
Flash News
Kërcet arma në Durrës, plagoset një 30-vjeçar
Aksident në Rrugën e Arbrit, makina del nga rruga, dy të plagosur
Arrestimet te “Bankers Petrolium”, Prokuroria jep detaje: Deklaroi 11.7 mld lekë humbje, shteti nuk përfitoi asnjë të ardhur për 20 vite
Vdesin tragjikisht në aksident ylli i Liverpool, Diogo Jota dhe vëllai i tij
Posta e mëngjesit/ Me 2 rreshta: Çfarë pati rëndësi dje në Shqipëri
Wall Street Journal heton vdekjen e Festim Latos: Kush e vrau liderin e vetëshpallur të Republikës së Çamërisë
James Marson nga Vlora/ Wall Street Journal
Valentina Pop nga Afferden, Hollandë
Kufoma që policët holandezë nxorën nga një kanal në periferi të Amsterdamit verën e kaluar, ishte cullak, dhe copa-copa, i futur në qese plehrash.
Hetuesit shpejt e identifikuan viktimën, 43-vjeçarin shqiptar, Festim Lato, i cili jetonte në një qytet të vogël 70 milje më tej në jug. Çfarë ata nuk dinin ishte kush e kishte vrarë dhe pse.
Sot, hetuesit dyshojnë se vrasja e zotit Lato mund të ketë lidhje me punën e tij të pazakontë si president i vetëshpallur i asaj që ai e quajti Republika e Çamërisë, një zonë e Greqisë që dikur kishte një popullsi të madhe shqiptare. Përpjekjet për të fituar njohjen ndërkombëtare për Republikën e tij imagjinare e dërguan në një turne diplomatik në shtetet e vogla europiane dhe në Parlamentin Europian. Ai krijoi dekorin e një vendi të vërtetë duke lëshuar pasaporta dhe organizuar parada të stilit ushtarak në shtëpinë e tij.
Por, pas këtij “luftëtari” të lirisë sipas policisë holandeze investitorëve dhe ish-bashkëpunëtorë të tij në Shqipëri dhe Holandë fshihej një mashtrues. Lato mashtroi shumë mbështetës, ambiciet e të cilëve nuk përputheshin me të tijat. Policia tha që investitorët dhanë qindra, mijëra, ose ndoshta miliona euro, për planet e tij për një republikë të re, me shpresë se do të bëheshin të pasur nëse do kishin sukses. Advokuesit që u paraqitën si diplomatë dhe ndihmuan në organizimin e takimeve me liderët europianë, më pas u ankuan se nuk ishin paguar për përpjekjet e tyre.
Lato dhe ndihmësit e tij ofruan nënshtetësi Republikës së Çamërisë së bashku me pasaportat për 500 euro. (Foto: Llogaria në Facebook e Republikës së Çamërisë)
Ish-ndihmësit e lidhin vdekjen e z. Lato me lidhjet e tij të dyshimta në Ballkan me krimin e organizuar. Disa përkrahës thanë se ai mund të jetë vrarë nga nacionalistët grekë që u trazuan nga planet e tij për të gjetur një enklavë për të ashtuquajturit shqiptarë çamë përgjatë kufirit veriperëndimor të Greqisë.
"Kishte shumë njerëz që kishin probleme me Festimin, në nivel politik dhe financiar," tha një zëdhënëse e policisë holandeze. "Është një hetim jashtëzakonisht i ndërlikuar."
Shqiptarët çamë kanë kërkuar prej kohësh njohje për padrejtësitë e kryera ndaj të parëve të tyre, të cilët u dëbuan nga Greqia perëndimore drejt Shqipërisë në fund të Luftës së Dytë Botërore. Pasi Shqipëria doli nga kthetrat e komunizmit në fillimin e viteve 1990, organizatat çame filluan të promovojnë kulturën e tyre të veçantë dhe të kërkojnë rikthim në trojet e tyre në Greqi.
Lato, një burrë i shkurtër i bëshëm dhe dhe flokë të prera shkurt, kishte një qasje më radikale. Shqiptar çam nga qyteti bregdetar i Vlorës, ai kishte jetuar në Holandë për më shumë se dy dekada përpara se të ndeshej me vështirësi disa vite më parë, sipas një bashkëpunëtori që tha se e shpëtoi duke e ndihmuar financiarisht.
Lato, në qendër, që zotëron një ‘certifikatë themelimi’ që supozohet të jetë nënshkruar nga zyrtarë të lartë nga Pallati i Paqes në Hagë në Shtator 2017. Yohan Byrde, një këshilltar politik dhe biznesi i lindur në Sri Lanka, është në të majtë. FOTO: COOIJMANS ROBERT
Ai ishte i panjohur në mesin e aktivistëve kryesorë çamë derisa deklaroi krijimin e një Republike të pavarur të Çamërisë në një hotel në Hagë në tetor 2016.
Idajet Jahaj, një mësues në pension nga Vlora dhe mik i vëllait të zotit Lato, tha se ai ishte përfshirë në këtë ngjarje dhe ishte vënë mbrapa z. Lato pavarësisht se nuk ishte çam. "Ishte ëndrra ime të shkoja në Holandë," tha z. Jahaj. "Ishte një emocion i madh të fluturoje në një aeroplan dhe të shihje Europën."
Në këtë ceremoni, tre burra me veshje ushtarake me shenjën e Ushtrisë Çlirimtare të supozuar të Çamërisë, i mbuluan fytyrat me bojë kamuflazhi dhe marshuan me një flamur shqiptar në tribunë.
Një vit më vonë, në një ceremoni tjetër në Edinburg, Z. Lato regjistroi grupin e tij si një organizatë joqeveritare, të quajtur “Organizata e Kombeve dhe Popujve të Papërfaqësuar”. Atje, ai krijoi një aleancë me dy lobistë të specializuar në sigurimin e kontakteve në qarqe terciare të politikës europiane: Jeroen Zandberg, një holandez i gjatë që punonte për UNPO (Organizata e Kombeve dhe Popujve të Papërfaqësuar) dhe e quante veten një diplomat, dhe Yohan Byrde, një këshilltar politik dhe biznesi i lindur në Sri Lanka, që përdor titujt "I nderuari" dhe "Shkëlqesia e Tij". Ata thanë se e morën zotin Lato në një turne 10-ditor në shtetet e vogla europiane përfshirë Vatikanin, San Marinon dhe Monakon.
Lato krijoi më pas një kushtetutë për republikën e tij, të propozuar në shtator 2017. Një foto nga ceremonia tregon Z.Byrde që nënshkruan një dokument të titulluar "Certifikata e Themelimit" dhe që mban një imazh të Pallatit të Paqes në Hagë, i cili përfshin Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë të Kombeve të Bashkuara dhe firmat e zyrtarëve të lartë. "Certifikata është qartësisht një falsifikim," tha një zëdhënës i Pallatit të Paqes, duke shtuar se firmat nuk u përkasin zyrtarëve, njërit prej të cilëve i kishin shkruar dhe emrin gabim.
Investitorët holandezë erdhën në Shqipëri për këtë ngjarje në Shtator 2017, duke promovuar Republikën e Çamërisë. FOTO: COOIJMANS ROBERT
Lato dhe ndihmësit e tij filluan të ofrojnë shtetësi të Çamërisë së bashku me pasaporta për 500 € sipas llogarive në rrjetet sociale të z. Lato dhe arkivave të internetit të Republikës së Çamërisë. Ata mashtruan se pasaportat ishin të vlefshme në shumë vende të Europës, SHBA dhe Kanada, dhe mund të përdoren për të investuar në toka dhe prona në republikën që nuk ekziston.
Në fund të shtatorit 2017, një delegacion nga e ashtuquajtura Republikë vizitoi qytetin e lindjes së Z. Lato, Vlorën, i shoqëruar nga dhjetëra investitorë holandezë. "Ai kishte një histori joshëse për të treguar," tha një investitor holandez, që ishte në udhëtim me Z. Lato.
Në një fjalim, Z. Zandberg e prezantoi zotin Byrde para një turme të mbledhur në një shesh si Komisioner Europian, edhe pse ai nuk ishte i tillë. Ata thanë se besuan se po ndihmonin kauzën çame, nuk ishin paguar nga z. Lato dhe nuk ishin përfshirë në kërkimin e parave.
Lato, presidenti i vetëshpallur, patjetër që mungonte. Gjykatat në Shqipëri e kishin dënuar në mungesë në vitin 2014 dhe 2015 për mashtrim dhe kontrabandë, sipas një dokumenti të Ministrisë së Drejtësisë, dhe ai rrezikonte burgimin nëse kthehej.
Ndërkohë ai po e shndërronte shtëpinë e vet në Holandë në një seli. Një video e postuar në faqen e Facebook të Republikës së Çamërisë tregon z. Lato duke inspektuar një marshim të stilit ushtarak të 10 burrave me veshje kamuflazhi krahas flamujve amerikan, holandez dhe shqiptar. Ai u fotografua me grupin e tij “ushtarak”, duke treguar dhe lloje të ndryshme armësh. Ish ndihmësit kujtojnë qindra shqiptarë që vinin në atë shtëpi, përfshirë gra për të argëtuar zotin Lato, i cili ishte i divorcuar.
Në shkurt 2018, autoritetet lokale bastisën shtëpinë për të kontrolluar nëse ai po shkelte ligjet e pronësisë. Zyrtarët gjetën një grup të madh njerëzish që flinin në shtretër marinarësh dhe dhjetëra uniforma që po thaheshin në një tel në banjë dhe e urdhëruan atë që të dëbonte ata që banonin aty, tha Martin Kugel, një zëdhënës i bashkisë lokale të qytetit.
Byrde dhe Zandberg filluan të kishin dyshime. Z. Byrde e braktisi projektin në fillim të vitit 2018. Z. Zandberg tha se ai po zhgënjehej që Z. Lato u shfaq më i interesuar për rastet e fotografive me politikanët europianë, sesa për punën burokratike për të çuar më tej kauzën çame. Z. Zandberg tha që është një njeri i përkushtuar ndaj kauzave të kombeve të papërfaqësuara dhe punon për një grup separatist të Papuasë perëndimore në Indonezi. Ai tha se investoi kohë dhe energji në kauzën çame, dhe zoti Lato shpesh e linte atë të mbante fjalimet nëpër mbledhje.
Zandberg gjithashtu tha që ishte e paqartë se çfarë ndodhi me paratë e investitorëve. Shenjat e tyre as që dukeshin në të përditshmen e z. Lato, thanë ish ndihmësit; makinat dhe shtëpia ishin pjesë e ndihmës së mbështetësve. Ai mbante një orë “Rolex” për të cilën z.Zandberg dyshonte se ishte kallp. Dy ish-punonjës thanë që ishin paguar me para, disa qindra euro, për punën e tyre.
Në prill të vitit 2019, një gjykatë holandeze shpalli falimentimin e z. Lato pasi një investitor kërkoi kthimin e 225,000 €, sipas dosjeve të gjykatës. Ai më vonë zhvilloi një ekspozitë në Parlamentin Europian kushtuar 75-vjetorit të dëbimit të shqiptarëve të Çamërisë nga Greqia, por u desh të mbahej në një dhomë të vogël, pasi z. Lato nuk aplikoi në kohë për të përdorur një sallë falas, dhe nuk mund të përballonte faturën 600 € për kostot dhe kateringut në një dhomë tjetër, tha z. Zandberg.
Pastaj, më 16 korrik, z. Lato u takua me një biznesmen, në një kafene të një fshati afër Amsterdamit ndërsa Z. Zandberg dhe bashkëpunëtorët e tjerë prisnin, sipas pamjeve të mbikqyrjes të publikuara nga policia. Z. Lato u largua nga kafeneja në makinën sportive të biznesmenit, i cili më pas e zbriti diku tjetër. Policia, e cila nuk e publikoi emrin e personit pasi nuk është i dyshuar, tha se biznesmeni u tregoi se nuk i kujtohej saktësisht se ku e kishte lënë z. Lato.
Katër ditë më vonë, u gjet trupi i tij i pajetë. Në funeralin e tij në Shqipëri, arkivoli iu mbulua me një flamur të Republikës së tij imagjinare dhe u shoqërua nga disa burra me veshje paramilitare. Ndjekësit thanë se ata do të vazhdojnë misionin e z. Lato.
Zandberg tha që angazhimi i tij me Republikën e Çamërisë ka përfunduar dhe shton që vdekja e Z. Lato do të mbetet e pashpjegueshme. Ai është bashkuar përsëri me zotin Byrde dhe së fundmi vizituan Somalilandin, një shtet i vetëshpallur në Afrikën Lindore, për të vazhduar biznesin.
*Përkthimi: Politiko.al
Të fundit






Bylykbashi: Drejtësia në kolaps, hyn në proces gjyqësor sot dhe del pas 14-vjetësh
3 Korrik 2025, 21:30



Greqia vendos tarifë për të vizituar Santorinin, sa euro duhet të paguajnë turistët
3 Korrik 2025, 20:50
Mos u tall me malësorët, Elisa!
3 Korrik 2025, 20:43
Kërcet arma në Durrës, plagoset një 30-vjeçar
3 Korrik 2025, 20:30

Rinumërimi në Fier vuri në dyshim integritetin e votës
3 Korrik 2025, 20:09
Veliaj në burg, Rama takim me punonjësit e Bashkisë dhe deputetët, zbardhen porositë
3 Korrik 2025, 19:46



Vala e të nxehtit ka lënë të paktën 9 të vdekur këtë javë në Evropë
3 Korrik 2025, 19:00
BE dhe SHBA pranë një marrëveshjeje tregtare për të shmangur tarifat 50% të Trump-it
3 Korrik 2025, 18:58

Shfrytëzimi i naftës, Bankers akuzohet për një skemë mashtruese 20-vjeçare
3 Korrik 2025, 18:33
Tre pijet që ju bëjnë të djersitni më pak gjatë verës
3 Korrik 2025, 18:19
Çfarë dimë deri tani për vdekjen e Diogo Jota dhe vëllait të tij André Silva
3 Korrik 2025, 18:01
'Me një gur vret disa zogj"/ Kalemaj: Qeveria “Rama 4” do të ketë më shumë anonimë!
3 Korrik 2025, 17:46

Boçi: Inceneratori i Elbasanit është si Alkatraz, SPAK nuk guxon të hetojë!
3 Korrik 2025, 17:27
Një tjetër valë të nxehti pritet të mbërthejë Europën
3 Korrik 2025, 17:10

Aksident në Rrugën e Arbrit, makina del nga rruga, dy të plagosur
3 Korrik 2025, 16:45

Akuzohet për dy vrasje, Anglia i thotë “JO” ekstradimit të Ilirjan Zeqajt
3 Korrik 2025, 16:25





Ekipet e shpëtimit në Gazë: Forcat izraelite vranë 25 persona, 12 në strehimore
3 Korrik 2025, 15:08
Përfundon gjyqi ndaj Diddy-t, producentit i mohohet lirimi me kusht
3 Korrik 2025, 15:02

Kostot e prodhimit në bujqësi po rriten me shpejtësi, 4.8% më 2024
3 Korrik 2025, 14:55
Shenjat paralajmëruese të qarkullimit të dobët të gjakut
3 Korrik 2025, 14:49
Kroacia u rekomandon shtetasve të saj të mos udhëtojnë në Serbi
3 Korrik 2025, 14:31
Berisha: Shqipëria është njolla më e zezë në Europë, për eksportin e emigrantëve
3 Korrik 2025, 14:20


‘Ministria e tymit’: Aktivistët fajësojnë qeverinë për zjarret në fushat e mbetjeve
3 Korrik 2025, 13:59


Pesë ushqimet e shëndetshme që duhet t’i shtoni dietës tuaj
3 Korrik 2025, 13:30



Tensione në Parlament, Spiropali-Nokës: Ulu ose të përjashtoj nga seanca
3 Korrik 2025, 12:40


Një sezon veror unik, plot ritëm dhe shpërblime për klientët e Credins bank!
3 Korrik 2025, 12:12

Situata me zjarret në vend, 29 vatra zjarri të raportuara në 24 orë
3 Korrik 2025, 12:00
Dështon për herë të 41-të konstituimi i Kuvendit të Kosovës
3 Korrik 2025, 11:59
Zegjinezimi i politikës
3 Korrik 2025, 11:48

Çmimi që paguajmë pas "zgjedhjeve"
3 Korrik 2025, 11:25

Xhafa: Zjarri në landfillin e Elbasanit u ndez qëllimisht për të zhdukur prova
3 Korrik 2025, 11:08

3 shenjat e horoskopit që do të kenë rritje financiare gjatë muajit Korrik
3 Korrik 2025, 10:48
Deputetja demokrate flet për inceneratorin, Spiropali i fik mikrofonin
3 Korrik 2025, 10:39
Osmani vazhdon edhe sot takimet me partitë politike për ngërçin në Kuvend
3 Korrik 2025, 10:29
Vdesin tragjikisht në aksident ylli i Liverpool, Diogo Jota dhe vëllai i tij
3 Korrik 2025, 10:21
Zbulohet rrjeti i trafikimit të kokainës në Greqi, të përfshirë dhe shqiptarë
3 Korrik 2025, 10:10
Rama vizitë të papritur në Bashkinë e Vlorës, mbledh stafin dhe deputetët
3 Korrik 2025, 10:04
Nisin aplikimet e para për pension italian, kujdes me plotësimin e formularit
3 Korrik 2025, 09:50
Balluku fajëson lodhjen e numëruesve për tjetërsimin e qindra votave në Fier
3 Korrik 2025, 09:44
Korreshi: Manipulimi i zgjedhjeve ka filluar shumë përpara datës së votimit
3 Korrik 2025, 09:39
Arrestimi i doganierit grek 'paralizon' kalimin e automjeteve në Qafë Botë
3 Korrik 2025, 09:28
Pas Tiranës e Fierit, sot hapen kutitë në Durrës
3 Korrik 2025, 09:21
Enea Mihaj transferohet në SHBA, do të luajë si kundërshtar i Messit dhe Uzunit
3 Korrik 2025, 09:10

Këmbimi valutor, me sa shiten dhe blihen monedhat e huaja
3 Korrik 2025, 08:53
Indeksi, Shqipëria me cilësinë më të keqe të jetesës në Europë
3 Korrik 2025, 08:48

Seanca e fundit plenare për këtë legjislaturë, çfarë do të diskutohet sot në Kuvend
3 Korrik 2025, 08:29
Horoskopi, çfarë kanë rezervuar yjet për ju sot
3 Korrik 2025, 08:17
Mot i kthjellët dhe temperatura të larta, ja parashikimi për këtë të enjte
3 Korrik 2025, 08:00
Posta e mëngjesit/ Me 2 rreshta: Çfarë pati rëndësi dje në Shqipëri
3 Korrik 2025, 07:46


Kurti: S’kemi garanci për 61 vota, duhet provuar votimi i fshehtë
2 Korrik 2025, 21:58
Lufta në Gaza/ Pse Netanyahu do vetëm një armëpushim 60-ditor, jo të përhershëm?
2 Korrik 2025, 21:56
SHBA-ja pezullon disa ndihma ushtarake për Ukrainën
2 Korrik 2025, 21:40



Mungon metadoni, përdoruesit i rikthehen heroinës: Vjedhim që ta blejmë
2 Korrik 2025, 20:57
Qeveria hyn në tregun e naftës, Rama: Çmim të ri për konsumatorët
2 Korrik 2025, 20:43
OBSH kërkon rritje me 50% të çmimit të duhanit, alkoolit dhe pijeve me sheqer
2 Korrik 2025, 20:41

