edi Ramës

U mor e pandehur nga SPAK, Kryemadhi: Kryeprokuror i BKH është Edi Rama

Pastroi paratë e Çopjave, arrestohet në Dubai Armis Stafa

Partia Demokratike ankimon rezultatin e zgjedhjeve në Korçë

P*rdhunoi vajzën e tij të mitur, arrestohet 60-vjeçari (EMRI)

KRYESORE

Karantina me 5 pyetje/ Virgjil Muçi: Kur shkenca jep këshilla për larje duarsh, është koha të jemi pesimistë

Politiko 7 Prill 2020, 15:28

Karantina me 5 pyetje/ Virgjil Muçi: Kur shkenca jep këshilla

Imagjinata e ka se njerëzit e letrave do të këndelleshin në kohë izolimi: më shumë kohë kaluar me librat dhe fletoret. Virgjil Muçi, diplomat dhe autor, e pranon këtë. Gjatë kësaj kohe nuk janë librat që i kanë bërë përshtypje, por një fakt i trishtë: se si këshilla dhe ndihma më e madhe e shkencës ishte: lani duart, mbani distancën.

Muçi ka të drejtë: përballja me Covid-19 ka qenë një rast për të shtuar pesimistët.

Çfarë imagjinoje (të vinte në mend) kur dëgjoje fjalën ‘karantinë’ para se ti (dhe bota) të përballeshme me Covid-19?

Fjala karantinë deri dje ka pasur një konotacion që lidhet me etimologjinë e saj: “quarantena” dhe kishte të bënte me anijet që mbërrinin në Venedik nga vende të largëta dhe izoloheshin për dyzet ditë për të shmangur hyrjen në qytet të sëmundjeve infektive që mund të mbartnin pjesëtarët e ekuipazhit. Sot me atë çka po përjetojmë në epokën e koronavirusit kjo fjalë shkon dhe përfton një peshë të cilën, për ta shprehur, nuk mjafton vetëm një pentagram ndjenjash dhe emocionesh dhe shtatë nota të solfezhit.

Cilat janë kufizimet më të mëdha që të ka sjellë karantina? A ka ndonjë plus?

Kufizimi më i madh është mungesa e kontakteve të drejtpërdrejta njerëzore. Në kohë si këto ti e kupton më mirë se kurdoherë tjetër atë që thoshte Aristoteli: “Njeriu nga natyra është një kafshë shoqërore”, dhe pavarësisht faktit se rrjetet sociale kanë lulëzuar si kurrë më parë në këto kohë (ose janë çmendur si kurrëndonjëherë në këto kohë, siç do të thoshte Woody Allen), do të ndjejmë më thellë e më fuqishëm se kurrë nevojën e kontakteve njerëzore, të cilat nuk mund t’i zëvendësojnë jo vetëm arritjet fantastike të teknologjisë, por asgjë tjetër.

Mendoj që bilancin e pluseve dhe minuseve do të duhet ta bëjmë nesër mbasi të jetë mbyllur (në qoftë se do të mbyllet ndonjëherë) kjo histori, e cila, siç jam shprehur para pak kohësh me shaka në një shkrim botuar te ju, do ta ndajë kohën në dy periudha: atë të para koronavirusit (e.p.k.) dhe të mbas koronavirusit (e.m.k).

Si mendon se do të ndryshojë bota pas Covid-19?

Them që është e vështirë ta përfytyrosh sesi do të jetë bota pas këtij makthi. E vetmja gjë e sigurtë është që nuk ka për të qenë më si më parë. Shenjat janë të qarta e të patjetërsueshme qysh sot. Në gjykimin tim ky virus nuk goditi vetëm jetë njerëzish, si dhe dëshmoi paaftësinë e sistemeve shëndetësore për t’u përballur me gjëma në shkallë masive dhe globale; paradoksalisht ai erdh e u bë një sfidë edhe për demokracitë liberale, duke i vënë në një provë të madhe. Ndoshta nesër do të jemi spektatorë – mbase edhe aktorë – të ndeshjes së madhe midis sistemeve liberale dhe atyre iliberale për të përdorur një term të butë e mos thënë autoritare ose diktatoriale. Pa u zgjatur më shumë do të shtoja se ajo që nesër do të rrezikojmë dhe që, veçanërisht për ne shqiptarët ka një vlerë të pazëvendësueshme për shkak të historisë, do të jetë liria e lëvizjes. Për fat të keq, tendenca e mbylljes në zhguallin e paranojave, egoizmave të nacionalizmave dhe sovranizmave gjithfarësh, do të marrë përmasa që deri tani i kemi vërejtur në faza embrionale, ndërkohë që nesër përbindëshi do të rritet dhe do të shfaqet në krejt dimensionet e veta të lemerisshme.

Çfarë të ka bërë përshtypje gjatë kësaj kohe të përballjes me Covid-19: çfarë të ka bërë më pesimist apo optimist?

Absolutisht më pesimist nga ç’kam qenë. E para, si kurrë më parë, qytetërimi modern ose postmodern, dhe në veçanti ai Perëndimor, u shfaqën po aq të brishtë dhe vulnerabël sa zor se do të mund ta përfytyronim. Nuk mendoj se mund të ketë paradoks më të madh në shekullin e XXI kur këshilla më e mençur që mund të të ofrojë shkenca është që të vetëizolohesh, të lash duart për 20 sekonda dhe të mbash nga tjetri një distancë prej 1.5 deri në 2 metra. Befas kuptuam se në kohën që kemi shpikur të gjitha armët e mundshme për ta shkatërruar qytetërimin njerëzor, atë që kemi krijuar prej mijëra vjetësh, sa hap e mbyll sytë, prej disa muajsh nuk qenkërkemi në gjendje të shpikim një vaksinë për të shpëtuar jetë njerëzish. Më kujtohet se në një nga intervistat e fundit, para se të vdiste, Stephen Hawking, astrofizicieni gjenial e parashihte fundin e njerëzimit të vinte nga një epidemi ose nga një kontakt i mundshëm i afërt me qenie të tjera inteligjente. E pra, të parën po e përjetojmë, s’më mbetet gjë tjetër veçse t’i lutem (kujt? Hawking?) të mos përjetojmë edhe profecinë e tij të dytë.

Si ka shkuar koha gjatë karantinës: mund të përshkruash ditën tipike në izolim? Cilët filma dhe libra do të sugjeroje për karantinën?

S’do mend që dita tipike në karantinë është shumë më monotone sesa një ditë e zakonshme kur shkon në zyrë, hap emailin dhe lexon gjithfarë marrëzish burokratike. Sidoqoftë them se puna është i vetmi shpëtim në kësi rastesh. E këtu kam parasysh ndjekjen e punëve të zyrës nga shtëpia, por edhe leximet (gazeta, portale, libra dhe receta barnash kundër gripit), përkthimet e shkrimet e mia.

Përsa i përket sugjerimeve që më kërkoni, ju marr lejë të rezervohem në dhënien e tyre, duke qenë se nisem nga sentenca latine: De gustibus et coloribus non disputandum est”. Por mund t’ju them se për ëndjen time po lexoj “Autobiografinë” e Woody Allenit, i cili, veç të qenit një regjisor i madh, të konfirmon bindjen e krijuar qysh më parë se është edhe një shkrimtar i madh. Ndërsa filmi që po shoh dhe më ofron kënaqësi të jashtëzakonshme edhe pse iu ktheva për herë të dytë është “Rake”, një prodhim australian, me një aktor të shkëlqyer si Richard Roxburgh. Ju siguroj që nuk më duket aspak kohë e humbur rishikimi i tij.

E meqenëse jemi ende larg kësaj tragjedie me përmasa epike, më lejoni t’ju them: Mirupafshim në e.m.k.! Mbetshi me shëndet!

©Politko.al