
Flash News
Makina përplas turmën në Mynih, 28 të plagosur, mes tyre edhe fëmijë
Berisha: Do t’i votojmë ndryshimet e Kodit Zgjedhor, Rama konstatoi se vota e diasporës është kundër tij
Plagoset me thikë një nxënës në një shkollë të Matit
Berisha denoncon: Rama e ka dërguar Veliajn në qeli në Durrës që t’i çojë Pojën për t’i mbyllur gojën
Rama viziton sot Veliajn në IEVP Durrës

Alfred Lela
Tanimzati ka qenë një valë reformatore në Turqinë e mesit të shekulit 19 (e përkthyer në shqip do të thotë Riorganizim). Në librat e historisë së Shqipërisë shpesh e gjen referencën e kësaj reforme 'të kohës së Turqisë'. Aty, këtë lëvizje reformatore rrallë-e-tek e ndesh si një akt politik, duke qenë se ligjërimi intelektual shqiptar ende flet në koinenë komuniste dhe ende rrjedh lëngun viskoz të përplasjes mes vegjëlisë dhe bejlerëve, të varfërve dhe të pasurve, shqiptarëve dhe turqve, imperialistëve dhe vendeve të vogla, e me radhë.
A mund ta përdorim këtë analogji në narrativë edhe për Reformën më të re, atë të Drejtësisë, thuajse dyqind vjet pas Tanzimatit, që ka ngjallur aq shumë debate, përplasje, dyshime, konspiracione. Të gjitha të përkthyera në paqartësi.
Se çfarë është Reforma në drejtësi, në një vështrim të shpejtë, mund të përmblidhej si më poshtë: një gjyqësor i mbërritur në kapitullim, i fryrë me transgresione antiligjore, ishte kthyer në institucionin më të pabesueshëm, sipas të gjitha sondazheve. Konsulenca juridike dhe ndihma financiare e ndërkombëtarëve, duke nisur që në fillim të viteve '90, pak kishin bërë për ta balancuar peshoren e drejtësisë. Trajnimet brenda dhe jashtë, seminaret, vizitat e ekspertëve të huaj, trysnitë etj., u përdorën sa për të krijuar iluzionin e ndryshimit. Çështjet zvarriteshin, 'jakat e bardha' nuk prekeshin, kriminelë të famshëm shpëtonin me dënime qesharake, dhe të gjitha këto bashkë dëshmonin shkallën e korrupsionit.
Korrupsioni ishte 'leja' që drejtësia shqiptare kishte marrë nga ekzekutivi dhe legjislativi në këmbim të një pakti mosndërhyrjeje. Secili e linte tjetrin të lirë në Shilën e vet. Drejtësia nuk bëhej, pushtetet nuk balancoheshin, parimi i checks and balances ishte inekzistent, besimi i qytetarëve binte dhe Republika nuk ishte parimi i shtetit, por një marrëveshje e heshtur korporatash shtetërore.
Si gazetar, i ftuar në Bruksel apo qytete të tjera, në seminare për median, gjyqësorin apo politikën, ishte torturues reputacioni i fituar nga gjyqtarët dhe prokurorët shqiptarë në sytë e ekspertëve të huaj që kishin asistuar në 'reformim'. Shumë të huaj nuk përtonin të flisnin për injorancën dhe nivelin e korrupsionit, shpesh të dyja në nivel të lartë.
Cila ishte zgjidhja, duke qenë se ajo nuk u gjet nëpërmjet soft power-it tri dekadësh të 'ndërhyrjeve nga poshtë': trajnimeve, shkollimit, Magjistraturës, legjislacionit modern dhe reformator etj? Nëse zgjidhjet janë dy dhe njëra është konsumuar pa sukses, mbetet ndërhyrja e dytë, në pamje të parë brutale, ajo 'nga lart': Krijimi i një tabula rasa, i një flete të bardhë, mbi të cilën mund të shkruhej një 'histori e re drejtësie'.
Amerikanët dhe europianët u bënë bashkë për të prezantuar një set ligjesh dhe institucionesh të afta, në letër, për të pastruar terrenin, për të krijuar panikun e nevojshëm, për të themeluar një ndarje të qartë pushtetesh dhe, në finale, për ta marrë nga politika, duke e kaluar në neutralitet apo kontroll by default sistemin e drejtësisë shqiptare.
KLP, KLGj, SPAK etj., filluan të qarkullojnë si shpata damoklenjsh që vërtiteshin nëpër qiellin e murrëtyer të gjyqësorit dhe politikës shqiptare, në kërkim të krerëve.
Ideja u prit me entuziazmin e duhur nga opinioni publik, i cili i përgjigjej kështu mungesës së vet të besimit. Të frustruarit në gjyqe e gjykata duket se kërkonin shpagim.
Ajo që e çoi paketën e Reformës në Drejtësi drejt një shtegu të errët ishte implikimi politik. Megjithëse duhej vullnet politik i dyanshëm dhe unanim, mosbesimi u fut shpejt mes aktorëve të mëdhenj të politikës.
Paradoksalisht, ajo që vetë ndërkombëtarët shkruanin në raportet e tyre, që prej fillimviteve '90, se 'mes palëve politike në Shqipëri mungon besimi", nuk u detektua si problem, që në nisje, sa i takon Reformës. Ajo që ndërkombëtarët e vunë re, e emërtuan dhe e ndalën vetëm me cikle gjatë 30 viteve, pas prezantimit të Reformës në Drejtësi u dhjetëfishua: Mosbesimi.
Politika shqiptare, pas një detante të prodhuar nga marrëveshja Berisha-Rama, që solli ndryshimet kushtetuese në vitin 2008, u fut në një cikël të ri krize që nisi pikërisht me paketën e Reformës në Drejtësi. Ndërkombëtarët, kësaj here të vendosur se 'ndërhyrja nga lart' do të funksiononte, me 'karrotë e shkop' në dorë i detyruan palët të futeshin në 'vathën' e një kompromisi, në mbyllje të mandatit të parë të Qeverisë Rama. 140 vota, si rrallë apo kurrë më parë, u bënë bashkë një ditë të nxehtë korriku, për të parë një përqafim edhe më të nxehtë se zhegu të Ambasadorit amerikan Donald Lu dhe asaj të BE, Romana Vlahutin.
Dy përfaqësuesit e 'superfuqive' e kishin përmbyllur agjendën e kancelarive të tyre dhe, në fund të mandatit ambasadorial, kjo shijonte edhe më shumë. Por asgjë nuk është, kurrë, përfundimisht e mbyllur në Shqipëri, siç do të tregonin gjërat më pas.
Kryeministri Rama, që u kishte premtuar ndërkombëtarëve mbështetje të pakushtëzuar për Reformën që në fillim të mandatit, në vitin 2013, ishte cytur me sa duket nga katër shtysa: e para, vullneti i rishtarit që sa ka hypur në karrigen e kryeminsitrit, së dyti 'ruleta' që i kish rënë atij dhe mund të shihte disa prej kundërshtarëve politikë të dënuar ose të shfuqizuar nga pasojat e reformës, së treti, fuqia e diversionit të cilin ai e përdori në mënyrë të pareshtur dhe diabolike dhe, e fundit, marrja për vete e sistemit të drejtësisë.
I ardhur në pushtet me një repertor të ngjeshur premtimesh të sferës së fanta-politikës, por pa një program real, ai u mbështet gjatë fushatës në sloganin 'Fajin e ka Saliu'. Të cilin nuk e lëshoi edhe për disa vite gjatë mandatit të parë, duke filluar të shpjegonte të gjitha ngecjet e qeverisë së vet me paraardhësin. Reforma në drejtësi i shërbeu kryeministrit mundësinë e artë për të mbajtur targetin, por për të rifreskuar akuzën. Pasi e lodhi gojën e vet, veshët e popullit dhe vetë përsëritjen me 'fajin politik të Saliut', ai u hodh te një gjë edhe më provokuese, te 'faji penal i Berishës'. Por, jo vetëm i tij. I disa ministrave, kryesisht kundërshtarë të fortë publikë të tij.
Këto xixa diversioni shërbyen dhe mjaftuan për të ngjizur frikë te kundërshtarët politikë. Në një vend me histori vrasjesh, arrestesh dhe pretencash deri në 'krime kundër njerëzimit', të përgatitura për kundërshtarët politikë, paniku mund të përligjej.
Kjo i shtyu rivalët politikë të kryeministrit drejt skepticizmit dhe drejt hapave që, edhe nëse nuk shënonin sprapje, lëkundje, po. Rama e shfrytëzoi këtë për të nisur një fushatë të re, gjithnjë e më të zëshme, narrativa e së cilës përqendrohej te fakti se ai ishte Atleta Christi i Reformës në Drejtësi (kujtoni se një prej vartësve të tij e kishte quajtur 'Skënderbe'), ndërsa pala tjetër kishte frikë (ata ishin 'turqit' dmth). Nëse kjo mund të ishte pak, pjesërisht apo krejt e vërtetë, ndërkohë që ngjizej në opinion ky dyshim i ri që i helmonte shigjetat dhe i niste drejt opozitës, një fakt tjetër futej te e pashpjegueshmja, duke u kristalizuar ngeshëm dhe bindshëm si paradoks.
Mazhorancës socialiste filluan t'i rridhnin skandalet e para të cilat e vunë Ramën në pozitë të vështirë. Pyetja që përbën paradoksin është: Si ka mundësi që, një qeveri e cila duket larg të qenit 'duarpastra' e vetme e serisë së qeverive, përbetohej në din e iman të një reforme, e cila do të kapte kundërshtarin (i cili kishte frikë!!) pa u sëkëlldisur se e njëjta presë e së drejtës mund të anonte edhe kah ajo vetë?!
Eksponentë të opozitës, por edhe shumë analistë apo juristë, prodhuan tezën se mazhoranca, së pari, kishte manovruar ndër instrumente që e bënin hierarkinë e drejtësisë së re të ishte në prehrin e saj dhe, së dyti, nëpërmjet kësaj 'sigurese', ajo jo vetëm mbante veten larg ndëshkimit, por edhe 'kryqëzonte' kundërshtarin duke e mpakur politikisht.
Kjo ishte edhe thika më e gjatë në shpinën e Reformës në drejtësi. Slogani i artë se ajo vinte për t'i dhënë fund 'kulturës së pandëshkueshmërisë' në Shqipëri, binte mbi besimin si statuja e Enver Hoxhës mbi sheshin qendror të Tiranës në vitin 1991.
Ndëshkueshmëria duhet të barabitej në peshoren e 'drejtësisë së re', përndryshe gjykatat e reja shqiptare do të ngjasonin me ato të fundit të viteve '40 të shekullit të shkuar, ku komunistët spastronin kundërshtarët 'në emër të popullit'.
Kësaj here populli ishin ndërkombëtarët.
Ky mosbesim i tensionit të lartë, ndërthurur me një arrogancë adoleshente të kryeministrit socialist, i cili po jetësonte në Shqipëri, për të n-tën herë, kredon politike 'gjithë pushteti sovjetëve', prodhoi edhe aktin final, që e la përplasjen pa palë, narrativën pa kundër-narrativë, parlamentin unipartiak, zgjedhjet moniste, ndërkombëtarët të gatshëm që të njohin "Hoxhën' në rast se ai i njihte ata.
Opozita dogji mandatet dhe vendosi të mos përfshihet në zgjedhjet e 30 qershorit, të cilat në fakt, presidenti i Republikës, Ilir Meta, një 'këmbë e tretë e anti-reformës', i shfuqizoi.
What went wrong?!
Ndërkombëtarët erdhën me një ide të drejtë, dashamirëse dhe të nevojshme. Por zgjodhën, në frustrim e sipër, një formë drakoniane, e cila i tronditi të gjitha elitat që kishin konsumuar dhe trafikuar pushtet në Shqipëri për 30 vjet. Do të kishte mjaftuar, ndoshta, që propozimi të ishte përkufizuar vetëm si çlirim dhe 'shëndoshje' e gjyqësorit dhe prokurorisë, duke lënë jashtë çdo insinuatë se infrastruktura e reformuar do të kishte si qëllim 'goditjen' e politikës.
A duhej thënë kjo? Në fund të fundit, çfarë bën një drejtësi e pavarur veçse kontrollon pushtetet e tjera? A nuk është kjo formula që funksionon në vendet nga erdhi kjo paketë? Kjo, jo vetëm nuk u bë, por u shoqërua me dy gabime të tjera: iu lejua kryeministrit të radhës ta përdorte për qëllime dhe kapital politik, një 'fushatë' që nuk ishte dhe as duhej të ishte e tij, por edhe lejoi që të krijohej një 'aleancë e pashenjtë' mes segmentëve të korruptuara të drejtësisë dhe të politikës.
Këtë segment e përfaqëson, si askush, ish-Prokurori i Përgjithshëm Adriatik Llalla, i cili gjatë mandatit të tij nuk shqetësohej për dënimin e politikanëve, por sesi asnjë prej tyre, në asnjërin krah të mos shqetësohej.
Me ardhjen e Arta Markut si 'e Përkohëshme', çfarë ka ndryshuar? Vetëm një gjë: selektiviteti. Ndryshe nga Llalla, ajo nuk i ruan të gjithë.
Të fundit




Burimi: Veliaj, katalizator për të treguar fytyrën e vërtetë të Ramës dhe të SPAK
13 Shkurt 2025, 19:10
Rikthehen reshjet e shiut, parashikimi i motit për nesër
13 Shkurt 2025, 18:48
Pse Trump zgjodhi Arabinë Saudite për samitin e Putinit
13 Shkurt 2025, 18:45


BE rinis negociatat për dialogun Kosovë-Serbi në mars
13 Shkurt 2025, 17:58
KPA shkarkon nga detyra gjyqtarin Arben Dosti
13 Shkurt 2025, 17:54
Banka Botërore miraton huanë prej 120 mln dollarë për forcimin e qëndrueshmërisë fiskale
13 Shkurt 2025, 17:31

U la në burg, reagon Veliaj: Më shpallën fajtor ende pa nisur gjykimi
13 Shkurt 2025, 17:05


Makina përplas turmën në Mynih, 28 të plagosur, mes tyre edhe fëmijë
13 Shkurt 2025, 16:35

Blerjet luksoze të Ajola Xoxës, ‘Imelda Marcos’ e Tiranës
13 Shkurt 2025, 16:11
Punëtori bie nga lartësia në kantier ndërtimi në Tiranë, dërgohet në spital
13 Shkurt 2025, 16:06
Transportonte armë zjarri, arrestohet një taksist në Vlorë
13 Shkurt 2025, 15:59
Berisha: Rama anuloi vizitën te Veliaj pas denoncimit tim
13 Shkurt 2025, 15:49
Plagosi me armë zjarri një 30-vjeçar, arrestohet i riu në Lezhë
13 Shkurt 2025, 15:35
Aksident tragjik në Greqi: Humb jetën 32-vjeçari shqiptar, plagoset kunati i tij
13 Shkurt 2025, 15:28
"Në një të ardhme jo shumë të largët!"/ Trump do të takohet me Putin në Arabinë Saudite
13 Shkurt 2025, 15:18
Do të rikthehen temperaturat dimërore, reshje shiu dhe dëbore
13 Shkurt 2025, 15:12
Tensionet në Kuvend, shtyhet për të hënën seanca plenare
13 Shkurt 2025, 14:57
Spahia: Benet Beci duhet t’i bashkohet Erion Veliajt në burg
13 Shkurt 2025, 14:50

U godit me thikë në brinjë brenda shkollës, 17-vjeçari dërgohet me helikopter tek Trauma
13 Shkurt 2025, 14:38

Këshilli Kombëtar i Partisë Demokratike publikon rregulloren e Primareve
13 Shkurt 2025, 14:14



Balla provokon opozitën, reagon ashpër Noka, ndërhyn garda
13 Shkurt 2025, 13:30
Tensione në Kuvend/ Noka, Bardhi dhe Doda tentojnë të bllokojnë foltoren
13 Shkurt 2025, 13:18
Trump thotë se telefonata e tij me Putinin i sjell palët me afër bisedimeve për paqe
13 Shkurt 2025, 13:17

Rama mohon vizitën në paraburgim: Beteja ligjore e Erionit nuk është as e imja as e PS
13 Shkurt 2025, 13:00
Konsumoni fruta me stomakun bosh? Ja cilat duhet të zgjidhni dhe pse
13 Shkurt 2025, 12:55
Berisha – Gjiknurit: Ke financuar festat e bixhozit të Hunter Biden me Dorian Duçkën
13 Shkurt 2025, 12:38
Përhapja e meningjitit bakterial, prindërit refuzojnë të dërgojnë fëmijët në shkollë
13 Shkurt 2025, 12:27

Meta: Vetëm largimi i Organizatës Kriminale rrit të ardhurat dhe i çon te qytetarët
13 Shkurt 2025, 12:15
Zgjedhjet politike në Kosovë - një leksion për shtetin amë
13 Shkurt 2025, 12:02
Plagoset me thikë një nxënës në një shkollë të Matit
13 Shkurt 2025, 12:02
Sarandë/ Konfiskohen pasuri me vlerë 15 milionë euro, u përfituan me dokumenta false
13 Shkurt 2025, 11:54

Debate në Kuvend, Bardhi: Batakçinjtë e Bashkisë sulmuan SPAK, Policia nuk veproi!
13 Shkurt 2025, 11:36
Çfarë po kërkon të fshehë Rama me histerizmin e tij
13 Shkurt 2025, 11:32
Rama fshin të gjitha fotot me Aleks Soros në Instagram
13 Shkurt 2025, 11:20
Rama viziton sot Veliajn në IEVP Durrës
13 Shkurt 2025, 11:19
Dogjani interpelancë me ministrin Hoxha: Ekzekutimet kanë arritur shifra alarmante
13 Shkurt 2025, 11:11
“The Washington Post”: Erion Veliaj do qëndrojë në qeli gjatë hetimeve për korrupsion
13 Shkurt 2025, 10:58
Sula: ‘Paketa e Maleve’ po përdoret për qëllime elektorale
13 Shkurt 2025, 10:51
Protesta e simpatizantëve të Veliajt para SPAK, ministri Hoxha shfajëson policinë
13 Shkurt 2025, 10:36
Rama zbarkon për herë të tretë brenda javës në Bashkinë e Tiranës
13 Shkurt 2025, 10:21
SPAK kërkon 3 vite burg për Jorgo Goron
13 Shkurt 2025, 10:10
GJKKO e la në burg, Erion Veliaj mbërrin në IEVP Durrës
13 Shkurt 2025, 09:56
Virozat u bënë agresive në janar, infeksionet respiratore rritje mbi 40%, rekord Durrësi
13 Shkurt 2025, 09:49
Aksidenti i rëndë në aksin Lezhë-Shëngjin, shkon në dy numri i viktimave
13 Shkurt 2025, 09:39
Lindjet ranë drastikisht më 2024, numri më i ulët në 90 vite
13 Shkurt 2025, 09:27
Presionet dhe kërcënimet ndaj drejtësisë, për Ramën janë "standarde"
13 Shkurt 2025, 09:21
Rama: Nëse nuk mbroni Edi Ramën dhe PS, harrojeni SPAK-un
13 Shkurt 2025, 09:15
Berisha takim me diasporën në Parma më 22 shkurt
13 Shkurt 2025, 09:12

Analiza e DW: A po përpiqet Rusia të ndikojë zgjedhjet në Gjermani?
13 Shkurt 2025, 08:55
Këmbimi valutor, 13 shkurt 2025
13 Shkurt 2025, 08:50

Horoskopi, çfarë kanë rezervuar yjet për ju
13 Shkurt 2025, 08:24

Reshje shiu me shtrëngata, si parashikohet moti për këtë të enjte
13 Shkurt 2025, 08:00
Posta e mëngjesit/ Me 2 rreshta: Çfarë pati rëndësi dje në Shqipëri
13 Shkurt 2025, 07:47


Grabitje në Shkodër, vidhen mbi 100 mijë euro nga banesa e një ish-mjekeje
12 Shkurt 2025, 22:02

Tragjike në Vlorë, 27-vjeçari dyshohet se ka vrarë veten me armë zjarri
12 Shkurt 2025, 21:47
"Do të çudisnin të madh e të vogël", Sula: Dosjes së Veliajt i janë hequr ca faqe
12 Shkurt 2025, 21:34
Aksident tragjik në Kosovë, humb jetën një person
12 Shkurt 2025, 21:22
Seanca ndaj Veliajt, avokatët kërkojnë lirim me garanci pasurore
12 Shkurt 2025, 21:12
Veliaj në seancën gjyqësore: Mallkuar qoftë ai që punon në këtë vend
12 Shkurt 2025, 20:57
Paloka pas mbledhjes së Këshillit Kombëtar: Primaret do zhvillohen në nivel qarku
12 Shkurt 2025, 20:53
Taylor Swift falënderon punonjësit e Grammy Awards me para pas ceremonisë
12 Shkurt 2025, 20:39

Pas bisedës me Putin, Trump telefonon Zelenskyn: Fokusi ishte paqja në Ukrainë
12 Shkurt 2025, 20:18
Pacienti hidhet nga kati i tretë i spitalit 'Shefqet Ndroqi", ndërron jetë
12 Shkurt 2025, 20:05
Dorian Tola shkarkohet nga posti i zv.ministrit të Mbrojtjes, kush e pason
12 Shkurt 2025, 19:51


Shehaj: Yuri Kim pezullohet nga detyra dhe vihet nën hetim në SHBA
12 Shkurt 2025, 19:19



Berisha: Rama ‘kukull’ e Soros, gardëroba e Ajolës si ajo e gruas së Asadit
12 Shkurt 2025, 18:23

Bardhi: Mosprania e Policisë në tubimin pro-Veliajt, akt presioni nga pusht
12 Shkurt 2025, 18:12

Pas katër vitesh, Mali i Zi dërgon ambasador në Kosovë
12 Shkurt 2025, 17:44