Lajçak vizitë në Beograd dhe në Prishtinë – Ku do të gjejë më shumë mirëkuptim

Shënim i Politiko

Këto ditë i dërguari i posaçëm i BE-së për dialogun midis Kosovës e Serbisë, Miroslav Lajçak, do të vizitojë Prishtinën dhe Beogradin. Prej ditësh në media – kryesisht ato proqeveritare - qarkullojnë zëra që ai do të sjellë me vete një Non-Paper me kërkesën që Serbia të njohë pavarësinë e vetëshpallur të Kosovës. Shumë politikanë të koalicionit qeverisës e kanë marrë për të vërtetë lajmin e pakonfirmuar nga askush deri më sot, duke përfshirë këtu edhe kryetarin e Kuvendit Ivica Daçiç, ndërkohë që Vuçiç e ka demantuar, por duke shtuar se pret presione të mëdha për periudhën në vazhdim. 
Tanimë afro një vit pas fillimit të mandatit të tij si i dërguar i posaçëm i Europës për dialogun midis Beogradit e Prishtinës, duket qartë që sfidat janë po ato për Lajçakun, ndërkohë që zor se mund të flitet për ndonjë arritje të dukshme e të prekshme nga ana e tij. Sipas analistit politik Dushan Prorokoviç, kulaçi që i ofrohej dikur Serbisë lidhur me integrimin në BE si sedativ për të qetësuar opinionin publik në vend me humbjen e Kosovës, nuk duket më gjëkundi. Ai shprehet se misioni i Lajçakut këtë herë është thjesht dhe vetëm për të tatuar pulsin e palëve pas zgjedhjeve të fundit në Kosovë. Në gjykimin e tij misioni i tij ka për të qenë i pasuksesshëm nga pikëpamja taktike. 

Para vizitës së paralajmëruar në rajon, Lajçak e pa veten në qendër të vëmendjes së mediave dhe të opinionit publik në Serbi e në Kosovë. Bëhet fjalë për një fotografi të tij në kabinetin e punës dhe në sfond një hartë ku Kosova ndodhet brenda suazës së kufijve ndërkombëtarë të Serbisë. Përpjekjet e bëra prej tij ose zëdhënësit Stano për ta sqaruar atë gjë vetëm sa shkaktuan reagime të mëtejshme. Sipas gazetares së politikës së jashtme Liljana Smajloviç, “Vërejtja sigurisht që nuk ka të bëjë dhe aq me hartën sesa me faktin që Lajçak është slovak dhe që Slovakia nuk e ka njohur Kosovën si shtet të pavarur”. Në gjykimin e saj Lajçaku ka për të hasur më shumë mirëkuptim në Prishtinë sesa në Beograd, ndërkohë që për Prishtinën problemi madhor gjatë gjithë këtyre viteve ka qenë dhe mbetet fakti se qysh nga shpallja e pavarësisë asnjë prej pesë vende europiane që nuk e kanë njohur atë si shtet të pavarur nuk ka ndryshuar ende qëndrim. 

Ditët e fundit në shtypin serb është spekuluar gjer’e gjatë se rajonin do ta vizitojë së bashku me Lajçakun ose brenda një harku të shkurtër kohor pas vizitës së tij, edhe zëvendësndihmësi i Sekretarit të Shtetit dhe njëherësh i dërguari i Departamentit të Shtetit për Ballkanin Perëndimor Matthew Palmer, ndërkohë që ambasadori amerikan në Beograd është shprehur se ky nuk është momenti i duhur për shkak të pandemisë dhe se vizita mund të zhvillohet më vonë. Obrad Kesiç, një gazetar tjetër nga Washingtoni shprehet se, “Nga ajo çka dëgjohet këtu në Washington të paktën dy javët e fundit se Ballkani si rajon nuk përbën absolutisht ndonjë prioritet dhe nuk ka ndonjë peshë të veçantë për këtë administratë; se kjo administratë ka probleme të tjera më të mëdha përsa i përket situatës së brendshme, por edhe në lidhje me politikën e jashtme. Thjesht unë nuk pres të shohim ndonjëfarë lëvizjeje konkrete prej politikës së jashtme amerikane gjatë kohës së mandatit të kësaj administrate, por sigurisht do të na duhet të presim, të shohim se si do të zhvillohet politika kur të mbërrihet në radikalizim [të situatës] dhe unë pres që kjo gjë do të vijë prej Prishtinës”, përfundon Kesiç. 

Çështja është se në mesazhin e urimit që Biden i dërgoi homologut serb Vuçiç me rastin e Ditës së Shtetësisë qëndrimi amerikan ishte mëse i qartë dhe i elaboruar pa kurrfarë ekuivoku përsa i përket dialogut dhe pritshmërisë amerikane në përfundim të tij. Kjo gjë u duk qartë dhe në reagimet në kor të politikës serbe dhe në veçanti të drejtuesve të lartë të qeverisë e të shtetit. “Ende po e vras mendjen për përmbajtjen e urimeve të mia me rastin e 4 korrikut. Unë jam njeri për së mbari dhe dëshiroj më të mirën. Bëj çudi kur dikush tjetër gëzohet, ndërkohë që atij që e mori urimin kjo gjë nuk iu duk as e hijshme, as e natyrshme”, është shprehur presidenti serb Vuçiç. 

Qysh nga koha e ndërrimeve në Shtëpinë e Bardhë zor se dëgjon më që Washingtoni planifikon ta organizojë dialogun në mënyrë të pavarur nga Brukseli. Përkundrazi bashkëpunëtorët e Joseph Bidenit shprehen qartë se BE-ja është partner dhe duket qartë se hapat e ardhshëm synojnë t’i kryejnë së bashku me aleatët europianë.

E megjithatë ka analistë serbë që e shohin disi më ndryshe këtë bashkëpunim. Në vlerësimin që Smajloviç i bën bashkëpunimit të ardhshëm midis SHBA-së dhe BE-së duket qartë se ende ka të çara, të cilat nuk premtojnë për ndonjë efektivitet të lartë, në mos mund të flasin për të kundërtën. “Shoh si tek amerikanët ashtu edhe tek europianët të krijojnë përshtypjen se dëshirojnë sërish të punojnë krah për krah. Gjithsesi kur vjen fjala për raportet me Kinën ata ndahen. Dhe kjo gjë është një problem i madh mes Bidenit dhe aleatëve të tij europianë. Nisur nga ky këndvështrim nuk shoh që Beogradi dhe Prishtina të kenë fuqi e të ndikojnë për t’i përbashkuar aleatët, veç po nuk ndodhi ndonjë konflikt i jashtëzakonshëm”. 

Miroslav Lajçak do ta nisë vizitën nga Prishtina për t’u ndalur më pas në Beograd. Lidhur me agjendën e tij prishtinase dihet se do të takohet e bisedojë me fituesin e zgjedhjeve të ditëve të fundit Albin Kurti, por vetëm kaq. Edhe pse Lajçak do të qëndrojë tri ditë në Prishtinë publikisht ende nuk dihet se ç’takime të tjera përmban agjenda e tij. Ashtu siç dihet që në Beograd ka një interlokutor dhe vetëm një, Aleksandar Vuçiç. 

Kontakto me Politiko në rast se: Mendoni se nuk shkruajmë Shqip Mendoni se kemi bërë shkelje etike Mendoni se kemi bërë CopyPaste Mendoni se kemi bërë FakeNews Doni të postoni nje Lajm