Media gjermane ‘fshikullon’ qeverisjen e Ramës: Probleme me korrupsionin, drejtësinë, lirinë e shtypit dhe ende gati për BE-në?

Lufta e Rusisë kundër Ukrainës po e afron Evropën.  Anëtarët e rinj duhet të forcojnë BE-në dhe të formojnë një mburojë kundër Moskës.  Por problemet në Ballkan janë ende të mëdha, siç tregon një vizitë në Shqipëri.  Disa masa çojnë në rezultate absurde.

Ishte një shtrëngim i vendosur me të cilin krerët e qeverive të Shqipërisë dhe Maqedonisë së Veriut kapën dorën e Ursula von der Leyen.  Thuajse kishin frikë se presidentja e Komisionit Evropian mund të ndryshojë mendje dhe të shkëputet nga shtrëngimi i duarve dhe kështu nga një premtim që Bashkimi Evropian ua kishte bërë më parë shtetarëve Edi Rama dhe Dimitar Kovaçevskit.

 Skena u filmua më 19 korrik – ditën kur nisën zyrtarisht negociatat për anëtarësimin e dy vendeve në BE.  Me këtë njoftim, dy shtetet tashmë janë zyrtarisht në ballë të vendeve të Ballkanit Perëndimor në procesin e zgjerimit të BE-së.

Fotografitë e unitetit po vijnë aktualisht në Bruksel në kohën e duhur.  Sepse lufta e Ukrainës në portat e Evropës u ka dhënë aleancave perëndimore një moment rilindjeje.  Ekziston një konsensus se Perëndimi duhet të afrohet më shumë për t'u përballur me agresorin rus Vladimir Putin.  Jo më pak për shkak të kësaj, Ukraina dhe Moldavia morën statusin e kandidatëve për anëtarësim në BE në qershor.

 Ballkani Perëndimor është gjithashtu i rëndësishëm strategjik për BE-në, pasi ato formojnë urën tokësore midis krahut juglindor të NATO-s dhe Evropës Qendrore.  Megjithatë, po bëhet e qartë se, pavarësisht nga momenti aktual, ka ende një sërë sfidash që qëndrojnë në rrugën e zgjerimit të BE-së në Ballkanin Perëndimor.  Kjo është evidente në Shqipëri.

 Shqipëria festoi momentin historik pas gati tre dekadash: në vitin 2003, Tirana paraqiti kërkesën e saj për anëtarësim.  Në ditët pas shpalljes, një flamur më i madh se jeta e BE-së zbukuroi ndërtesën e qeverisë në sheshin Skënderberg në Tiranë.

Afiniteti i BE-së është i lartë në vendin me 2.8 milionë banorë.  Sipas Barometrit Publik Ballkanik, 89 për qind e shqiptarëve e vlerësojnë anëtarësimin në BE si pozitive.  Në bisedat me vendasit, afërsia me BE-në është e siguruar, dyqanet evropiane mbulojnë peizazhin e qytetit në Tiranë, euro është të paktën jozyrtarisht monedha e dytë kombëtare.

 Në një distancë nga Kina

Marrëdhënia e Tiranës me BE-në është e ngushtë.  Prej vitesh, vendi, i cili u çlirua nga komunizmi në vitin 1991 dhe i përkushtuar ndaj demokracisë dhe vlerave perëndimore, është përpjekur të mbyllë radhët me Brukselin në politikën e jashtme.

 Në luftën e Ukrainës, Tirana mbështet pa kushte sanksionet e BE-së kundër Rusisë.  Në ndryshim nga vendet e tjera të Ballkanit Perëndimor, Tirana po përmbahet edhe nga investimet nga Kina, me të cilën Pekini kërkon të forcojë ndikimin e tij në rajon.

Vitet e fundit, një reformë në drejtësi, futja e të ashtuquajturës Struktura e Posaçme Kundër Korrupsionit (SPAK) si prokurori speciale e pavarur, përpjekjet në luftën kundër krimit të organizuar dhe trafikut të drogës e kanë çuar procesin përpara përmes kontrolleve më të forta.

 “Ne kemi bërë përparim të jashtëzakonshëm në fushën e sundimit të ligjit dhe në luftën kundër korrupsionit”, tha Christiane Hohmann, ambasadorja e delegacionit të BE-së në Shqipëri.  Ajo e mirëpret në zyrën e saj me një pamje panoramike të kryeqytetit për një intervistë me WELT.  “Por puna jonë është larg nga përfundimi, ka ende një detyrë të madhe përpara nesh”.

Në fakt, korrupsioni është një plagë në Shqipëri që është shumë e vështirë për t'u shëruar.  Vendi renditet i 110-ti nga 180 në Indeksin e Perceptimit të Korrupsionit të Transparency International.Aranita Brahaj, drejtuese e Institutit Shqiptar të Shkencës/Open Data Albania (AIS), e di se sa serioz është problemi.

 “Korrupsioni është një problem i jashtëzakonshëm në Shqipëri”, thotë eksperti i analizës së të dhënave me fokus transparencën, kontrollin dhe antikorrupsionin në një intervistë për WELT.  “Nuk është e pranishme vetëm në radhët e larta politike, por edhe në jetën e përditshme të çdo qytetari – qoftë vizitë te mjeku apo zgjedhje e shkollës fillore”.

 Shqipëria nuk është në gjendje të ushtrojë kontroll gjyqësor, kushtetues dhe parlamentar mbi qeverinë, tha Brahaj.  Pra, de facto kryeministri Rama e ka dorën të lirë.

Lista e skandaleve rreth Ramës e vërteton këtë deklaratë.  Kreu i Partisë Socialiste (PS), i cili dikur bëri fushatë për luftën kundër korrupsionit, akuzohet për lidhje me mafian.

 Skandalet po shumohen edhe në orbitën e tij të pushtetit.  Së fundmi, politikani i PS-së, Alqi Bllako, u arrestua në fund të prillit, pasi thuhet se është i përfshirë në një skandal korrupsioni prej 430 milionë eurosh.  Opozita akuzon Ramën si organizatorin e aktiviteteve kriminale.

 Në fakt, qeveria tashmë ka bërë përpjekje për të vënë nën kontroll korrupsionin në vend.  Në vitin 2016, me nxitjen e BE-së, ajo miratoi një reformë gjyqësore që përfshinte një shqyrtim intensiv të të gjithë gjyqtarëve dhe prokurorëve për sa i përket kompetencës profesionale, pasurive dhe integritetit.

Sipas “Raportit për Shqipërinë 2021” të Komisionit të BE-së, 62 për qind e procedurave të rishikimit që atëherë kanë përfunduar me largim nga detyra ose shkarkim.  Reforma u vlerësua pozitivisht në Bruksel dhe ambasadori i BE-së Hohmann gjithashtu e quajti procedurën e rishikimit një "masë të suksesshme që nuk është parë kurrë më parë në rajon".

 Eksperti i korrupsionit Brahaj nuk është dakord.  Kontrollet ishin "me qëllime të mira, por të planifikuara keq": Gjykata e Lartë dhe Gjykata Kushtetuese nuk kishin staf të plotë për vite me radhë dhe de facto nuk ishin në gjendje të vepronin.  Një gjyqësor me të meta ka lejuar qeverinë të miratojë "ligje të korruptuara".

 Shumë prapa kur bëhet fjalë për lirinë e shtypit

 Një fushë që Brukseli po shqyrton nga afër për progresin e procesit të anëtarësimit në BE dhe që shqetëson ambasadorin e BE-së Hohmann është liria e shtypit në vend: "Kuptimi i shtypit si korrigjues ka nevojë për zhvillim në Shqipëri." Renditur në vendin e 103-të. nga 180 vende nga Reporterët pa Kufij.

 Mediat transmetuese janë kryesisht në duart e disa sipërmarrësve të pasur me lidhje politike.  Kryeministri Rama bëri bujë së fundmi pasi kërcënoi gazetarët me “riedukim” pas pyetjeve kritike dhe i përjashtoi nga konferencat për shtyp.  "Ne presim që të gjithë politikanët t'i trajtojnë gazetarët me respekt," thotë Hohmann.

 Kandidati ka ende shumë për të bërë përpara se Shqipëria të anëtarësohet në aleancën evropiane.  Për Sokol Dedja, kreun e çështjeve politike në Ministrinë e Jashtme, përpjekje nuk kërkohet vetëm nga Tirana.  “Në funksion të luftës në Evropë dhe dhënies së statusit të kandidatit për Ukrainën dhe Moldavinë, BE-ja tani duhet të tregojë me besueshmëri se premtimet e bëra për vendet kandidate dhe zgjerimi i BE-së janë serioze.

Me fjalë të tjera, BE-ja duhet t'i dëshmojë Rusisë se uniteti i vendeve evropiane shkon përtej terminologjisë, edhe si shenjë parandalimi.  Sipas tij, vendet e Ballkanit Perëndimor kanë prioritet për t'u anëtarësuar në aleancë sepse janë “më të avancuara në përgatitje”.

Ambasadori i BE-së Hohmann, nga ana tjetër, thekson se lufta në Ukrainë "nuk është pasojë automatike e zgjerimit të BE-së".  “Çdo vend do të vazhdojë të konsiderohet individualisht.  Argumenti gjeostrategjik nuk duhet të fshehë faktin se vendet natyrisht duhet të plotësojnë edhe kërkesat për të hyrë në BE”.

 Sipas Hohmann, Tirana tani duhet të provojë se besimi i vendeve anëtare është i justifikuar.  “Shqipëria tani po përballet me një maratonë”. Përkthyer nga welt.de