Fitim Zekthi
Për herë të parë, vijueshëm dhe bindshëm, në gati pesë vite Partia Demokratike po dominon termat e debatit publik në vend duke e shtyrë shumicën qeverisë të kryeministrit Rama në një cep kaotik nga i cili prodhohen përgjigje pa argument dhe nervoze. Megjithatë kjo, edhe pse e rëndësishme në rrafshin partiak, dmth sa i takon PD-së, nuk ka kurrfarë rëndësie krahasuar me thelbin e vërtetë të kësaj që po ndodh. Me kërkesën për vetting të politikanëve për të larguar nga politika njerëzit e lidhur me krimin dhe ata që nuk justifikojnë pasuritë dhe, sidomos me propozimin që të bëhet një vetting i imtësishëm i mënyrës se si qeveria ka dhënë lejet konçesionare, ka zhvilluar tendera, i mënyrës se si disa biznese të mëdha kanë përfitur të gjitha këto leje dhe tendera, ajo ka ndyshguar paradigmatikisht jo vetëm diskurin politik të vendit dhe jo vetëm termat e debatit public, por edhe gjithë qasjen ndaj politikës.
Tashmë vendi ka një parti politike, opozita e vendit, që nuk e sheh më situatën të zgjidhshme me qasjen tradicionale, që nuk e sheh më daljen nga kriza thjesht nëpërmjet politikave fiskale dhe forcimit të zbatimit të ligjit, por nëpërmjet një ndryshimi thelbësor të strukturës së deritanishme të zgjidhjeve. Partia Demokratike kërkon që në verifikim të merren të gjitha lejet që dyshohen si abusive, të cilat kapin një vlerë prej 2,2 miliardë dollarësh dhe që janë marrë nga një grup i ngushtë biznesi të cilin Partia Demokratike e sheh të lidhur ngushtë me qeverinë. Partia Demokratike kërkon që kompanitë të kenë përgjegjësinë të provojnë vetë ligjshmërinë e lejes, të aktivitetit, të të ardhurave etj., dhe në rast se nuk mundin ato do të përballen me sekuestrim të pasurisë.
Sa i takon zyrtarëve qeveritarë, edhe ata do të duhet të përballen me verifikime të imtësishme. Pak a shumë ai lloj kontrolli apo vettingu që po u bëhet gjyqtarëve dhe prokurorëve do të duhet të bëhet për kompanitë dhe tenderat.
Ky është ndryshim i thellë dhe paradigmatik sepse deri më tani, që prej 1992-it, asnjë opozitë dhe asnjë parti nuk ka propozuar verifikime të tilla ku barra e provës i takon biznesit dhe atij që dyshohet si abuzues, ky është ndryshim i thellë dhe paradigmatik sepse asnjëherë një parti nuk ka folur me emra konkretë për biznesmenë që dyshohet se janë pjesë e një lidhjeje korruptive me qeverinë dhe që kanë marrë peng qeverisjen, ky është ndyshim i thellë sepse kërkon që pasuritë apo paraja publike e atyre bizneseve që rezultojnë të kenë marrë leje të padrejta apo përmes një procesi të padrejtë do t’u kthehet qytetarëve. Ky është ndryshim i thellë dhe paradigmatik sepse mbyll çdo disktutim dhe shuan çdo frikë se PD nesër në pushtet do të qeverisë duke bashkëpunuar me këtë grup biznesi që po qevetis PS, duke e bërë të lëngojë edhe më rëndë vendi dhe njerëzit.
Sigurisht që qeveria dhe kryeministri Rama nuk mund t’i pranojnë këto propozime. Ai do të flasë për propozime që bëhen nga “frika për reformën në drejtësi” apo për propozime që bëhen nga “një parti në krizë”. Dihet që këto nuk janë argumente dhe tregojnë vetëm cepin kaotik ku hyrë qeveria.
Ajo që duhet thënë është se kjo nismë e PD-së ndonëse në dukje populiste apo ndonëse në dukje jakobine apo e majtë është edhe një rikthim i fortë i PD-së në pozita të së djathtës. Së pari nga një pikëpamje e djathtë, politika nuk duhet të merret me individë të shoqërisë, me njerëz që nuk kanë përgjegjësi politike qofshin këta mësues, inxhinierë, oficerë apo biznesmenë. Politika dhe politikanët merren vetëm me politikë dhe vetëm me politikanët. E majta duke qenë revanshiste, revolucionare, që kërkon të përmbysë dhe ndërtojë një ‘botë të re’ nuk e ka problem të sulmojë këdo, qoftë ai student, gazetar, biznesmen etj. A është atëherë i majtë apo jakobin sulmi që i bën PD me emra konkrete disa bizneseve duke i quajtur të lidhura në mënyrë korruptive me qeverinë? Asnjëri nga këta biznesmenë nuk ka ruajtur përkorësinë dhe diskrecionin e një biznesmeni duke zhvilluar biznes të ndershëm dhe duke mos u përzier në politikë apo në çështje të tjera. Biznesmeni që mori me konçesion rrugën e Arbrit mbajti një fjalim në krah të kryeminstrit dhe tha: “I premtoj popullit se do ta ndërtojmë para afatit këtë vepër…” Ai foli me tone më propagandistike se sa ministri Gjiknuri që ishte në krah të tij. Biznesi i konçesioneve të check up-it apo biznesi i inceneratorëve, jo vetëm kanë dalë në mbrojtje të qeverisë, por edhe kanë sulmuar edhe opozitën që flet për konçesione të dyshimta. Edhje biznesmenë të tjerë janë të përfshirë fuqimisht në politikë dhe e ndikojnë atë duke mbajtur anën e qeverisë në mënyra të ndryshme, që nga finacimet dhe propaganda e deri te fjalimet publike në krah të ministrave. Në këto kushte Basha dhe PD nuk kanë bërë asgjë të majtë, përkundrazi thjesht kanë sulmuar një të keqe.
E djathta e sheh botën si një sprovë, si një përplasje të së mirës me të keqen dhe të qëndrosh përballë të keqes ëshë detyrë. Metafora themelore e të djathtës është “Forcë morale” ndryshe nga e majta që për metaforë themelore ka “Kujdestarin”. E djathta nuk kërkon që nxënësit në shkolla të përdorin prezervativë në mënyrë që të mos mbesin shtatzënë apo marrin SIDA-n, por është kundër seksit në atë moshë. Ajo nuk i ndihmon duke iu thënë përdorini preservative, por iu kërkon të dalin mbi epshin. E djathta nuk i “ndihmon” përdoruesit e drogës duke iu dhënë shiringa të pastra, por kërkon që të mos përdorin drogë dhe lufton kundër përdorimit të drogës. Në këtë kuptim të kërkosh vetting ndaj një grupi politikanësh në qeveri dhe një grupi biznesmenësh që dyshohet se kanë marrë në mënyrë të padrejtë leje dhe para publike nuk është majtizëm. Të kërkosh që abuzuesit të kthejnë pasuritë e paligjshme apo fitimet nga lejet e padrejta nuk është zhvatje komuniste, por respekt për dinjitetin e atyre që iu është vjedhur kjo pasuri dhe drejtësi. Këto masa PD nuk i propozon si zgjidhje në vetvete për varfërinë apo papunësinë. Varfëria nuk do të luftohet me marrjen e pasurisë biznesmenëve dhe as vendet e punës nuk do të hapen me paratë e sekuestrimeve (sado ta ndihmojnë ato buxhetin e shtetit).
Drejtësia është koncepti bazë mbi të cilin ngrihet e djathta, ndryshe nga e majta e cila ngrihet mbi konceptin e barazisë. Nisur nga drejtësia e djathta kërkon që gjithkush të marrë hakun, gjithkush të garojë lirisht pa pengesa korrupsioni apo mbështetjesh klienteleiste. Ndërsa e majta nisur nga barazia justifikon çdo gjë, edhe rrëmbimin e pronës të pasurve me taksa apo shpronësime, edhe krijimin e një klime që pengon më të zotët të dalin të parët apo të fitojnë më shumë. Ligji i propzuar nga PD-ja nuk synon të sjellë barazinë në Shqipëri, por të prodhojë drejtësi duke kthyer pas vjedhjen dhe duke krijuar një klimë gare dhe konkurence në ekonomi.
Një tjetër aspekt qartësisht i djathtë i ligjit të PD-së është edhe premisa filozofike e këtij ligji. Për të djathtën një ligj bëhet apo miratohet për të treguar se si duhet të jetë një gjendje. Për të majtën një ligj bëhet për të rregulluar një gjendje ekzistuese. Kësisoj e djathta nuk bën ligje që të rregullojë psh një gjendje si shfaqja e kërkesave për martesa homoseksuale, ose lejimi i abortit etj. E majta i bën sespe ajo nën perspektivën e ndërtimit të një “bote të re” ka nevojë të bëjë ligje për të rregulluar dhe prodhuar këtë botë. Kështu, ndonëse ligji i propozuar nga PD duket sikur kërkon të rregullojë një gjendje, në të vërtetë është një ligj që kërkon të tregojë se si duhet të jetë një gjendje. Ai kërkon të tregojë se duhet të ketë drejtësi, duhet të mos ketë vjedhje të parasë së publikut, duhet të garë në koncesione, duhet të ndëshkohet ai që vjedh etj. Çdo keqkuptim mbi propozimin e PD-së, gjoja si propozim populist, revolucionar, majtist, kundër biznesit është vetëm keqkuptim ose rrëfenjë e qeverisë nga cepi kaotik ku ka hyrë.
Për ta mund të jetë lajm i keq ngulja e PD-së në pozicione kaq të djathta.
Financuar Nga Bashkimi Europian
