
Raporti i OSBE-ODIHR/ Mediat në Shqipëri, bashkëpuntoret e pushtetit
Në raportin paraprak që ka përgatitur misioni vëzhgues i OSBE-ODIHR për votimin e 11 Majit, gjendja e medias në Shqipëri vjen përmes një përshkrimi ku është lënë mënjanë gjuha diplomatike dhe organet mediatike rezultojnë të jenë bashkëpuntoret kryesore të pushtetit që e thelloi rezultatin krahasur me 4 vite më parë.
Si në konferencën e drejtuesve të misionit të vëzhgimit, ashtu edhe në dokumentin që përbën raportin paraprak të 11 Majit gjen frazat standarde që e përcaktojnë ditën e zgjedhjeve si një “ditë të qetë” dhe ku flitet për një “proces të mirëmenaxhuar” votimi, por më tej, vëzhguesit qartësisht çmontojnë një nga shtyllat më të kalbura të demokracisë shqiptare; mediat.
Shqetësimi për kapjen e mediave në konferencë
Në fjalën e kreu i misionit të OSBE-së në vendin tonë, Lamberto Zanier e qartësoi se çështja e situatës mediatike është një problem serioz i renditur me ndikim direkt në votën e qytetarëve.
“Sa i përket medias folem me shumë gazetarë, redaktorë dhe përfaqësues të instituciioneve të tjera. Për të plotësuar edhe konstatimet tona ne bëmë edhe një monitorim të zgjeruar të medias. Dy partive politike iu dha thuajse dy herë më shumë kohë se partive të tjera dhe dy partitë e mëdha ishin ata që dominuan edicionet informative. Pati probleme me integritetin e mbulimit. U pa se kishte materiale dhe filmime të ofruara nga vetë partitë politike dhe jo nga gazetarët. Për fat të keq monitorimi dhe raportimi nga AMA tregojnë se ishte i pamjaftueshëm gjë që përbën shqetësim për pavarësinë e kandidatëve” tha Zanier.
Ndërkohë sipas koordinatores speciale të OSBE, Farah Karimi, shqetësim në raportimin e fushatës ishin lajmet e gatshme që kishin si burim dy partitë e mëdha politike. “Përqëndrimi i pronësisë së medias minoi pluralizmin e burimeve informative dhe krijoi autocensurë mes gazetarëve dhe dy partitë kryesore ishin ato që dominuan burimin e lajmeve duke ua bërë të pamundur zgjedhësve të bënin një zgjedhje të mirëinformuar” u shpreh Farah Karimi.
Problematika e raportimit mediatik në vendin tonë u ngrit edhe nga Michal Gahler, përfaqësues i delegacionit të vëzhgimit nga Parlamenti Europian, i cili e quajti çështjen e medias një “problem madhor” që nuk siguronte kushte të barabarta në garën e partive. “Financimi jotransparent vazhdon të jetë një proces shqetësues, influencimi i pronarëve apo i politikanëve në linjën editoriale të medias, mungesa e një raportimi të pavarur, refuzimi i liderëve politikë për të pasur një debat ballë për ballë dhe rreshtimi i një numri të madh organesh mediatike politikisht e kufizon mundësinë e qytetarëve për informacione objektive. Kështu, qytetarët nuk kanë mundësi të bëjnë zgjedhje të informuara” u shpreh Gahler.
Raporti i OSBE/ODHIR nxin mediat në Shqipëri
Raporti paraprak i OSBE/ODHIR pati konstatime të drejtpërdrejta, që nuk i kursen detajet për mënyrën se si informacioni kontrollohet dhe manipulohet sistematikisht në Shqipëri. Sipas vëzhguesve, lajmet shpesh prodhohen nga vetë partitë politike dhe transmetohen nga mediat si “lajme të pavarura”, pa asnjë etiketë dhe pa asnjë filtër editorial.
“Materialet dhe filmimet e fushatës u ofruan nga partitë politike dhe u transmetuan nga televizionet pa u shënuar si të tilla, siç kërkohet nga Kodi Zgjedhor, dhe Komisioni Qendror i Zgjedhjeve nuk mori asnjë masë për të adresuar këtë praktikë” thuhet në raport.
Ky fenomen i transmetimit pa filtër të materialeve që vijnë nga zyrat e shypit nuk është rastësi. Gazetaria investigative është në grahmat e fundit, ndërsa pjesa më e madhe e mediave jeton nga kontratat publike dhe reklamat qeveritare.
Raporti shënon qartë se “Pavarësia, diversiteti dhe integriteti i lajmeve në dispozicion të votuesve janë dëmtuar nga varësia e shumicës së mediave nga financimi jotransparent nga interesa politike dhe biznesi, shpesh të mbështetura nga kontrata qeveritare”.
“Përqendrimi i pronësisë së medias më tej minon pluralizmin e burimeve të lajmeve, në kundërshtim me standardet ndërkombëtare. Sipas disa bashkëbiseduesve të ODIHR EOM, pronësia e disa prej shtëpive më të mëdha të shitjes së reklamave nga interesa politike pengon shpërndarjen e drejtë të të ardhurave nga reklamat, ndërsa mungesa e matjes së besueshme të audiencës pengon shpërndarjen transparente dhe të përgjegjshme të reklamave publike” shkruhet në raport.
Me pak fjalë në Shqipëri, qytetarët nuk morën dot informacion objektiv, pasi siç vë në dukje OSBE/ODHIR në raportin paraprak: “Shumica dërrmuese e mediave perceptohen të jenë të lidhura me partinë në pushtet.”
Dhe ky perceptim nuk është pa baza. Të dhënat financiare të cituara në raport flasin vetë. Sipas BIRN, në vitin 2023, Top Channel dhe TV Klan kapën 64% të tregut televiziv. I vetmi kanal pranë opozitës, Syri TV, përbënte vetëm 1.7% të të ardhurave të tregut televiziv dhe pësoi rënie me 22% krahasuar me një vit më parë.
Pafuqia e opozitës me mediat e kapura
Partia Demokratike e drejtuar nga Sali Berisha nuk ruajti dot një distancë higjenike nga mediat e kapura nga qeveria Rama. Kur ishte në arrest shtëpie, Berisha bëri disa përpjekje për ta denoncuar propagandën dhe i përcaktoi televizionet e mëdha si “teleturizmi”, por kjo nuk zgjati shumë, pasi e gjeti shpejt gjuhën e përbashkët dhe i vizitoi plot dëshirë studiot kryesore në mbyllje të fushatës elektorale.
Partitë e tjera në opozitë, me përjashtim të Lëvizja Bashkë të Arlind Qorit, shpresuan se me ndonjë marrëveshje të heshtur, do të shfaqeshin më shpesh në ekrane duke përfituar nga ky nder që po u bëhej, por edhe vëzhguesit e huaj e kanë kuptuar se televizionet kryesore në vend kanë vetëm një pronar para të cilit ulen në gjunjë dhe ai është pushteti i Edi Ramës.
“Asnjë nga partitë e tjera përveç PS dhe PD nuk mori më shumë se 5% të mbulimit në ndonjë nga televizionet e monitoruara,” thuhet në raportin paraprak të OSBE. E vetmja mundësi e barabartë që u respektua formalisht ishte transmetimi i minutave falas nga RTSH, por në një televizion që raporti thotë se “nuk gëzon audiencë të gjerë” dhe që sipas raportit “nuk ka pavarësi të vërtetë për shkak të procedurave politike të emërimeve”.
Ky realitet i zymtë mediatik është pjesë thelbësore e mungesës së demokracisë në Shqipëri dhe vëzhgimet e ndërkombëtarëve nuk pritet të ndryshojnë asgjë, por sigurisht që ato ia vlejnë të lexohen tani që pritet të nisin nga puna zjarrfikësit e debatit nëse pati manipulime në zgjedhje apo jo./Lapsi.al
Fragmenti i plotë mbi median nga raporti paraprak i OSBE-ODIHR
Pavarësia, diversiteti dhe integriteti i lajmeve në dispozicion të votuesve është dëmtuar nga varësia e shumicës së mediave ndaj financimeve jotransparente nga interesa politike dhe biznesi, shpesh të mbështetura në kontrata qeveritare. Përqendrimi i pronësisë së mediave e minon më tej pluralizmin e burimeve të lajmeve, në kundërshtim me standardet ndërkombëtare.
Sipas disa bashkëbiseduesve të misionit të ODIHR, pronësia e disa agjencive kryesore të shitjes së reklamave nga interesa politike pengon shpërndarjen e drejtë të të ardhurave nga reklamat, ndërkohë që mungesa e një sistemi të besueshëm për matjen e audiencës ndalon shpërndarjen transparente dhe të përgjegjshme të reklamave publike.
Shumica dërrmuese e mediave perceptohen si të lidhura me Partinë Socialiste në pushtet. Transmetuesi Publik, Radio-Televizioni Shqiptar (RTSH), nuk konsiderohet se ka audiencë të gjerë, ndërsa procedura bipartizane për emërimin e drejtuesve si të RTSH-së ashtu edhe të Autoritetit të Mediave Audiovizive (AMA) nuk siguron pavarësinë de facto të këtyre institucioneve.
Ndërhyrjet e përhapura nga pronarët e mediave në autonominë editoriale, së bashku me autocensurën mes gazetarëve, ndikojnë negativisht në cilësinë e informacionit që u vihet në dispozicion publikut. Për më tepër, gazetarët përballen në mënyrë të përsëritur me sulme verbale dhe, në disa raste, edhe fizike nga zyrtarë publikë. Gjithashtu, gazetarët raportojnë për vështirësi në aksesin ndaj përfaqësuesve të qeverisë, përfshirë Kryeministrin, me një rënie të dukshme të numrit të konferencave për shtyp dhe raste kur u është ndaluar pjesëmarrja në ngjarje publike – në kundërshtim me standardet ndërkombëtare.
Mbulimi editorial i lajmeve shpesh zëvendësohet nga materiale të përgatitura nga institucionet shtetërore, duke dëmtuar integritetin editorial. Agjencia për Median dhe Informimin (AMI), që ndodhet nën zyrën e Kryeministrit, centralizon dhe filtron informacionin që publikohet për qeverinë dhe institucionet publike.
Disa media të themeluara nga shoqëria civile dhe të financuara nga donatorë ndërkombëtarë ofrojnë gazetari hetimore dhe me interes publik, por janë ndikuar nga ndërprerja e financimeve ndërkombëtare së fundmi.
Në përgjithësi, Kushtetuta dhe legjislacioni ofrojnë mbrojtje për lirinë e shprehjes. Megjithatë, pavarësisht rekomandimeve të mëparshme të ODIHR, shpifja mbetet një vepër penale. Një numër i konsiderueshëm i çështjeve civile dhe penale për shpifje janë ngritur kundër gazetarëve vitet e fundit, përfshirë dhe raste të padive strategjike ndaj pjesëmarrjes publike (SLAPP).
Kodi i Transmetimit i vitit 2023 kërkon që të gjitha lajmet të jenë objektive dhe të paanshme. Kodi Zgjedhor, në kundërshtim me angazhimet e OSBE-së, nuk garanton mbulim të barabartë të lajmeve për partitë jashtëparlamentare, në një ambient mediatik që tashmë është i pafavorshëm për to.
Më 6 mars, Këshilli i Ministrave ndaloi përkohësisht aksesin në TikTok – një ndalim i gjerë që është i papajtueshëm me standardet ndërkombëtare. Sipas disa bashkëbiseduesve të misionit të ODIHR, kjo ndalesë pati ndikim shtesë negativ në aftësinë e të gjithë kandidatëve, përfshirë partitë jashtëparlamentare, për të bërë fushatë në kushte të barabarta.
Sipas shumicës së bashkëbiseduesve të ODIHR, pamjet e fushatës në lajme u siguruan nga vetë partitë politike. Në televizionet e monitoruara nga misioni i ODIHR, asnjë nga këto transmetime nuk ishte e shënuar si material i prodhuar nga partitë, siç kërkohet nga Kodi Zgjedhor, dhe Komisioni Qendror i Zgjedhjeve nuk mori asnjë masë për të adresuar këtë shkelje.
Për më tepër, disa bashkëbisedues raportuan se disa intervista me kandidatë, të transmetuara në emisione aktualiteti, ishin të paguara – në kundërshtim me ligjin. Pamjet e prodhuara nga kandidatët dhe mbulimi i paguar, në thelb përbëjnë reklamë politike, duke i vënë në disavantazh ata kandidatë që kanë më pak mundësi financiare.
Monitorimi i misionit të ODIHR zbuloi se dy partitë më të mëdha dominuan mbulimin e lajmeve. Në RTSH, A2 CNN, Top Channel dhe TV Klan, PS mori përkatësisht 45%, 46%, 48% dhe 57% të mbulimit; ndërsa PD-ASHM mori 41%, 48%, 45% dhe 43%. Mesatarisht, 83% e këtij mbulimi u prezantua në mënyrë neutrale ose pozitive. Asnjë nga kandidatët e tjerë nuk mori më shumë se 5% të mbulimit në ndonjë nga televizionet e monitoruara.
Megjithëse u transmetuan rregullisht disa programe debati, ato nuk sollën përballje mes kandidatëve të rëndësishëm apo drejtuesve të partive të ndryshme. RTSH përmbushi detyrimin ligjor për të ofruar kohë falas për kandidatët. Reklama politike e paguar në televizione u ble vetëm nga dy partitë dominante.
Në përfundim, ambienti i kufizuar mediatik dhe dështimi për të zbatuar në mirëbesim kërkesat ligjore i privuan votuesit nga një informacion i pavarur, i larmishëm dhe i thelluar mbi garën zgjedhore./ Lapsi.al
Të fundit


SHBA i kërkon Kinës të ndalojë Iranin nga mbyllja e Ngushticës së Hormuzit
23 Qershor 2025, 11:10

Trump flet për ndryshimin e mundshëm të regjimit në Iran, pas bombardimeve amerikane
23 Qershor 2025, 10:35
Paraqitet në SPAK Majlinda Bufi
23 Qershor 2025, 10:18

Gjeneralët iranianë kërcënojnë SHBA-në me 'përgjigje vendimtare'
23 Qershor 2025, 09:46
Evakuohen nga Izraeli edhe 4 shqiptarë të tjerë
23 Qershor 2025, 09:31
Rezidencat qeveritare që kthehen në hotele “qira” mujore, nga 850 mijë lekë në 1.5 mln lekë
23 Qershor 2025, 09:12
Zjarr në vendgrumbullimin e mbetjeve në Kukës, shtëllungat e tymit përhapen drejt qytetit
23 Qershor 2025, 08:52
Pse disa aleatë kryesorë të Teheranit kanë qëndruar jashtë konfliktit Izrael-Iran?
23 Qershor 2025, 08:34
PPP e sterilizimit drejt mbylljes, kosto reale 53% më shumë se kontrata
23 Qershor 2025, 08:19
Plagosje me armë zjarri në Shkodër, arratiset autori
23 Qershor 2025, 08:04
Horoskopi, çfarë kanë rezervuar yjet për ju sot
23 Qershor 2025, 07:50
Temperatura deri në 36 gradë, parashikimi i motit për sot
23 Qershor 2025, 07:40
Posta e mëngjesit/ Me 2 rreshta: Çfarë pati rëndësi dje në Shqipëri
23 Qershor 2025, 07:22
Krim brenda familjes në Greqi, 61-vjeçari vret prindërit e tij të moshuar
22 Qershor 2025, 21:57
Sulmet ajrore të SHBA-së/ Paralajmëron Irani: Loja nuk ka mbaruar!
22 Qershor 2025, 21:29
Bombardimet e SHBA/ Teologu shqiptar në Iran: Kishte informacion për sulmin!
22 Qershor 2025, 21:09
Grushta, spraj dhe piper, shqiptarët përleshen me efektivët në Itali! Përfundojnë në qeli
22 Qershor 2025, 20:48
SHBA përfshihet në luftë, pse Trump mori rrezikun të sulmonte Iranin?
22 Qershor 2025, 20:28
Konflikti Izrael-Iran rrit tensionet globale: A rrezikohet ekonomia shqiptare?
22 Qershor 2025, 20:02
SHBA bombardoi Iranin/ Rama: Mbështes përpjekjet e sinqerta të Trump!
22 Qershor 2025, 19:40
Mbytet turistja boshnjake në Durrës
22 Qershor 2025, 19:05

10 kritikat më të forta të raportit të PACE për zgjedhjet e 11 Majit!
22 Qershor 2025, 18:41
Aksident masiv në aksin Librazhd-Qukës, 3 të plagosur, njëri në gjendje kritike
22 Qershor 2025, 18:28
"Bashkia e Tiranës është kthyer në parodi"/ Teliti: Koha për zgjedhje të parakohshme!
22 Qershor 2025, 18:17
Ditët e nxehta të qershorit, rriten ndjeshëm vizitat në spitalin psikiatrik të Vlorës
22 Qershor 2025, 17:58
Përfshihet nga flakët një apartament në Yzberisht
22 Qershor 2025, 17:32
Aksion në veri të Kosovës, gjendet arsenal armësh në pronën e politikanit serb
22 Qershor 2025, 17:15
Irani gati të mbyllë ngushticën e Hormuzit/ Çfarë pasojash sjell për tregtinë ndërkombëtare
22 Qershor 2025, 16:50
Murtaja e bagëtive/ Shkon në 10 numri i vatrave, ja qarqet e prekura
22 Qershor 2025, 16:25
Grabiti në 2021 një argjendari në Gjirokastër, ekstradohet nga Greqia 45-vjeçari (EMRI)
22 Qershor 2025, 16:00
Atentati ndaj Pjetër Kazës/ Merret në pyetje Preng Gjini, zbardhet dëshmia para hetuesve
22 Qershor 2025, 15:33
"Trump ka hapur kutinë e Pandorës"
22 Qershor 2025, 15:10

Konflikti Izrael-Iran, Papa Leone XIV: Njerëzimi bërtet dhe lutet për paqe
22 Qershor 2025, 14:24
Goditet grupi kriminal në Belgjikë, mes të arrestuarve 10 shqiptarë
22 Qershor 2025, 14:00
Gara e qyteteve për turistët, Tirana më e lira, por më e zëna
22 Qershor 2025, 13:35

Shiste d*ogë në ish-Bllok, vihet në pranga 23-vjeçari
22 Qershor 2025, 12:57

Starmer mbështet sulmin e SHBA-së ndaj Iranit, thirrje Teheranit të kthehet në negociata
22 Qershor 2025, 12:20
I dënuar me 8 vite burg në Itali, arrestohet 33 vjeçari shqiptar
22 Qershor 2025, 11:54
Irani dënon sulmin amerikan ndaj objekteve bërthamore, paralajmëron pasoja
22 Qershor 2025, 11:34


Hekurudha Shqiptare përfshihet nga shkurtime kolektive të stafit
22 Qershor 2025, 10:46
SHBA ka ndryshuar rrjedhën e konfliktit - si do të përgjigjet Irani?
22 Qershor 2025, 10:24
Kanabis në kanalet kulluese, arrestohet 48-vjeçari në Fier
22 Qershor 2025, 10:06
Shqiptarët ‘pushtojnë’ New York-un, mijëra njerëz marshojnë në paradën Kuq e Zi
22 Qershor 2025, 09:44
Këmbimi valutor, me sa shiten dhe blihen monedhat e huaja
22 Qershor 2025, 09:27
A ia vlen të blesh një apartament për ta dhënë me qira
22 Qershor 2025, 09:12
SHBA bombardon Iranin, godet tre objekte bërthamore të Teheranit
22 Qershor 2025, 08:53
Horoskopi, çfarë kanë rezervuar yjet për ju sot
22 Qershor 2025, 08:35
Parashikimi i motit/ Si do ndryshojnë temperaturat gjatë ditës
22 Qershor 2025, 08:20
Posta e mëngjesit/ Me 2 rreshta: Çfarë pati rëndësi dje në Shqipëri
22 Qershor 2025, 08:00

Presidenti iranian: Nuk do ta ndalim programin bërthamor
21 Qershor 2025, 21:46
Evropa goditet nga vala e parë e të nxehtit: Deri në 40°C pritet fundjava
21 Qershor 2025, 21:19
Borussia Dortmund merr fitoren e parë në Botërorin e Klubeve
21 Qershor 2025, 20:56

Aksident në aksin Pukë–Shkodër, dy të lënduar
21 Qershor 2025, 20:05

ChatGPT mund t’iu dëmtojë trurin, ja çfarë thotë studimi
21 Qershor 2025, 19:20

Artikulli i Fox News për Ramën, Berisha: Damkoset botërisht si ‘Ramaduro’, Maduro i Europës
21 Qershor 2025, 18:38
Lideri i opozitës në Bjellorusi lirohet pas pesë vitesh burg
21 Qershor 2025, 18:22
Ndahet nga jeta gazetari dhe mësuesi i njohur në Korçë, Vehbi Furxhi
21 Qershor 2025, 18:06
Aksident në Fier-Levan, dy të plagosur
21 Qershor 2025, 17:43
Turizëm në trafik, kur rrugët zhbëjnë suksesin
21 Qershor 2025, 17:25
Raporti që rrëzon propagandën: Shqipëria e fundit në Evropë për cilësinë e ujërave larës
21 Qershor 2025, 17:04
Broja drejt largimit nga Chelsea, 4 skuadra në bisedime për mesfushorin
21 Qershor 2025, 16:42
Irani konfirmon vdekjen e shkencëtarit të dhjetë bërthamor
21 Qershor 2025, 16:24
Artikulli i Fox News për Ramën, reagon LaCivita: Autokrati i Europës, armiku i Trumpizmit
21 Qershor 2025, 16:07
Ballkani si depo për migrantë?
21 Qershor 2025, 15:49

Khamenei emëron pasardhësit e mundshëm nëse vritet
21 Qershor 2025, 15:10
Rinumërimi/ Kaso për Kolegjin Zgjedhor: Noter i vendimeve të KQZ, nxitoi të mbyllë procesin
21 Qershor 2025, 14:52

Memli Krasniqi rizgjidhet kryetar i PDK-së
21 Qershor 2025, 14:29
Gazetari publikon shifrat: 39 mijë shqiptarë lanë vendin në 19 muaj
21 Qershor 2025, 14:06
Lobimi i LSI, Meta akuza të forta Endrit Braimllarit: Prej firmave të tij jam sot në burg
21 Qershor 2025, 13:40

Izraeli thotë se ka eliminuar një tjetër komandant të lartë iranian
21 Qershor 2025, 12:43

Irani dhe Izraeli shkëmbejnë sulme të reja, Teherani refuzon bisedimet me SHBA-në
21 Qershor 2025, 12:00
PD: Parregullsitë në procesin e votimit nga Diaspora, përgjegjësi e KQZ-së dhe DHL-së
21 Qershor 2025, 11:36
VIijon ngërçi, dështon për të 35-në herë konstituimi i Kuvendit
21 Qershor 2025, 11:14
Policia e Tiranës sekuestron 500 mijë euro, procedohet pronarja e një pike këmbimi valutor
21 Qershor 2025, 10:55
Raporti: Kadastra injoron Kuvendin dhe rekomandimet e KLSH-së
21 Qershor 2025, 10:35
Makina humb kontrollin në aksin Tepelenë-Këlcyrë, plagoset shoferi
21 Qershor 2025, 10:14

Dështoi plot 34 herë, sot përpjekje e re për konstituimin e Kuvendit të Kosovës
21 Qershor 2025, 09:37
Këmbimi valutor, 21 qershor 2025
21 Qershor 2025, 09:17
Rinumërohen 30% e kutive të votimit për Tiranën, sa vota kanë humbur PS dhe PD
21 Qershor 2025, 08:55

Me temperatura deri në 35 gradë, njihuni me parashikimin e motit sot
21 Qershor 2025, 08:15