Panairi i Librit, një vjetërsi me moshën e një vajze

Alfred Lela

Kryetari i Bashkisë Erion Veliaj ishte në ceremoninë e ndarjes së çmimeve të Panairit të Librit 2021. Me të drejtën e sponsorit të Panairit ai dha edhe çmimin kryesor të Jurisë që iu akordua shkrimtarit Virgjil Muçi për librin “Fajin ma ka gjuha”. Si nga kryetari i Shoqatës së Botuesve, ashtu dhe kryebashkiaku, u fol në ceremoni për ndihmë “më të madhe” që pritej dhe do të japë Bashkia në të ardhmen.

Cila dhe si do të jetë ajo nuk u tha.

Por, atë që mungon apo nuk shkon e tha vetë Panairi, siç e kanë thënë edhe pararendësit. Së pari, Panairi i Librit është një nga ngjarjet më të rëndësishme kulurore të vitit në vend. Për autorin e këtyre radhëve më e rëndësishmja, sepse libri mbetet forma më e epërme e kulturës. Thënë këtë duhet thënë edhe tjetra: që Panairi i Librit, siç organizohet, konceptohet dhe formatizohet deri më sot nuk e përcjell dot misionin në fjalë.

Duke shkuar mbrapa në vite, me imagjinatë, pak ndryshime shihen në konceptimin e tij, jo vetëm si shpërndarje dhe shitje, por edhe si dialog kulturor mes lexuesve, shkrimtarëve dhe kritikëve.

Dy mjediset ku mund dhe zhvillohen promovime libri brenda në Panair janë dy qoshe, jo më të mëdha se një dhomë apartamenti në kohë të komunizmit, të dyja të ‘pushtuara’ nga dy botuesit më të mëdhenj, Onufri dhe Toena. Panairi kësisoj pushon së qeni vend kontakti dhe dialogu, ai ngjan me një stacion autobusi më shumë se me një aula magna të librit.

Ka patur përpjekje për të inkorporuar një kafe në Panair, por të gjitha herët kanë dështuar, për një arsye a një tjetër. Kush thotë se çfarë duhet kafeja të kujtojë rëndësinë e tyre në jetët letrare të kryeqyteteve të rëndësishme të kulturës, si Parisi, Berlini apo Nju Jorku. Sepse Panairi i Librit është edhe atmosferë letrare para se të jetë tregtore, apo një rast i botuesve për të mos i dhënë librashitësve 30 përqind për kopje të shitur apo shtetit taksën. Dhe nuk kanë faj, sepse në këtë vend, në fund të ditës, autorët dhe botuesit fitojnë më pak se shitësit e librave dhe se tagrambledhësit e shtetit.

Pallati i Kongreseve ka një kat përdhes dhe ndoshta këtu, pas një meremetimi dhe ndriçimi shndërrues, mund të zhvedosej, edicionet  ardhshme kafeja dhe një ‘shesh promovimi’, i cili të mund të ishte i aksesueshëm nga të gjithë botuesit. E kuptoj se kryetari i Bashkisë është i zënë me zbukurimin vetëm të çka duket nga jashtë, por është koha që atë para që jep për Panairin ta harxhojë për dinjitetin e tij. Shumë gjëra kanë ndryshuar në Tiranë, por Panairi i Librit vazhdon t’i ngjajë vetes së mesviteve ’90.

Ose, Panairi të nxirret nga Pallati i Kongreseve dhe të akomodohet në një hapësirë tjetër. Qoftë në open air, si në sheshin Nënë Tereza apo Skënderbej, sërish duke respektuar disa parime estetike. Nëse hapësira e lejon, kur të përfundojë së rindërtuari Pirmaida, nuk bëhet qameti që një ngjarje e tillë, për katër ditë në vit, të strehohet aty.

Duke qenë se pas një viti Panairi bën 25 vjet ky do të ishte një rast i mirë për një strehë të re.

Sigurisht, nuk është ky problemi më i madh i librit, siç autorët dhe botuesit e dinë, por të paktën katër ditë në vit, si ata ashtu edhe lexuesit, le të jenë të lumtur me librin dhe me njëri-tjetrin.

Aq i vjetër ngjan Panairi dhe mjedisi ku zhvillohet sa, sa herë futem apo dal prej dyerve të tij më bëhet sikur do më shfaqet Ramiz Alia duke nxituar për të shkuar në punimet e Kongresit të 10 të PPSH.

Kontakto me Politiko në rast se: Mendoni se nuk shkruajmë Shqip Mendoni se kemi bërë shkelje etike Mendoni se kemi bërë CopyPaste Mendoni se kemi bërë FakeNews Doni të postoni nje Lajm