Kancelarja Merkel do të lërë në Evropë një boshllëk të cilin askush nuk do të mund ta mbushë

Augustin Palokaj/ Jutarnji List

Nëse do të këmbëngulë në planin e saj, dhe eksperienca na thotë se po, Kancelarja Merkel largohet së shpejti nga jeta politike. Për disa ditë përfundon kryesimi gjerman i Bashkimit Europian që do të jetë në njëfarë mënyre edhe trashëgimia politike e Merkelit në nivel europian. Në muajin shtator të vitit të ardhshëm në Gjermani do të duhet të mbahen zgjedhjet federale në të cilat ajo nuk do të kandidojë. Tashmë është larguar nga pozicioni i shefes së CDU-së dhe në këtë parti ende po kërkohet një lider i ri.

Ndërsa gjermanët merren me analiza sesa do t’i mungojë ajo atij shteti dhe në cilin drejtim do të ecë Gjermania pas saj, në Bruksel mendojnë se cili politikan do të jetë në gjendje ta mbushë boshllëkun që lë Merkeli në skenën europiane. Gjatë tërë këtyre viteve teksa ishte në krye të qeverisë gjermane ajo ishte njëkohësisht edhe politikania më me rëndësi në Europë. Pa të as mund të mendohej, e lërë më të arrihej, ndonjë kompromis me rëndësi në nivel të BE-së. Kompromise të këtillë ruajtën unitetin europian në momente të vështira. I është dashur të kërkojë dhe të gjejë përherë ekuilibrn e interesave të ndryshme brenda Unionit.

Nga ana tjetër, për kompromiset e arritura në Bruksel i është dashur të japë shpjegime edhe brenda Gjermanisë. Sepse pas çdo kompromisi të rëndësisëm shpesh qëndronte edhe një faturë e madhe që Gjermani duhej ta paguante në buxhetin e BE-së. Qoftë kur bëhej fjalë për shpëtimin e Greqisë, ose për ndihmën dhënë shteteve që pranonin refugjatë ose për politikën e kohezionit me të cilën shtetet më pak të zhvcilluara të Unionit merrnin më shumë, ndërsa të pasurat paguanin më shumë. Arriti të tejkalojë pengesat në Berlin ku e kritikonin, madje nganjëherë edhe kolegët e partisë së saj, sepse pranonte që gjermanët të paguanin faturat për të tjerët.

Ndoshta momenti më i vështirë ka qenë kriza e migrantëve e vitit 2015, vit që mbeti i shenjuar ngta Merkeli dhe që ndryshoi Europën. Nga njëra anë tregoi fytyrën humane, hapi Gjermaninë për pranimin e një milion refugjatëve nga Siria, por nga ana tjetër krijoi kundërshtarë në Europë, që e akuzuan se nuk mbronte kufinjtë europianë. Politikën e saj të dyerve të hapura për ata që largoheshin nga vendi i tyre prej dëshpërimit dhe luftës shumë politikanë e konsideruan si “ftesë” drejtuar miliona njerëzve për t’u nisur drejt Bashkimit Europian. Kjo krizë e emigrantëve krijoi ndarjet më të mëdha brenda BE-së sesa çdo temë tjetër më parë. Dukej qartë se Merkeli  nuk deshi të hynte në histori si kancelarja që mbylli kufijtë e Bashkimit Europian

Bashkimi Europian nuk do ta ketë të lehtë pa të. Konstatohet qartësisht deficit lidershipi në skenën europiane. Ka gjithnjë e më pak politikanë që janë të gatshëm të marrin  vendime të vështira dhe që nuk janë popullore. Madje edhe atëherë kur mendojnë se vendime të këtilla janë të domosdoshëm. Merkeli ishte përherë e qartë dhe kurrë nuk u përpoq ta zbukuronte pamjen. E konstatojmë këtë edhe tani kur paralajmëron qytetarët se çfarë do të ndodhë nëse nuk respektojnë masat për parandalimin e pandemisë. Nëse merren në analizë për nga numri i popullisë, Gjermania nuk është edhe aq keq për nga të infektuarit dhe të vdekurit. Por masat janë më të ashpra në krahasim me shtetet ku situata është shumë më e rëndë. Sepse Merkeli asnjëherë nuk veproi duke menduar për rejtingun e saj.

Edhe koalicioni shumëvjeçar me socialdemokratët gjermanë, rivalët kryesorë në skenën politike gjermane, flet për faktin se stabiliteti dhe interesi shtetëror për të janë më të rëndësishëm se interesat partiake. Këtë koalicion mes qendrës së majtë dhe të djathtë ata e tejçuan edhe në nivel të Bashkimit Europian. Me dallime të vogla, këto dy grupime partiake patën të njëjtin vizion për Bashkimin Europian. Këshilli i fundit Europian ndoshta është suksesi i fundit dhe më i madhi për Anxhela Merkelin në skenën europiane. Vitin e ardhshëm nuk ka për të pasur sfida kaq të rëndësishme, sepse pikërisht gjatë kryesimit gjerman u miratuan ata vendime që do ta shenjojnë BE-në në pesë deri në dhjetë vitet në vazhdim.

Merkeli ishte kryesorja, fillimisht në muajin korrik, kur liderët e shteteve antare u morën vesh për kuadrin financiar shumëvjeçar për periudhën 2021 deri 2029 dhe fondin e veçantë për rinovim. Nga këto dy paketa do të jenë në dispozicion më shumë se 1.800 miliard euro. Gjermania do të përballojë ngarkesën më të madhe për mbushjen e këtyre fondeve. Por ata do të shpëtojnë ekonomitë e shumë shteteve antare të Bashkimit Europian. Megjithatë jo gjithçka shkoi lehtë. Merkelit iu desh deri në momentin e fundit të angazhohej për shpëtimin e këtyre paketave. Polonia dhe Hungaria bllokuan vendimet sepse ishin kundër kushtëzimit të përdorimit të mjeteve financiare me respektimin e parimeve të shtetit të së drejtës. Disa të tjerë do ta kishin më të lehtë të falenderonin Hungarinë dhe Poloninë dhe të vazhdonin më tej pa kërkuar një zgjidhje alternative. Por Merkeli mendoi për pamjen më të gjerë, për të ardhmen e Bashkimit Europian i cili mund të jetë i fuqishëm vetëm nëse mbetet i bashkuar. Për këtë ajo kërkoi deri në fund një zgjidhje me të cilën binin dakord të gjithë.

Si edhe në çështjet e tjera, kur arrihet kompromisi, merren edhe kritika, si puna e atyre që thonë se e ka toleruar shumë Orbanin. Megjithëse në shikim të parë mund të thuhet se ajo e lë BE-në në një gjendje të mirë, me paketa megafinanciare të miratuara, me unitetin e ruajtur, ajo do të lërë një boshllëk të madh në skenën politike europiane. Trashëgimtarit të saj në krye të partisë CDU dhe kanceralit të ardhshëm do t’i nevojitet kohë për t’u profilizuar në skenën europiane. Në shtetet e tjera të BE-së nuk ekziston ndonjë numër i madh liderësh të gatshëm për të marrë rol kyç në Union. Liderët e institucioneve të BE-së nuk mund të jenë të këtillë. Sepse BE-ja është edhe më tej ajo që dëshirojnë shtetet antare. Fuqia e BE-së nuk është në duart e Brukselit, por në Këshillin Europian, pra në duart e shefave të shteteve dhe të qeverive të vendeve antare. 

Pikërisht në radhët e tyre do të ndjehet më shumë boshllëku që do të lërë pas Anxhela Merkeli.

*Përktheu për Politiko.al: Xhelal Fejza

Kontakto me Politiko në rast se: Mendoni se nuk shkruajmë Shqip Mendoni se kemi bërë shkelje etike Mendoni se kemi bërë CopyPaste Mendoni se kemi bërë FakeNews Doni të postoni nje Lajm