BIRN: Control over the media paved the way for the Socialist Party's fourth mandate

At first glance, the audiovisual media coverage during the electoral campaign that was abandoned seems balanced. Data from the Audiovisual Media Authority show that during news editions on the country's 18 main television stations, the Alliance for a Greater Albania led by the Democratic Party received 51% of television time, while the Socialist Party of Prime Minister Edi Rama only 42.9%.

However, a closer analysis of AMA’s monitoring shows that on the three private national television stations – TV Klan, Top Channel and Vizion Plus, which control more than two-thirds of the television audience, the Socialist Party received 52% of the space in news editions, compared to 44.5% for the Alliance for a Greater Albania. Meanwhile, all other electoral candidates received less than 4%.

According to OSCE-ODIHR observers, “the restricted media environment and the failure to comply in good faith with legal provisions denied voters independent, diverse and solid information regarding the electoral race.”

“The concentration of media ownership, which undermines the plurality of news sources, together with self-censorship among journalists and the dominance of media coverage by the two largest parties, limited the ability of voters to make an informed choice,” the observers add in their preliminary report on the May 11 elections.

In a statement after the elections, local media freedom organizations also emphasized that political parties and parliamentary candidates failed to respect the principles of transparency and democratic debate, while emphasizing that numerous violations of these principles were recorded during the campaign.

The Socialist Party won the May 11 elections convincingly, securing 83 MPs out of 140 parliamentary seats, but the OSCE-ODIHR-led international observer mission said the race was uneven, due to the ruling party's misuse of state resources and the lack of independent media.

Unbalanced campaign coverage

According to the Electoral Code, television stations are required to provide balanced, pluralistic and impartial coverage during the election campaign, respecting the standards of professional journalism and avoiding the use of hate speech.

The Code also stipulates that broadcasters must allocate equal airtime to the two largest parliamentary parties, and these parties must not receive more than twice the airtime of smaller political parties represented in the Assembly.

Për të kontrolluar respektimin e Kodit Zgjedhor, ligjëvënësi ka mandatuar Autoritetin e Mediave Audiovizive, AMA, që të monitorojë gjatë fushatës kohën që i rezervohet çdo subjekti elektoral dhe t’ia raportojë të dhënat Komisionit Qendror të Zgjedhjeve.

Të dhënat e AMA-s të analizuara nga BIRN tregojnë se mediat kryesore në vend nuk i respektuan parashikimet e Kodit Zgjedhor gjatë fushatës.

Gjetjet konfirmojnë se qasja në media mbeti e kufizuar dhe e pabarabartë, me dy subjektet kryesore elektorale – Partinë Socialiste dhe kolacionin Aleanca për Shqipërinë Madhështore, që dominuan vazhdimisht ekranet televizive.

Vizibiliteti i tyre në media u përforcua në të gjitha formatet e monitoruara, nga transmetimet ‘live’ te edicionet informative dhe emisionet politike, ndërkohë që partitë më të vogla dhe aktorët e tjerë patën vështirësi të siguronin kohë televizive pa pagesë.

Ndryshe nga media komerciale private, transmetuesit publikë – RTSH1 dhe RTSH 24, ishin pak më të balancuar gjatës fushatës. Aleanca për Shqipërinë Madhështore mori 40.8% të kohës në edicionet informative, Partia Socialiste 42% dhe të gjitha subjektet e tjera së bashku 17.3% – duke shënuar segmentin e vetëm të medias ku partitë e vogla arritën përfaqësim me përqindje dyshifrore.

“Periudha zgjedhore e vitit 2025 theksoi një peizazh mediatik të pabalancuar, me mbulim të shpërndarë në mënyrë të pabarabartë që favorizoi kryesisht dy partitë më të mëdha,” thanë në një deklaratë paszgjedhore një grup 14 organizatash të shoqërisë civile, përfshirë BIRN.

“Pavarësisht rekomandimeve të qarta që kërkonin transparencë në mbulimin zgjedhor, partitë politike vazhduan praktikën e rrënjosur të shpërndarjes së materialeve të gatshme video dhe shtypi për mediat gjatë gjithë fushatës,” theksuan ato.

Rezultatet e monitorimit të BIRN për fushatën e zgjedhjeve parlamentare zbulojnë një peizazh mediatik thellësisht të personalizuar në përmbajtjen e lajmeve televizive, ku narrativa dhe dinamika e fushatës ndërtohet pothuajse tërësisht rreth dy figurave dominuese politike, Sali Berishës dhe Edi Ramës.

Në 18 stacionet televizive të monitoruara, Sali Berisha zuri përqindjen më të lartë të kohës në ekran ndër individët e përfshirë, me 39.3% të totalit. Ai u pasua nga Edi Rama me 38.4%. Të gjithë kandidatët dhe përfaqësuesit e tjerë politikë së bashku u pasqyruan vetëm në 22.3% të minutazhit total.

Polarizimi ishte edhe më i theksuar në mbulimin e ofruar nga tre transmetuesit kryesorë privatë kombëtarë -Top Channel, TV Klan dhe Vizion Plus, ku Edi Rama dominoi edicionet informative me 49.1% të transmetimeve, Sali Berisha mori 38.1%, ndërsa të gjithë aktorët e tjerë së bashku vetëm 12.7%.

Transmetuesit publikë RTSH 1 dhe RTSH 24 ofruan një përfaqësim disi më të balancuar: Rama dhe Berisha morën përkatësisht 38.1% dhe 32.8% të mbulimit, ndërsa aktorët e tjerë zinin 29.1% – përqindja më e lartë e hapësirës së dhënë zërave alternativë në të gjitha kategoritë e mediave.

Monitorimi i transmetimeve ‘live’ në 12 televizione informative e përforcon dhe më tej kontrollin e hapërsirës mediatike nga Rama dhe Berisha. Nga mbi 43,260 minuta transmetim të drejtpërdrejtë të analizuar, Edi Rama u shfaq për më shumë se 15,700 minuta – ekuivalenti i mbi 260 orëve ‘live’, duke zënë 36.3% të totalit. Sali Berisha e ndoqi me 13,400 minuta ose 31.0% të totalit.

Rama dhe Berisha zunë dy të tretat e të gjithë minutazhit të drejtpërdrejtë të dedikuar aktorëve politikë në zgjedhje, duke reflektuar natyrën thellësisht të polarizuar të fushatës në media.

“Pavarësia, shumëllojshmëria dhe integriteti i lajmeve në dispozicion të zgjedhësve cenohen nga fakti që shumica e mediave varen nga financime jotransparente të interesave politike dhe interesave të biznesit, duke u mbështetur shpesh tek kontratat qeveritare,” shprehen vëzhguesit ndërkombëtar të OSBE-ODIHR.

“Përqendrimi i pronësisë së medias e cenon edhe më shumë pluralizmin e burimeve informative, në kundërshtim me standardet ndërkombëtare,” shtuan ata.

Mungesa e kulturës së debatit politik

Monitorimi i emisioneve politike të debatit gjatë 30 ditëve të fushatës shfaq një hapësirë më pluraliste për diskursin elektoral, krahasuar me edicionet informative dhe transmetimet “live”. Megjithatë, analiza e minutazhit në 18 televizionet kombëtare me shikueshmërinë më të lartë, nxjerr në pah përsëri dominimin e vazhdueshëm të subjekteve kryesore elektorale dhe liderëve të partive politike të mëdha.

Gjatë periudhës së monitoruar, Aleanca për Shqipërinë Madhështore ishte subjekti më i pranishëm në emisionet politike, me mbi 16,500 minuta, ose 49% të minutazhit total. Partia Socialiste u rendit e dyta me mbi 9,090 minuta, që përfaqëson 27% të minutazhit të përgjithshëm.

Sali Berisha kryesoi duke u shfaqur në mbi 2,940 minuta transmetime – afërsisht 49 orë, ose 8.7% e kohës totale të dedikuar për aktorët politikë individualë në emisionet politike. Edi Rama e ndoqi me 1,832 minuta – pak më shumë se 30 orë, ose 5.4%.

Përtej dy liderëve kryesorë, një gamë më e gjerë figurash politike u ftua gjatë emisioneve politike, përfshirë kryetari i Partisë Koalcioni Euro-Atlantik, Lulzim Basha dhe kandidatja për deputete e PD-së, Jorida Tabaku, të cilët morën secili pak më pak se 13 orë kohë fjale, duke zënë përkatësisht 2.3% dhe 2.2% të minutazhit total. Figura të tilla si Belind Këlliçi, Agron Shehaj, Dashamir Shehi, Endri Shabani dhe Adriatik Lapaj siguruan secili mes 7 dhe 10 orë transmetim, me përqindje që varionin nga 1.3% deri në 1.7%.

Pavarësisht potencialit për debat politik, formatit të emisioneve politike shpesh i mungoi përballja e drejtpërdrejtë mes figurave kryesore që garonin në zgjedhje. Edhe pse kjo hapësirë televizive ngjante pluraliste në pamje të parë, ajo rrallëherë ishte i strukturuar për të ofruar përballje të balancuar apo qasje kritike mes platformave elektorale konkurruese.

“Although some debate programs were broadcast regularly, they did not feature well-known candidates or party leaders from different parties,” the OSCE-ODIHR report states. “The vast majority of media outlets are perceived as supportive of the ruling SP,” the report added.

Political advertising and violations of the Electoral Code

Unlike previous elections, political advertising did not play a central role during the electoral campaign in audiovisual media. Data from monitored television stations show that parties and candidates broadcast 1,713 minutes or 28 hours of political advertising during the campaign.

Within this volume, the Alliance for a Greater Albania took up the majority of paid advertising time, with 910 minutes (53.1% of total advertising). The Socialist Party followed with 756 minutes (44.1%), while unidentified political ads – spots broadcast without accurate labeling or attribution to a registered electoral entity, accounted for 44.8 minutes, or 2.6% of the total. All other entities combined were featured in only 1.6 minutes of paid advertising, reflecting an almost complete absence of small parties in this format.

The broadcast of unidentified or inaccurately labeled advertisements, although limited, raises concerns about compliance with transparency standards of political parties and the media during the campaign.

Beyond the lack of transparency of political advertising, one of the main violations of the Electoral Code in the media space is related to the lack of balancing of television time during news editions, a problem that extends to all national broadcasters.

Some television stations did not respect the allowed ceiling for political advertising, giving disproportionate time to specific political entities. In addition, 14 television stations broadcast political advertising beyond the allowed hours, in violation of the regulatory framework.

The monitoring also identified polls that were broadcast without complete data on the sampling, methodology and the entity that commissioned them. Meanwhile, some television stations broadcast political advertisements during news editions, a practice that is strictly prohibited by the Electoral Code./ Reporter.al