“S’do jetë i përjetshëm”, luhatjet e Ramës nga ‘Open Ballkan’ te Procesi i Berlinit

Sot në Tiranë u mbaj me bujë procesi i Samitit të Berlinit.

Liderët e Bashkimit Europian dhe ata të Ballkanit u pritën nga vetë kryeministri Edi Rama duke parakaluar në tapetin e kuq një nga një, ndërsa ceremonia pati edhe vëmendjen e mediave të huaja të ardhur në kryeqytetin shqiptar.

Sot Rama u bë mikpritësi i një samiti që deri para disa kohësh e cilësonte si një nismë që ‘s’do të ishte e përjetshme’ teksa mburrte nismën e shumëdebatuar të Ballkanit të Hapur.

Nëse kthehemi vetëm një vit pas në kohë, në 14 nëntor 2022 nga Shkupi, kryeministri Edi Rama theksonte rëndësinë e madhe të Ballkanit të Hapur në raport me Procesin e Berlinit.

Rama u shpreh asokohe se Procesi i Berlinit s’do jetë i përjetshëm ashtu sikurse ishte Ballkani i Hapur.

“Ja vlen dhe më shumë, sepse kështu ndërron vendi lokomotiva me vagonët. Procesi i Berlinit, është lokomotivë që ka tërhequr vagonët. Dhe, në fund fare do mbetemi me Ballkanin e Hapur se procesi i Berlinit s’do jetë i përjetshëm. Dhe s’besoj se në jetë të jetëve duhet të na marrin dorë  për dore të tjerët.”- pati deklaruar Rama.

Mbivendosja e Procesit të Berlinit me Ballkanin e Hapur?

Një nga argumentet që Edi Rama jepte për të vazhduar aventurën e tij me Vuçiçin për të shpënë përpara “Open Balkan” ishte edhe ajo se këtë nismë e mbështesnin 59% e shqiptarëve.

Në prilli të 2022 kryeministri zhvilloi të ashtuquajturin Këshillim Kombëtar, ku nga mbi 500 mijë të pyetur rezultonte se shumica ishin pro një rajoni me lëvizje të lirë të njerzve mallrave dhe ideve.

Madje disa ditë pasi i shpalli këto rezultate publikisht Rama shkoi gjatë një vizite zyrtare në Berlin dhe tha në krah të kalcelarit Sholtz se pavarësisht se Gjermani i kërkonte fokusim tek procesi i Berlinit, ai kishte mandatin e Shqiptarëve për të shpënë përpara idenë Serbo-maqedono- shqiptare.

Mbyllja e Ballkanit të Hapur

Megjithatë, shpejt ashtu siç nisi, ashtu me kundërshtime edhe përfundoi nisma e Ballkanit të Hapur.

Në fillm verën e këtij viti, vetë Rama deklaroi se Ballkani i Hapur e përfundoi misionin e tij.

“Procesi i Berlinit është aksi ynë kryesor. Ballkani i Hapur ishte një iniciativë që lindi nga nevoja për ta shtyrë përpara Procesin e Berlinit dhe e ka kryer atë mision për të cilin lindi.

Ne duhet të futemi me kokë tani në Procesin e Berlinit sepse e kemi këtë mundësi, e kemi Procesin e Berlinit në Tiranë. Kemi mundësi ta zotërojmë si proces me mbështetjen e madhe që kemi nga Gjermani, nga kancelari Scholz dhe nga gjithë të tjerët” u shpreh ai, deklaratë që për ‘vllaun’ e tij Vuçiç ishte e papritur.

“Nuk besoj se Rama e ka thënë këtë. Shpresoj të kem mundësi ta shoh së shpejti. Ballkani i Hapur është një ide autonome dhe autoktone e njerëzve nga Ballkani,” pati deklaruar asokohe Vuçiç.

Pse u tërhoq Rama nga Ballkani i Hapur

Qeveria shqiptare dhe opozita në Shqipëri, por edhe ish-diplomatë patën qëndrime të ndryshme për arritjet dhe për arsyet e mbylljes së nismës rajonale, ku, pos Shqipërisë, bënte pjesë edhe Serbia dhe Maqedonia e Veriut.

Për PS, nisma e arriti qëllimin përse u krijua si një shtysë për Procesin e Berlinit, ndërkaq, për opozitën, nuk pati asnjë arritje, por shkaktoi vetëm dëme në marrëdhëniet me Kosovën dhe i shërbeu Serbisë.

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti,  deklaronte se nisma “Ballkani i Hapur” më shumë i ngjan një “Ballkani të hapur për ndikimet nga Lindja”, sesa një nisme për treg të përbashkët rajonal. Nisma u refuzua edhe nga Bosnje e Hercegovina.

Ish-ministri i Jashtëm i Shqipërisë, Paskal Milo u shpreh për REL disa muaj më parë se si arsye të përfundimit të kësaj nisme faktin se në tetor Tirana mirëpret samitin e Procesit të Berlinit, si dhe tensionet Kosovë-Serbi.

"Shqipëria është vendi mikpritës i samitit të Procesit të Berlinit në tetor të këtij viti, do të vijnë kryetarë shtetesh dhe qeverish të Evropës, dhe nuk mund të jetë njëkohësisht edhe iniciuese e një nisme rajonale, që krijon mbivendosje me Procesin e Berlinit. Kjo është arsyeja që kryeministri Rama shpalli, madje pa dijeninë e presidentit serb, Vuçic, që misioni i Ballkanit të Hapur u mbyll.

Një tjetër arsye e fundit të kësaj nisme është edhe fakti se marrëdhëniet mes Kosovës dhe Serbisë nuk u përmirësuan – gjë që ishte një nga synimet e kësaj nisme – por u përkeqësuan. Tensionet në veri të Kosovës i dhanë një goditje nismës", thekson Milo për Radion Evropa e Lirë.

Çfarë është Procesi i Berlinit

Procesi i Berlinit u vendos në vitin 2014 me iniciativën e ish-kancelares gjermane, Angela Merkel, me qëllim të lidhjes dhe integrimit të vendeve të Ballkanit Perëndimor përpara se të anëtarësohen në Bashkimin Evropian.

Procesi i Berlinit shërben si një platformë për bashkëpunimin e nivelit të lartë ndërmjet përfaqësuesve zyrtarë të nivelit të lartë të së ashtuquajturës Gjashtëshja e Ballkanit Perëndimor, e cila përbëhet nga Shqipëria, Bosnje e Hercegovina, Mali i Zi, Kosova, Maqedonia e Veriut dhe Serbia. Procesi përfshin edhe institucionet e BE-së, institucionet financiare ndërkombëtare dhe shoqërinë civile në rajon.

Samiti i nëntorit në Berlin përfaqëson, gjithashtu, ringjalljen e procesit, që kur kancelari Olaf Scholz drejton Qeverinë në Berlin. Sipas njoftimit, samiti i ardhshëm do të organizohet në kryeqytetin shqiptar, Tiranë.