Aleksandar Vuckovic / European Western Balkans
Pas zgjedhjeve në tetor, qeveria e re e Kosovës ende nuk është formuar dhe dialogu Beograd-Prishtinë mbetet i ngrirë. Ne biseduam për sfidat e menjëhershme dhe perspektivat e ardhshme për Kosovën me Raportuesen e re të Përhershme të Parlamentit Europian për Kosovën, Viola von Cramon-Taubadel (Greens / EFA) e cili gjithashtu kryesoi Misionin e Vëzhgimit të Zgjedhjeve të BE në tetor.
EWB: Shumë vetë ndiheshin optimistë për të ardhmen e afërt të Kosovës pas zgjedhjeve në tetor, por fituesve u është dashur një kohë shumë e gjatë për të formuar një qeveri. Çfarë efekti ka kjo për qytetarët e Kosovës që aspirojnë BE-në?
Viola von Cramon-Tabudel: Politikanët tani kanë një përgjegjësi të madhe, ata duhet të krijojnë një koalicion në një mënyrë apo tjetrën, menjëherë pas zgjedhjeve të gjithë prisnin që një qeveri të formohej shumë shpejt, natyrisht, qytetarët janë të irrituar, sepse asgjë nuk ndodhi për një kohë kaq të gjatë. Njerëzit do të humbasin shpresën, nëse politikanët nuk bien dakord së shpejti.
EWB: A mendoni se qeveria e re do të heqë tarifat 100% dhe të rifillojë dialogun e ndërmjetësuar nga BE me Serbinë?
VCT: Shpresoj që taksa 100% të hiqet, por gjithashtu duhet të kemi parasysh që ishte një reagim nga ana e Prishtinës për fushatën ndërkombëtare të Beogradit kundër njohjes së Kosovës, e cila ishte një veprim i panevojshëm nga Beogradi në radhë të parë.
EWB: A duhet BE të bëjë më shumë për të “shkrirë” dialogun Beograd-Prishtinë? A mendoni se një i dërguar special, si ai i emëruar nga Uashingtoni, duhet të emërohet gjithashtu nga Brukseli?
VCT: Një i dërguar special do të vlerësohej shumë. Sidomos dikush me peshë të rëndë politike, i cili me të vërtetë e kupton rajonin, kompetent dhe mund të pranohet nga të dy palët.
EWB: Cili mendoni se duhet të jenë prioritetet e qeverisë së re përveç normalizimit të marrëdhënieve me Serbinë?
VCT: Sigurisht, shpresoj që me një qeveri të re të mundshme në Prishtinë të kemi një fillim të ri. Sidoqoftë, kur Brukseli përqendrohet kaq shumë në dialog, ne thjesht i lëmë Beogradin dhe Prishtinën ‘të kalojnë’ çdo lloj politike. Ne kemi nevojë për të adresuar çështjet e korrupsionit, sundimin e ligjit, politikat sociale, politikat mjedisore etj. Në afat të gjatë natyrisht kemi nevojë për një dialog, por nuk është mirë kur Vuçiç dhe Thaçi bëjnë çfarë të duan, sepse Brukseli ka pyetje vetëm rreth dialogut Beograd-Prishtinë.
EWB: BE ka vëzhguar zgjedhjet në Kosovë që nga viti 2009, vitin e kaluar keni qenë Shefja e Vëzhguesve. A mendoni se demokracia në Kosovë është përmirësuar me kalimin e viteve?
VCT: Unë nuk mund ta them me siguri pasi nuk u përfshiva në vitin 2009. Ajo që mund të them me siguri është se ka ende shumë mangësi, ka një numër institucionesh mosfunksionuese; abuzimi i burimeve publike për fushatën zgjedhore, kapja e shtetit, është një kërcënim i vërtetë në vend dhe lidhjet midis biznesit dhe elitave politike nuk janë ideale.
EWB: Ndërsa keni dhënë vlerësim përgjithësisht pozitiv të procesit zgjedhor në Kosovë në vitin 2019, keni shkruar se zgjedhjet në zonat me shumicë serbe u dëmtuan nga intimidimi. Lista Srpska e mbështetur nga Beogradi fitoi 86% të votave në katër bashki në Veri. A ka kaluar shumë shpejt nën radar kjo temë sipas mendimit tuaj?
VCT: Unë besoj se kjo situatë është shumë shqetësuese. Kemi dëgjuar shumë prova për intimidimin e votuesve, por sidomos presioni ndaj kandidatëve ishte shumë i lartë. Kjo nuk është e drejtë, është në interes të njerëzve që të kenë një përfaqësim të vërtetë të pakicave dhe idetë e tyre politike në Parlament në Prishtinë, pavarësisht nëse Beogradi i pëlqen përfaqësuesit serbë apo jo.
EWB: Pas dy Rezolutave të rëndësishme të miratuara nga Parlamenti Europian, për hapjen e negociatave me Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë dhe në Konferencën për Ardhmërinë e Europës, a mund të na thoni cili është pozicioni i grupit të Greens / EFA për zgjerimin dhe pranimin e Ballkanit Perëndimor?
VCT: Ishte një gabim historik mbyllja e derës për Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë. Sigurisht, e ardhmja për Ballkanin Perëndimor është brenda BE, por BE duhet të përdorë mjetet e saj më mirë. Ne kemi nevojë për shkopinj dhe karrota për rajonin. Për momentin, ne nuk jemi duke përdorur asnjërën prej tyre siç duhet. Nuk ka karrota, “qëllimi përfundimtar” i zgjerimit të BE nuk është në horizont, por nëse shikojmë regjimin pa viza për Kosovën, shohim të njëjtën gjë: Kosova implementon reformat e kërkuara dhe asgjë nuk ndodh sepse Këshilli e bllokon. Por as ‘shkopinjtë’ nuk është se funksionojnë: sipas Traktatit të Komunitetit të Energjisë, Kosova dhe vendet e tjera të Ballkanit Perëndimor janë të detyruara të përmirësojnë cilësinë e ajrit dhe të zvogëlojnë emetimet e ndotjes, por vendet nuk po respektojnë detyrimet e tyre. Dhe çfarë ndodh? Asgjë, nuk ka gjoba financiare ose të tjera. Kjo, fjalë për fjalë, vret mijëra njerëz çdo vit.
Ne duhet t’i ndihmojmë ata për t’u integruar në BE, por kemi nevojë për kushte më të rrepta, dhe nuk duhet të jemi të kënaqur kur qeveritë krijojnë institucione fasadë ose miratojnë rregulla të cilat nuk i zbatojnë fare.
Përkthimi: Politiko.al
