Profil/ Henry Kissinger, "një burrë i së pardjeshmes dhe të pasnesërmes"

George Will/ The Washington Post

Lista e sekretarëve të Shtetit përfshin shumë gjigantë të lartësive publike - Thomas Jefferson, John Marshall, James Madison, James Monroe, Henry Clay, John Calhoun, Daniel Webster, William Seward, Elihu Root, William Jennings Bryan, Charles Evans Hughes, Edward Stettinius, George Shultz dhe James Baker. Sidoqoftë, askush nuk pati më shumë stil dhe dhunti në këtë zyrë se emigranti i parë në post.

Edhe pse Henry Kissinger renditet, me John Quincy Adams, John Hay dhe Dean Acheson, ndër sekretarët më të sofistikuar intelektualisht dhe kulturalisht kozmopolitë të shtetit amerikan, edhe në dekadën e tij të 10-të, dashuria për këtë vend kishte një pastërti pothuajse fëminore. Kjo i rrinte mirë atij atë që kishte parë Gjermaninë e Hitlerit me sytë e një fëmije.

Kissinger, i cili vdiq të mërkurën në moshën 100-vjeçare, e bëri vokacion një Amerikë më pak amerikane, duke e vaksinuar me ndjenjën europiane të dimensionit pandreqshmërisht tragjik të jetës. Megjithatë, ai ishte, siç janë shpesh emigrantët, një romantik për kombin që e pranoi dhe e lejoi të rritej.

Kissingeri e thuri romantizmin me cinizmin, ndërkohë që i mësonte realizmin këtij kombi. Atë që kritikët ia quajtën imoralitet elegant, ai e konsideroi themelin prej graniti të moralit të vërtetë - përballjen me faktet e pakëndshme dhe të pazgjidhshme. Një i tillë është përkohësia (impermanenca) e përhershmërisë (permanencës) në sistemin ndërkombëtar.

Një pasojë e kësaj maksime është imperativi i pashmangshëm i ekuilibrave të pushtetit. Rrjedhimisht edhe arritja më e madhe e Kissinger-it, ndihma, si këshilltar i Sigurisë kombëtare të Richard Nixon, për ta futur Kinën në lojën e kombeve. Kissinger i admironte kinezët si "shkencëtarë të ekuilibrit, artistë të relativitetit". Ai gjithashtu admironte Charles de Gaulle, "biri i një kontinenti të mbuluar me rrënoja", i cili e kuptoi se finaliteti është një kimerë: "Historia nuk njeh vendepushime dhe rrafshnalta" sepse "menaxhimi i një ekuilibri pushteti është një ndërmarrje e përhershme, jo një përpjekje që ka një fund të parashikueshëm.”

Kissinger u bë Sekretar në vitin më të karikuar me ngjarje të epokës së pas Luftës së Dytë Botërore, e cila shënoi, si një përplasje tektonike, çerekshekullin kreativ të diplomacisë amerikane, që filloi me Planin Marshall të vitit 1948. Në vitin 1973, ndërsa autoriteti i Presidentit u zbeh, dhe u përmbyll një "paqe" efemere në Vietnam, një revolucion në çmimet e energjisë u përshpejtua nga Lufta e Yom Kipurit, një krizë në rangun e asaj të raketave kubane të vitit 1962, momenti më i rrezikshëm i Luftës së Ftohtë.

Politika ka fizikën e vet, dhe glutonia e Kissinger-it në lidhje me pushtetin, bërrylat e tij të mprehtë në luftërat burokratike dhe paaftësia e çrregullt për të duruar idiotët, të gjitha bashkë e bënë me armiq në Uashington, i cili admiron pakkënd për shumë kohë. Megjithëse ai erdhi nga bota akademike, për të qenë një planet që rrotullohet rreth diellit të pushtetit presidencial, ai qëndroi për t’u bërë vetë diell. Kur Nixon, i cili e futi Kissingerin në trajektoren drejt lavdisë, dha dorëheqjen, një nga vendimet e para të pasardhësit të tij, Gerald Ford, ishte të siguruarit e një bote të shqetësuar, se dora e Kissingerit do të mbetej në politikën e jashtme. Në kohën kur Kissinger la detyrën, ai u rendit, bashkë me George Marshall, në mesin e zyrtarëve publikë më historikë të Amerikës, të cilët nuk shërbyen kurrë në poste të votuara apo gjyqësore.

Kissinger e shkërbeu pesimizmin e tij strategjik me optimizëm taktik. Ai mendoi se, si një oficer kalorësie konfederate, me guxim dhe shkathtësi të akumulonte kohë për Perëndimin. Bashkimi Sovjetik, ashtu si Guliveri, mund të frenohej nga fije të shumta e të vogla marrëveshjesh politike, të kontrollit të armëve dhe ekonomike.

Pesimizmi i Kissinger-it për lodhjen e Perëndimit lindi nga dy llogaritje të gabuara. Ai nënvlerësoi rezistencën e shoqërive borgjeze të Perëndimit. Një arsye se pse ai gaboi në lidhje me qëndrueshmërinë e këtyre shoqërive për të rezistuar në kursin e Luftës së Ftohtë ishte mbivlerësimi që pati te mushkëria ekonomike e sistemit sovjetik.

Një dekadë pasi Kissinger u largua nga Departamenti i Shtetit, komunizmi, kredoja e të cilit rrodhi nga determinizmi ekonomik i marksizmit, mori një mësim brutal, në të vërtetë fatal, për rëndësinë e faktorëve ekonomikë. Në vitin 1976, Ronald Reagan sfidoi Fordin për nominimin Republikan, duke konkurruar kundër Kisingerizmit. Dhe në samitin e vitit 1986 në Islandë, Reagan i tha Mikhail Gorbaçovit se nëse do të kishte një garë armatimi të intensifikuar, ai mund ta garantonte se Amerika do të fitonte. Detyra e burrit të shtetit, besonte Kissinger, është "të shpëtojë një element të paracaktuar nën trysninë e rrethanave". Ai ndihmoi në menaxhimin e Luftës së Ftohtë, derisa kombi zgjodhi një president të vendosur, jo për ta menaxhuar, por për ta fituar luftën.

Ajo që Andre Malraux tha për De Golin mund të thuhet për Kissingerin: I zhytur në histori, ai ishte "një burrë i së pardjeshmes dhe të pasnesërmes".

Përkthimi: Politiko.al