
Flash News
Korçë/ 40-vjeçari hidhet nga ballkoni i katit të pestë, në gjendje kritike
Kroacia rikthen shërbimin e detyrueshëm ushtarak
Ndërtimet pa leje në Theth, Manja kërkon procedim disiplinor për prokuroren Elsa Gjeli
Detaje nga vrasja e Renis Dobrës, autorët erdhën me 2 makina Range Rover nga Rrësheni
Gjykata e Lartë e la në burg, Meta i drejtohet 'Kushtetueses'
Paradoksi: shfrytëzimi i instrumentave demokratikë për të nxjerrë jashtë loje demokracinë

Boshko Jakshic /gazeta Politika
Pushteti aktual në Serbi është pak a shumë si puna e midhjes: kur përpiqeni ta hapni guackën e saj dhe të hidhni paksa limon demokracie, ajo tenton të mbyllet dhe shtrëngohet gjithë spazma. Ruan në mënyrë fatale veteveten dhe mendimin se e gjitha që ajo di- dhe i di të gjitha- është më e mira për qytetarët e këtij vendi.
Protestat në Serbi po qetësohen, kërkesat e tyre përfundimisht i grumbulluan te mbajtja e zgjedhjeve të ndershme dhe të lira që do të zhvillohen në vitin 2020, dhe e tërë situata ka nxjerrë në sipërfaqe një dukuri politike interesante që nuk është ekluzivisht e jona: si kontribuon demokracia për autoritarizmin?
Demokracia është gjithmonë në një lloj krize, sepse ajo e orienton në mënyrë konstante shikimin nga e tanishmja, pak a shumë jo e kënaqshme, drejt së ardhmes me premtime të pambajtura. Kapaciteti i shpresës është në përpjestim të drejtë me forcën e demokracisë, dhe kur ai kapacitet zhduket, ateherë lind kriza e paevitueshme e praktikës, institucioneve dhe idealeve të saj.
Ka dalë në skenë një kastë politikanësh e cila shfrytëzon me mjeshtri instrumentat demokratikë në mënyrë që njëkohësisht t’i nxjerrë jashtë loje. Ata i ngashnjejnë zgjedhësit me mesazhin sipas të cilit për daljen nga kriza nevojitet një dorë e fortë, e kësisoj fuqia bëhet monopol i një lideri, ndërsa institucionet shtetërore prakitikisht nxirren jashtë loje. Reale, apo akoma më shpesh edhe të fabrikuara, krizat zëvendësojnë njëra tjetrën.
Veprimet populiste dhe autoritare bëhen më tërheqëse se ato demokratike. Përkundër demokracisë liberale promovohet ajo „joliberale“, e cila keqpërdoron kobshëm atributet demokratike në mënyrë që të krijojë botën e lirive të kufizuara dhe fuqisë së pakufizuar vetjake apo partiake. Nacionalizmi lidh bashkësitë nën udhëheqjen e liderëve të zgjedhur në mënyrë demokratike apo atyre autokratë.
Dukuria është globale. Demokracia është në rrethim në SHBA. Në Britani Brexit-i po gërryen indin politik të krijuar për shekuj të tërë. Në Gjermani, Kancelarja është në largim e sipër, ndërsa në Francë Presidenti lufton me rejtingun që po bie dita ditës. Demokracia është asgjësuar në Rusi, Turqi, në Egjipt, Venezuelë... Është kërcënuar në Kinë, seriozisht e varrosur në Itali, Poloni ose në Hungari.
Kriza e demokracisë erdhi pas krizës ekonomike dhe asaj migratore që ishin me përmasa të papara deri tani. Nëse revolucioni industrial ia lehtësoi punën Karl Marksit që të propagandojë „Manifestin Komunist“, revolucioni informativ u mundësoi populistëve, nacionalistëve dhe autoritaristëve, media të përkryera për përhapjen e lajmeve të gënjeshtërta.
Ky është mjedisi, por, përse kaq shumë autokratë të rinj marrin pjesë me kaq pasion në teatrin demokratik megjithëse janë ndoshta të vetëdijshëm se herët apo vonë do të zbulohet natyra e vërtetë e regjimeve të tyre?
Ngaqë nuk mund të dalin nga kuadri i parlamentarizmit, politikanët, kur e sigurojnë fuqinë, vazhdojnë të kenë nevojë për vota dhe jo për plumba dhe shkopinj gome. Aspirantët e dinë mirë se duhet të tregojnë përkushtim për demokracinë, megjithëse ajo nuk është preferenca e tyre.
Arsyeja e dytë për ekzistencën e demokracisë fiktive është ndoshta më pak e dukshme: autokratët bashkëkohorë janë më të dobët sesa modelet e tyre historike. E dinë mirë se duhet të kenë frikë nga kombinimi i fuqishëm i protestave të rrugës dhe rrjeteve sociale, sepse përzierja ndezëse e „rrugës së nxehtë“ dhe e teknologjisë informative është gjithsesi armike e çfarëdo autoritarizmi.
Autokratët nuk guxojnë të thyejnë haptazi rezistencën. Për më tepër, teksa mbështeten në metoda pak a shumë të sofistikuara të bllokadës së pakënaqësive, nxjerrin para vetes mburojën e demokracisë në mënyrë që të forcojnë akoma më shumë pushtetin vetjak.
Rendi demokratik përmban „erëzën“ më të dashur të autokratëve: u jep atyre legjitimitet. Pushteti që fillon me mbështetjen e popullit është më legjitim, dhe së bashku me këtë edhe më i dobët sesa regjimi, fuqia e të cilit mbështetet të shtypja. Megjithëse gjithçka mund të duket e rrejshme, demokracitë gjenerojnë legjitimitet, qoftë edhe të përkohëshëm.
Truku që përdorin autokratët që ta tregojnë pushtetin e tyre si demokratik, nuk përmban fort fantazi: i mban gjallë ekzistenca e të gjithë institucioneve dhe rituali demokratik. Problemi është se gjithçka është si puna e fshatrave të Potemkinit.
Herë pas herë, ose edhe shpesh, mbahen zgjedhje të shoqëruara me fushata të shtrenjta mediatike, marshe, mitingje, madje edhe debate. Në ditën e zgjedhjeve miliona njerëz presin para qendrave të votimit. Rezultati është se autokrati fiton përherë.
Rusia është shembulli par exellence, ndërsa modeli politik, Vladimir Putini, bëhet shembull për tu ndjekur edhe nga autokratët e vendeve që janë në BE dhe në mbarë botën.
Fasada e demomracisë është e ruajtur, askush nuk mund të thotë se nuk ekziston presidenti apo kryeministri. Kompetencat kushtetuese nuk kanë rëndësi. Thelbi është se pushteti gjendet atje ku është autokrati.
Përse autokrati në një moment nuk e heq maskën dhe me këtë të ruajë veten nga keqpërdorimi i shtetit dhe i burimeve të tij, në mënyrë që të ruajë përparësinë ndaj rivalëve të tij, sepse gjithsesi makinacionet nuk mund të vazhdojnë pa u zbuluar një ditë? Heqja e maskës nuk do të ishte fort e vështirë.
Askush nuk do të befasohej nëse Putini një ditë do të shpallte referendum me të cilin të hiqeshin kufizimet kohore të mandateve të tij. Askush nuk do të çuditej nëse Duma dhe Gjylata e Lartë do të mbështetnin manovrën e Presidentit për të qëndruar sa më gjatë në pushtet. Që të dy këto institucione janë shpesh pjesë e së njëjtës fasadë të demokracisë pas së cilës fshihet Putini. Gjatë 19 viteve askush dhe asnjëherë nuk është përpjekur të pengojë Presidentin të bëjë çfarë të dojë.
Në rajonin tonë tranzicioni jodemokratik gjeti mbështetje në ngjarjet e së kaluarës, te nacionalizmi i ndjekur me forma të tjera të traumave. Në Serbi përparimtarët (antarët e Partisë Përparimtare të Serbisë, kryetar i së cilës është Presidenti Aleksandër Vuçiç. Shën. i përkth.), e kanë mësuar mirë leksionin: pas paraventit të demokracisë është krijuar një ambient në të cilin institucionet janë ikebanat (lule prej letre-shën. i përkth.) e domosdoshme për të treguar përkushtimin ndaj BE-së, kushtet për mbajtjen e zgjedhjeve të lira dhe të ndershme joekzistuese, njëlloj si dhe e drejta për fjalë kritike. Drejtësia shoqësore është braktisur, ndërsa dhuna rritet dita ditës.
Demokraci pa ndryshime. Rrotullim në vend. „Duhet të ndryshohet gjithçka në mënyrë që të mos ndryshojë asgjë“, shkruante siçiliani i famshëm Tomazo de Lampeduza.
Demokracia na është bërë si puna e modës. Por nuk ka qenë gjithmonë kështu. Para katër dhjetëvjeçarësh diktatorët nëpër Afrikë, Azi apo në Amerikën Latine as që përpiqeshin të dukeshin si demokratë. Ndoshta sepse ndjeheshin me të sigurtë se autokratët e sotëm. Gjë që është njëfarë përparimi.
*Përktheu për Politiko.al: Xhelal Fejza
Të fundit


Malltezi: SPAK e pranon, jemi në një proces që filloi me kallëzimin e rremë të Ballës
10 Korrik 2025, 22:34

Si të çliroheni nga bllokimet emocionale me anë të ushtrimeve
10 Korrik 2025, 21:57

Lala: Veliaj donte të rikthehej si kryebashkiak
10 Korrik 2025, 21:40
"Hajt t'i biem' se është i djathtë", Boçi: Në Theth synohen investitorët strategjikë
10 Korrik 2025, 21:33
VIDEO/ Sherr në parlamentin e Bolivisë, deputetët përplasen fizikisht
10 Korrik 2025, 21:20
Salianji: Çështja ime u nxor jashtë radhe, po goditen ata që shqetësojnë Ramën
10 Korrik 2025, 21:09
Salianji akuzon sistemin gjyqësor me emra: Më dënuan me dëshmi të rreme
10 Korrik 2025, 21:07
Shqipëria përjetoi një nga valët më të gjata të nxehtësisë së dekadës së fundit
10 Korrik 2025, 21:01

Qeveria miraton procedura të reja për deklarimin e vendbanimit në e-Albania
10 Korrik 2025, 20:39
“Mbretëresha e lumenjve të Evropës”, 7 bashki derdhin ujërat e zeza në lumin Vjosë
10 Korrik 2025, 20:21
Koka: Veriorët nuk kanë për t’ia harruar Edi Ramës operacionin racist në Theth
10 Korrik 2025, 20:18
3 shenjat e horoskopit që do të ndikohen më shumë nga ‘Hëna e Plotë’ e 10 Korrikut
10 Korrik 2025, 20:04
Emërohet drejtuesi i ri i Qendrёs Kombёtare tё Kinematografisё
10 Korrik 2025, 19:51
Korçë/ 40-vjeçari hidhet nga ballkoni i katit të pestë, në gjendje kritike
10 Korrik 2025, 19:40
‘Gruaja e lodhur’/ Sindroma që prek mijëra gra çdo ditë
10 Korrik 2025, 19:34
Çanta origjinale Hermès e Jane Birkin shitet për 10 milionë dollarë
10 Korrik 2025, 19:26

Nënshkruhet marrëveshja Britani-Ukrainë për 5 mijë raketa Thales
10 Korrik 2025, 19:00
Zjarr në Zvërnec, flakët rrezikojnë dy hotele
10 Korrik 2025, 18:57
Kroacia rikthen shërbimin e detyrueshëm ushtarak
10 Korrik 2025, 18:39
Spahia: E vërteta e madhe e akuzës së fortë të banorëve të Thethit
10 Korrik 2025, 18:35
Ndërtimet pa leje në Theth, Manja kërkon procedim disiplinor për prokuroren Elsa Gjeli
10 Korrik 2025, 18:15
Detaje nga vrasja e Renis Dobrës, autorët erdhën me 2 makina Range Rover nga Rrësheni
10 Korrik 2025, 18:10
Gjykata e Lartë e la në burg, Meta i drejtohet 'Kushtetueses'
10 Korrik 2025, 17:57
Dënim i ri me rregullore të 're'
10 Korrik 2025, 17:54
Përkthyesi i BE-së pushohet nga puna për shkak të frikës për sigurinë e Zelenskyy
10 Korrik 2025, 17:45
'Ti je polic, por jo Zot me ma marrë shpirtin', protestë për Agon Zejnullahun
10 Korrik 2025, 17:41

Ekspozimi i drejtpërdrejtë ndaj ajrit të kondicionuar mund të shkaktojë infeksion
10 Korrik 2025, 17:10
Video/ Rama përsërit skenarin, ulet sërish në gjunjë para Melonit
10 Korrik 2025, 16:56
I vuri zjarrin parcelës me ullinj, arrestohet 50-vjeçari në Shijak
10 Korrik 2025, 16:46

Rubio: SHBA-ja dhe Rusia kanë shkëmbyer ide të reja për bisedimet për paqe në Ukrainë
10 Korrik 2025, 16:36
Vdekja e 27-vjeçarit, dorëhiqet komandanti i Policisë së Lipjanit
10 Korrik 2025, 16:21
Video/ Digjet një banesë në Tiranë pranë Pazarit të Ri
10 Korrik 2025, 16:09

Trafik droge dhe grup kriminal, GJKKO lë në burg tre të pandehurit (EMRAT)
10 Korrik 2025, 15:51
Xhensila ndez rrjetin me urimin e saj për ditëlindjen e Ledrit
10 Korrik 2025, 15:42
Janë plot me pesticide! Lista me 12 produktet që duhet të kemi kujdes
10 Korrik 2025, 15:31

Aksident në Shëngjin, përfundon te Trauma 49-vjeçari
10 Korrik 2025, 15:11
Malltezi: Brenda një dite më sekuestruan llogaritë, pronat dhe aksionet
10 Korrik 2025, 15:01
BE: Izraeli është pajtuar për më shumë ndihma në Gaza
10 Korrik 2025, 14:55


Vrasja e Renis Dobrës, nxirret nga uji mjeti i 23-vjeçarit
10 Korrik 2025, 14:29
Tarifat e Trump ndaj Brazilit rrisin çmimin e kafes
10 Korrik 2025, 14:16
Ursula von der Leyen i mbijeton votëbesimit
10 Korrik 2025, 14:04
Gjyqi për "Plumbin e Artë”/ Debate të forta në GJKKO, shtyhet sërish seanca
10 Korrik 2025, 13:55
Vrau efektivin e Shqiponjave, Prokuroria e Fierit kërkon burg përjetë për Azgan Mërnicën
10 Korrik 2025, 13:46
Zjarr në Lezhë, flakët pranë nënstacionit elektrik
10 Korrik 2025, 13:32
Banorët përplasen me policinë në Theth, një gruaje i bie të fikët
10 Korrik 2025, 13:24
“Ramë i xanun”
10 Korrik 2025, 13:15

Tre shenjat e horoskopit që kanë gjasa të divorcohen në muajin korrik
10 Korrik 2025, 12:45
Kokë turku për një Republikë pa leje
10 Korrik 2025, 12:35
“Ka shkretuar kombin e vet”/ Berisha: Rama burgos kundërshtarët!
10 Korrik 2025, 12:26

Plagoset me thikë shqiptari në Itali
10 Korrik 2025, 12:08



Inaugurimi i shtatores së Josif Budos, Berisha: Frymëzim dhe dritë për mbarë shqiptarët
10 Korrik 2025, 11:33

Vijon "turi i pastrimeve"/ Drejtorët e Bashkisë së Durrësit dorëzojnë sot dorëheqjet
10 Korrik 2025, 11:11
23-vjeçari në Mat u mbyt me litar, shoqërohen 4 të dyshuar
10 Korrik 2025, 10:58
35-vjetori i rënies së dëshmorit Josif Budo, Berisha i pranishëm në ceremoni
10 Korrik 2025, 10:49
Pas shkarkimeve, komandohet drejtori i ri i Policisë së Shkodrës
10 Korrik 2025, 10:30
BIRN: Aksioni i Ramës për hapësirat publike, një shfaqje e përsëritur
10 Korrik 2025, 10:29
Aksioni në Theth, shkarkohen drejtuesit e Policisë së Shkodrës
10 Korrik 2025, 10:16
Aksident me vdekje në autostradën Tiranë-Durrës
10 Korrik 2025, 10:01
Inceneratori nuk ekziston, por qeveria vijon te shtojë fondet
10 Korrik 2025, 09:51
Shqipëria po plaket me ritme të shpejta! 30% e popullsisë mbi 60 vjeç
10 Korrik 2025, 09:46
Fundi i një epoke, Modric i thotë 'lamtumirë' Real Madridit
10 Korrik 2025, 09:36
Mali i Dukatit prej 6 ditësh në flakë, banorët kërkojnë ndërhyrje nga ajri
10 Korrik 2025, 09:27

“Varfëria në rritje”/ DW: Shumë njerëzve në Gjermani nuk u del rroga
10 Korrik 2025, 09:08
Horoskopi, çfarë kanë rezervuar yjet për ju sot
10 Korrik 2025, 08:51
Këmbimi valutor 10 Korrik, me sa shiten e blihen sot monedhat e huaja
10 Korrik 2025, 08:51

Foto/ Shkrumbohet gjatë natës restoranti në Theth, zjarri vihet nën kontroll nga banorët
10 Korrik 2025, 08:21

Rikthehet e nxehta përvëluese, termometri ngjitet deri në 40°C
10 Korrik 2025, 07:58
Posta e mëngjesit/ Me 2 rreshta: Çfarë pati rëndësi dje në Shqipëri
10 Korrik 2025, 07:46
Operatori turistik në Theth: Po na shembin shtëpitë pa paralajmërim
9 Korrik 2025, 22:54
Malltezi akuza Gabriel Escobar: U kërkoi prokurorëve të veprojnë ndaj Sali Berishës
9 Korrik 2025, 22:33
Trump dhe komandanti izraelit paralajmërojnë: Armëpushimi në Gaza mund të jetë pranë
9 Korrik 2025, 22:13
Zjarri në Landfillin e Elbasanit, pedagogu: Është një kancer dhe krim mjedisor
9 Korrik 2025, 21:54
Ndodh në Kukës, gruas me tetë fëmijë i marrin lekët e raportit të lindjes
9 Korrik 2025, 21:38
Beleri në PE: Raporti për Shqipërinë i zbukuruar, realiteti flet për dështime
9 Korrik 2025, 21:28
Verë me rrezik, rritet numri i pickimeve nga gjarpërinjtë
9 Korrik 2025, 21:22
Berisha apelon sërish: Stop terrorit shtetëror mbi banorët e Thethit!
9 Korrik 2025, 21:15
Virusi i 'sëmundjes së puthjes' lidhet me disa forma kanceri
9 Korrik 2025, 21:04
Malltezi rrëfen pas lirimit: Drejtësia është kthyer në armë politike
9 Korrik 2025, 20:51
Vokshi: Ka ngecur integrimi i Shqipërisë në BE, shkak mungesa e zgjedhjeve të lira
9 Korrik 2025, 20:37