Alfred Lela
Ambasadorja amerikane ka huazuar nga teknikat e të folurit publik, në një dalje mbrëmë para medias, pasi ka lënë tryezën e bisedimeve mes mazhorancës dhe opozitës për reformën zgjedhore, bisedimet për të cilën janë zhvendosur në rezidencën e saj në kodrat e buta poshtë Varrezave të Dëshmorëve të Kombit. E qeshur, e sigurt, duke rrezatuar konfidencë ‘amerikane’, zonjës Kim nuk i kanë mjaftuar fjalët, por ka punësuar edhe gjestikulacionin, duke ngritur duart, duke kthyer kokën, duke krijuar pauza mes frazave, për të theksuar rëndësinë e atyre që po thoshte.
Ato që tha, ndër të tjera, digjnin te llampa e së sotmes një flutur të së ardhmes, një shpresë, një dritë se Shqipëria do të dalë prej ciklit të krizave. Bëjeni për Shqipërinë e së ardhmes, kumboi mesazhi i ritheksuar i ambasadores amerikane në Tiranë për ‘Luli Bashën’.
Ndërkohë që tingëllon dashamirëse dhe shpresëdhënëse, kjo frazë është po aq patetike. Ndërkohë që është një figurë e komunikimit, ajo bart edhe një dozë bullshit-i paternalist. Ndërkohë që projekton skicën flu të së ardhmes, ajo nuk sheh fare nga e shkuara dhe e tashmja.
Ambasadoren Kim, si ndoshta shumicën e të huajve në Tiranë, i kap ‘sindroma e vitit zero’, kur zbresin në këtë cep të kontinentit të vjetër, që është Lindje dhe Perëndim, Europë dhe Afrikë. Duke kujtuar se me mandatin e tyre fillon edhe historia jonë politike, ata ngrenë një aurë skizofrenie rreth marrëveshjeve që vetë negociojnë apo menaxhojnë.
Sa më takon, më vjen me qeshë me ecejaket e ambasadorëve, kryetarëve të partive politike dhe të dërguarve të tyre në tryezën e Këshillit politik. Qeshem kur duhej të qaja, sepse janë skena që i kam parë që në fillim të tranzicionit, kur isha fëmijë dhe kuptoja pak e argëtohesha shumë me hapjen dhe me mundësinë që demokracia i kish dhënë dialogut, konflikteve, pakteve dhe rikthimeve. Siç themi ne shqiptarët, më pas këto gjëra ‘u bënë bozë’. Apo, siç ka thënë dikush më i mençur se ne shqiptarët, historia nis si tragjedi dhe përfundon si farsë.
Serioziteti tragjik i ‘96-‘97 –ës në negociatat politike, për shembull, është zëvendësuar nga grimasat qesharake të 2015, 2017, 2020. U bë e sata herë që kemi dëgjuar për marrëveshje historike, për të kuptuar vetëm muaj më pas se, në fakt, kishin qenë ahistorike apo antihistorike. Vlaga që frymëzojnë paktet politike këtu te ne nuk janë përkthyer asnjëherë në platforma serioze kombëtare. Kjo edhe për faktin se ndërkombëtarët janë ngutur për të hekurosur palat e fundit të një krize më shumë se për të vendosur shinat e së ardhmes.
Në këtë kuptim, edhe nëse zonja Kim është e sinqertë në projeksionin e ardhmërisë së kësaj marrëveshjeje, ajo është e pastërvitur në nënkuptimet dhe implikimet e saj.
Për më shumë, trajtimi i një firme në një pakt për reformë zgjedhore si të ishte marrëveshja e Jaltës me fuqive të mëdha aleate, është teatrale, por jo reale. Për të shmangur këtë zonjës Kim i duhet një vizitë në Varrezën e Marrëveshjve të Dështuara, e cila nuk ndodhet poshtë atyre të Dëshmorëve të Kombit, por ka bërë që të bien ‘dëshmorë’ në këtë vend me mijëra shpresa dhe iluzione.
Nuk ka të ardhme te Po-ja ose Jo-ja e Bashës, dhe mendoj se topi i tij politik nuk e meriton apo nuk e duron mbushjen me predha të këtij kalibri, ndezja e të cilave, me gjasë, do të shpërthente mbi Shqipëri Big Bangun e një jete të re. E shumta, brenda përgjigjes së shefit të PD gjendet një nënstacion i ardhshëm i krizës, në kabinën e të cilit, sapo të bjerë masë, do të turret sërish zonja Kim me kolegë të tjerë.
Për një arsye të thjeshtë: zgjedhjet në këtë vend nuk i prish opozita, edhe kur ajo bojkoton dhe nuk merr pjesë. Merrni po deshët edhe shembullin e largët në kohë të zgjedhjeve lokale të vitit 1996, kur opozita socialiste e kohës u tërhoq në orët finale. Apo edhe zgjedhjet e qershorit të vitit të shkuar, ku opozita nuk mori pjesë dhe qeveria, me 10 përqind pjesëmarrje, e vetme kundër vetes, nuk arriti t’i numëronte, t’i menaxhonte dhe t’i shpallte në kohë.
Kjo do të thotë se, në tryezën e Këshillit Politik nuk po negociohet vetëm kjo marrëveshje e radhës, por edhe historia e dy palëve në të.
Dhe historia, zonja Kim, është e shkuar, jo e ardhme. Ajo mund të bëhet e tillë, por duke nxjerrë mësimet përkatëse.
Financuar Nga Bashkimi Europian
