
Flash News
Makina përplas turmën në Mynih, 28 të plagosur, mes tyre edhe fëmijë
Berisha: Do t’i votojmë ndryshimet e Kodit Zgjedhor, Rama konstatoi se vota e diasporës është kundër tij
Plagoset me thikë një nxënës në një shkollë të Matit
Berisha denoncon: Rama e ka dërguar Veliajn në qeli në Durrës që t’i çojë Pojën për t’i mbyllur gojën
Rama viziton sot Veliajn në IEVP Durrës
Konica profesorit francez: Nëse doni të informoheni për ndërtimin e një Shqipërie që mendon dhe funksionon, takoni At Fishtën
Aurenc Bebja, Francë
“Excelsior” ka botuar, të martën e 11 nëntorit 1913, në faqen n°2, një shkrim në lidhje me udhëtimin e profesorit francez Jean Brunhes në Shqipëri dhe takimet (bisedat) e tij asokohe me Faik Konicën në Durrës, Gjergj Fishtën në Shkodër dhe Esat Pashë Toptanin në Reth.
Përshtypje nga Shqipëria
[Bashkëpunëtori ynë i shquar z. Jean Brunhes, profesor i gjeografisë humane në “Kolegjin e Francës – Collège de France”, i cili vazhdon studimet e tij për vendet e Ballkanit, sapo është kthyer nga një mision i gjatë shkencor në Greqi dhe Shqipëri. Në çdo moment të historisë politike, grupet etnike në gadishull përballen me njëra-tjetrën – siç e kemi parë, natyrisht - në një pozicion dhe qëndrim të ri. Parashikimi i qëndrimit të së nesërmes është sekreti i të gjithë veprimeve efikase. Ne e dimë se me çfarë saktësie kishte planifikuar z. Jean Brunhes, tre muaj përpara, luftën e dytë ballkanike dhe fitoren e ushtrive serbe dhe greke. Ai tani përpiqet të na shpjegojë Shqipërinë e re, atë që nuk ekzistonte akoma pardje dhe dje; mund të jetë vendi dhe njerëzit, mbi të cilët janë publikuar informacionet më të gabuara dhe fantazuese. Pra, kjo ishte një arsye më shumë për të mbledhur këto informacione të dorës së parë dhe të freskëta.]
Në Durrës — portin kryesor shqiptar, një qytet i vogël piktoresk që vjen nga Dyrrahu i lashtë i romakëve dhe që ende është i rrethuar nga muret e bukura veneciane — mezi prisja të takoja të shquarin dhe mikpritësin e madh Mehmet bej Konicën; por ai ishte larguar kur unë mbërrita me 16 tetor.
Ai ishte larguar një ditë më parë për në Beograd, i ngarkuar nga miku i tij Esat Pasha me një mision gjysëm-zyrtar pranë qeverisë serbe : nga ky mision mund të dalë një afrim ose të paktën një “modus vivendi” i respektit të ndërsjelltë midis Serbisë dhe Shqipërisë.
Pata, të paktën, fatin e mirë të bisedoja me vëllain e Mehmet bej Konicës (autori e ka fjalën për Faik Konicën). Ai është një ish-nxënës i Gaston Paris-it në “Kolegjin e Francës – College de France”; ai kishte ardhur për të ndjekur tek ne studime serioze filologjike, në mënyrë që të vinte në pah gjuhën dhe trashëgiminë e çmuar të legjendave dhe “folklorit” të vendit të tij. Ky shqiptar ende i ri, me mendje të ndritshme dhe të mprehtë, flet shumë mirë frëngjishten dhe disa gjuhë të tjera evropiane.
“— Nëse doni të informoheni për përpjekjet që ne po bëjmë për të ndërtuar një Shqipëri që mendon dhe funksionon, shkoni të takoni, në Shkodër, një françeskan shqiptar, At Fishtën : ai është poet, filolog, patriot...”
Një bashkëbisedim me At Fishtën
Unë i kisha dëgjuar vetëm emrin At Fishtës; por të dëgjoja lavdërimin entuziast për një murg françeskan nga një shqiptar mysliman shumë i arsimuar, më duk diçka e pazakontë, dhe, kështu, unë shkova për të parë At Fishtën në manastirin e tij françeskan në Shkodër.
Një burrë i pashëm me një kokë të madhe, një shikim të drejtë dhe energjik, me flokë të zinj, fytyra e të cilit shpreh një forcë disi të çuditshme që i jep pamjen e një prifti me mustaqe që bien në sy, por pa mjekër. (Të gjithë priftërinjtë katolikë serbo-kroatë dhe shqiptarë kanë zakon të rruajnë mjekrën, por të mbajnë mustaqe.)
“— Ne kemi bëri, deri më tani, vetëm një jetë individuale dhe krahinore... Lëruni shqiptarëve kohë që të japin provat e tyre... Për pesë shekuj, ne u braktisëm deri në tiraninë më të përçmuar dhe madje në barbarizëm... Gjuha jonë ishte e urryer; zakonet tona të vjetra luftoheshin; këto zakone të vjetra, këto “kanune”, unë do t’i botoj; ne do të shohim se cila ishte drejtësia jonë tradicionale, dhe fryma demokratike që ajo kishte... Ne duam së pari autonominë tonë intelektuale...”
Ky njeri fliste me një bindje dhe besim të tillë sa që mora guximin t’i bëj një pyetje të drejtpërdrejtë :
“— Ju e dini se si priftërinj dhe murgj katolikë shqiptarë, ju shohin si agjentë të Austrisë...”
“Ne duam, ne shqiptarët, pavarësinë tone”
Unë do të kujtoj gjithmonë se me çfarë sinqeriteti të drejtpërdrejtë m’u përgjigj françeskani, pa iu shmangur pyetjes dhe pa vështirësi :
“— S’është e vërtetë. Ne nuk jemi agjentë të Austrisë; Unë, si dishepull, çfarë do të bëja këtu, nëse do të isha peng i ndonjë fuqie? Ajo që është e vërtetë, është se ne dhe Austria kemi pasur interesa paralele. Katolikët shqiptarë kanë simpati për Austrinë, e cila ka mbrojtur dhe mbështetur, ashtu si dikur Franca, kauzën e shenjtë të lirive të tyre fetare : Unë jam drejtori i shkollave katolike të Shkodrës, të cilat financohen nga Austria, por ju siguroj mbi nderin tim që konsulli austriak nuk do të guxonte të më jepte kurrë një urdhër... Ajo që duam, ne Shqiptarët, dhe ajo që do të ruajmë kundër të gjithëve, është pavarësia jonë...”
Unë po u dërgoj, si një dëshmitar besnik, këto deklarata të fuqishme.
Françeskani vazhdoi përsëri :
“— Na qortojnë për faktin se nuk kemi frymë politike... Por, si mund të kemi një opinion publik disi të organizuar, kur ne jemi të pavarur vetëm prej disa muajsh?... Dhe, prapë, a i përkasim vetvetes?... Është e qartë se ne jemi të ndarë dhe e injorojmë njëri-tjetrin; por le të na besojnë. Nuk na mungojnë individët që dikur, dhe ende dje, kanë treguar një frymë të madhe politike në Kostandinopojë. Lëruni njerëzve me vlera kohën e duhur që të vihen në pah dhe t’u imponohen natyrshëm shqiptarëve. Ne, pa frymë politike! Por kedivi i Egjiptit ka gjak shqiptar, dhe politikani i madh Crispi ishte një italo-shqiptar!”
Ky françeskan, që pretendonte Crispi-n për lavdinë politike të Shqipërisë së tij, më dukej gjithnjë e më interesant.
“— Gjenerali Esat Pasha e ka treguar veten si një njeri që di të qeverisë. Ne e pamë në aksion gjatë rrethimit të gjatë të Shkodrës. Ai arriti t’u vinte rreth, në këtë qytet shqiptar katolik, 35.000 turqve pa asnjë incident.”
Rrethimi, megjithatë, ka qenë kaq i gjatë dhe i vështirë! Të gjitha lidhjet (rregullat) e disiplinës mund të ishin dobësuar...
Edhe katolikët shqiptarë kanë shpresë për të ardhmen e vendit të tyre mbi personalitetin e spikatur të pashait, gjeneralit Esat. Po kështu, edhe për shumë shqiptarë myslimanë të Veriut.
Më çuan të takoj Esat Pashën nëpërmjet njërit prej shefave të rajonit malor të Veriut, Basri Beut. — një njeri i qetë, i zgjuar, plot kuptim, që është një nga ata për të cilin do të flitet sërish. Basri Beu më duket se është negociatori dhe lideri i kësaj lloj konfederate të Qendrës dhe Veriut, që do të jetë nesër, nëse bëhet realitet, mbështetja dhe forca e Esatit.
Një fjalë nga Esat pasha
Ky, pasha, më priti tek prona e tij në fshatin Reth, midis Durrësit dhe Tiranës.
Me një qeleshe të kuqe, të vendosur mirë, dhe një xhaketë të zezë (e prerë sipas stilit parizian dhe me origjinë po nga Parisi), me një trëndafili të bukur e të zbehtë në xhep, gjenerali, i cili nuk është pesëdhjetë vjeç, duket edhe më i ri se ç’është. Ai është një njeri i aksionit dhe vullnetit, i cili është në moshën e duhur, plot energji. Ai duket i vendosur se dëshiron të jetë udhëheqësi efektiv i vendit të tij sesa ta braktisë atë ndaj disa burrave për të cilët ka vetëm një konsideratë shumë të ulët.
Ai e di shumë mirë se çfarë bën dhe ku po shkon.
Ai i ka prerë urat (lidhjet). Nuk do të ndalet në gjysmë të rrugës.
Ne ishim në Reth më 17 tetor. Proçedimet publike dhe deklaratat që janë bërë që nga ajo kohë, Esat Pasha, i kishte akoma vetëm në brendësi. Por ai më tha haptas :
“— Tani që jam në krye të vendit tim, jam i lumtur që personi i parë që takoj është një francez.”
(Unë e shënova fjalinë e tij sa më saktë të ishte e mundur, sipas formës në të cilën m’u përkthye.)
Esat pasha qeveris dhe punon. Ai i imponoi vetes mësimin e frëngjishtes. Tashmë, ai e kupton gjuhën tonë; ai shqipton, me korrigjim, disa fjalë.
Ai është çorganizues i organizatës së përkohshme. Ai mund të jetë vetëm një i pavarur.
Padyshim që krijimi i një shteti shqiptar të ekuilibruar nuk do të jetë punë e një dite. Sa shekuj iu deshën Francës për t’u bërë Franca? Dhe pse ëndërrojmë ne, për krijesat e reja politike, një stabilitet ideal dhe përfundimtar që nuk e kanë më të vjetrat e Evropës sonë? Me çfarë iluzionesh harrojmë papritur gjithë historinë tonë dhe tërë gjeografinë politike! Shqipëria ka ende shumë pengesa, na rezervon shumë surpriza, por lëvizja e mendjeve dhe marshimi i gjërave duket se po shkojnë drejt një fakti që mund të quhet një fakt i ri : pavarësia efektive e një Shqipëri e vërtetë.
Jean Brunhes,
Profesor i Kolegjit të Francës – Collège de France.
https://www.darsiani.com/la-gazette/cfare-i-kane-rrefyer-profesorit-francez-faik-konica-ne-durres-gjergj-fishta-ne-shkoder-dhe-esat-pashe-toptani-ne-reth-ne-tetor-te-1913/?fbclid=IwAR2FiPo4cnhBjzKVCvfa7iCV-IBNbftzjbA_3clvFWyelFbFY3lpCT0ZA3Q
Të fundit


Zgjedhjet e 11 majt, KQZ përjashton adresën si dokument për regjistrimin e emigrantëve
13 Shkurt 2025, 20:27

Bebe Rexha nuk njihet pa grim gjatë shëtitjes në Beverly Hills
13 Shkurt 2025, 19:39


Burimi: Veliaj, katalizator për të treguar fytyrën e vërtetë të Ramës dhe të SPAK
13 Shkurt 2025, 19:10
Rikthehen reshjet e shiut, parashikimi i motit për nesër
13 Shkurt 2025, 18:48
Pse Trump zgjodhi Arabinë Saudite për samitin e Putinit
13 Shkurt 2025, 18:45


BE rinis negociatat për dialogun Kosovë-Serbi në mars
13 Shkurt 2025, 17:58
KPA shkarkon nga detyra gjyqtarin Arben Dosti
13 Shkurt 2025, 17:54
Banka Botërore miraton huanë prej 120 mln dollarë për forcimin e qëndrueshmërisë fiskale
13 Shkurt 2025, 17:31

U la në burg, reagon Veliaj: Më shpallën fajtor ende pa nisur gjykimi
13 Shkurt 2025, 17:05


Makina përplas turmën në Mynih, 28 të plagosur, mes tyre edhe fëmijë
13 Shkurt 2025, 16:35

Blerjet luksoze të Ajola Xoxës, ‘Imelda Marcos’ e Tiranës
13 Shkurt 2025, 16:11
Punëtori bie nga lartësia në kantier ndërtimi në Tiranë, dërgohet në spital
13 Shkurt 2025, 16:06
Transportonte armë zjarri, arrestohet një taksist në Vlorë
13 Shkurt 2025, 15:59
Berisha: Rama anuloi vizitën te Veliaj pas denoncimit tim
13 Shkurt 2025, 15:49
Plagosi me armë zjarri një 30-vjeçar, arrestohet i riu në Lezhë
13 Shkurt 2025, 15:35
Aksident tragjik në Greqi: Humb jetën 32-vjeçari shqiptar, plagoset kunati i tij
13 Shkurt 2025, 15:28
"Në një të ardhme jo shumë të largët!"/ Trump do të takohet me Putin në Arabinë Saudite
13 Shkurt 2025, 15:18
Do të rikthehen temperaturat dimërore, reshje shiu dhe dëbore
13 Shkurt 2025, 15:12
Tensionet në Kuvend, shtyhet për të hënën seanca plenare
13 Shkurt 2025, 14:57
Spahia: Benet Beci duhet t’i bashkohet Erion Veliajt në burg
13 Shkurt 2025, 14:50

U godit me thikë në brinjë brenda shkollës, 17-vjeçari dërgohet me helikopter tek Trauma
13 Shkurt 2025, 14:38

Këshilli Kombëtar i Partisë Demokratike publikon rregulloren e Primareve
13 Shkurt 2025, 14:14



Balla provokon opozitën, reagon ashpër Noka, ndërhyn garda
13 Shkurt 2025, 13:30
Tensione në Kuvend/ Noka, Bardhi dhe Doda tentojnë të bllokojnë foltoren
13 Shkurt 2025, 13:18
Trump thotë se telefonata e tij me Putinin i sjell palët me afër bisedimeve për paqe
13 Shkurt 2025, 13:17

Rama mohon vizitën në paraburgim: Beteja ligjore e Erionit nuk është as e imja as e PS
13 Shkurt 2025, 13:00
Konsumoni fruta me stomakun bosh? Ja cilat duhet të zgjidhni dhe pse
13 Shkurt 2025, 12:55
Berisha – Gjiknurit: Ke financuar festat e bixhozit të Hunter Biden me Dorian Duçkën
13 Shkurt 2025, 12:38
Përhapja e meningjitit bakterial, prindërit refuzojnë të dërgojnë fëmijët në shkollë
13 Shkurt 2025, 12:27

Meta: Vetëm largimi i Organizatës Kriminale rrit të ardhurat dhe i çon te qytetarët
13 Shkurt 2025, 12:15
Zgjedhjet politike në Kosovë - një leksion për shtetin amë
13 Shkurt 2025, 12:02
Plagoset me thikë një nxënës në një shkollë të Matit
13 Shkurt 2025, 12:02
Sarandë/ Konfiskohen pasuri me vlerë 15 milionë euro, u përfituan me dokumenta false
13 Shkurt 2025, 11:54

Debate në Kuvend, Bardhi: Batakçinjtë e Bashkisë sulmuan SPAK, Policia nuk veproi!
13 Shkurt 2025, 11:36
Çfarë po kërkon të fshehë Rama me histerizmin e tij
13 Shkurt 2025, 11:32
Rama fshin të gjitha fotot me Aleks Soros në Instagram
13 Shkurt 2025, 11:20
Rama viziton sot Veliajn në IEVP Durrës
13 Shkurt 2025, 11:19
Dogjani interpelancë me ministrin Hoxha: Ekzekutimet kanë arritur shifra alarmante
13 Shkurt 2025, 11:11
“The Washington Post”: Erion Veliaj do qëndrojë në qeli gjatë hetimeve për korrupsion
13 Shkurt 2025, 10:58
Sula: ‘Paketa e Maleve’ po përdoret për qëllime elektorale
13 Shkurt 2025, 10:51
Protesta e simpatizantëve të Veliajt para SPAK, ministri Hoxha shfajëson policinë
13 Shkurt 2025, 10:36
Rama zbarkon për herë të tretë brenda javës në Bashkinë e Tiranës
13 Shkurt 2025, 10:21
SPAK kërkon 3 vite burg për Jorgo Goron
13 Shkurt 2025, 10:10
GJKKO e la në burg, Erion Veliaj mbërrin në IEVP Durrës
13 Shkurt 2025, 09:56
Virozat u bënë agresive në janar, infeksionet respiratore rritje mbi 40%, rekord Durrësi
13 Shkurt 2025, 09:49
Aksidenti i rëndë në aksin Lezhë-Shëngjin, shkon në dy numri i viktimave
13 Shkurt 2025, 09:39
Lindjet ranë drastikisht më 2024, numri më i ulët në 90 vite
13 Shkurt 2025, 09:27
Presionet dhe kërcënimet ndaj drejtësisë, për Ramën janë "standarde"
13 Shkurt 2025, 09:21
Rama: Nëse nuk mbroni Edi Ramën dhe PS, harrojeni SPAK-un
13 Shkurt 2025, 09:15
Berisha takim me diasporën në Parma më 22 shkurt
13 Shkurt 2025, 09:12

Analiza e DW: A po përpiqet Rusia të ndikojë zgjedhjet në Gjermani?
13 Shkurt 2025, 08:55
Këmbimi valutor, 13 shkurt 2025
13 Shkurt 2025, 08:50

Horoskopi, çfarë kanë rezervuar yjet për ju
13 Shkurt 2025, 08:24

Reshje shiu me shtrëngata, si parashikohet moti për këtë të enjte
13 Shkurt 2025, 08:00
Posta e mëngjesit/ Me 2 rreshta: Çfarë pati rëndësi dje në Shqipëri
13 Shkurt 2025, 07:47


Grabitje në Shkodër, vidhen mbi 100 mijë euro nga banesa e një ish-mjekeje
12 Shkurt 2025, 22:02

Tragjike në Vlorë, 27-vjeçari dyshohet se ka vrarë veten me armë zjarri
12 Shkurt 2025, 21:47
"Do të çudisnin të madh e të vogël", Sula: Dosjes së Veliajt i janë hequr ca faqe
12 Shkurt 2025, 21:34
Aksident tragjik në Kosovë, humb jetën një person
12 Shkurt 2025, 21:22
Seanca ndaj Veliajt, avokatët kërkojnë lirim me garanci pasurore
12 Shkurt 2025, 21:12
Veliaj në seancën gjyqësore: Mallkuar qoftë ai që punon në këtë vend
12 Shkurt 2025, 20:57
Paloka pas mbledhjes së Këshillit Kombëtar: Primaret do zhvillohen në nivel qarku
12 Shkurt 2025, 20:53
Taylor Swift falënderon punonjësit e Grammy Awards me para pas ceremonisë
12 Shkurt 2025, 20:39

Pas bisedës me Putin, Trump telefonon Zelenskyn: Fokusi ishte paqja në Ukrainë
12 Shkurt 2025, 20:18
Pacienti hidhet nga kati i tretë i spitalit 'Shefqet Ndroqi", ndërron jetë
12 Shkurt 2025, 20:05
Dorian Tola shkarkohet nga posti i zv.ministrit të Mbrojtjes, kush e pason
12 Shkurt 2025, 19:51


Shehaj: Yuri Kim pezullohet nga detyra dhe vihet nën hetim në SHBA
12 Shkurt 2025, 19:19



Berisha: Rama ‘kukull’ e Soros, gardëroba e Ajolës si ajo e gruas së Asadit
12 Shkurt 2025, 18:23
