"Rivalry with the Dollar!" The Economist: Can the Euro Become a Global Currency?

Europe’s first reserve currency was the tetradrachm, which featured an owl. The symbol of wisdom was intended to inspire confidence in the rulers of ancient Athens. The bird still appears today on the Greek version of the €1 coin. The tetradrachm is not only known for this among modern economists. As Barry Eichengreen of the University of California, Berkeley, points out, throughout history, every major currency has belonged to a republic or democracy.

And Athens was a democracy. Limiting the power of the most powerful people through popular vote promises a degree of stability, which, along with a large economy and military power, is a key ingredient for any currency. The lack of such stability in America today is leading investors and politicians to question the role of the dollar as the world's reserve currency.

In these times of difficulty for the Dollar, can the Euro rise to the occasion? Christine Lagarde, president of the European Central Bank (ECB), and Paschal Donohoe, head of the Eurogroup, have recently spoken about ways to increase the currency's international role.

The euro is not yet ready to replace the dollar. But it could play an increasingly important role. And if this window of opportunity is well-settled, Europe could benefit from changes in the global financial order. Since its birth in 1999, the euro has been a contender for global status. In the wake of the 2007-09 financial crisis, European officials had hoped that over time, the currency could rival the dollar.

Then came the Euro crisis of the 2010s. The ECB was not designed to be a lender of last resort, which increased the risk of government bond sales. Europe’s banking system was divided along national lines and prone to crises, as a result of the weak link between shaky sovereign debt and even shakier financial institutions.

Capital markets were too small to compensate for such risk. The eurozone provided few safe assets for those looking to “park” money: bond issuers were either too frugal (as in the case of Germany) or lacked credibility (as in the case of Italy and Spain).

The common debt, backed by the entire bloc, was barely holding together. The bleak prospects for economic growth then forced short- and long-term yields below zero. European assets offered low returns, so there was little demand for the euro and no question of an international role for the currency.

Sot, Euro është në vend të dytë, por shumë larg Dollarit, duke përbërë një të pestën e rezervave globale të bankave qendrore, kundrejt tre të pestave që zë monedha e gjelbër. Edhe për sa i përket emetimit të bonove në valutë të huaj, ka shifra të ngjashme.

Gjatë dekadës së fundit, ndërsa bota është larguar ngadalë nga Dollari, Euro e ka pasur të vështirë të fitojë terren. Megjithatë, disa zyrtarë europianë tani besojnë se kjo mund të ndryshojë, për katër arsye.

E para është se arkitektura financiare e Eurozonës është bërë më e sigurt. BQE-ja tashmë ka marrë rolin si një huadhënës i mundësisë së fundit, edhe pse jo në teori. Kjo filloi me përgjigjen e bankës ndaj krizës së Euros. Asokohe institucioni drejtohej nga Mario Draghi.

Gjatë pandemisë Covid-19, banka krijoi një program të blerjes së bonove, me një buxhet prej më shumë se 1.8 trilionë eurosh (2.1 trilionë dollarë). Kur yield-et e bonove sovrane u zgjeruan së tepërmi gjatë inflacionit të vitit 2022, përgjegjësit monetarë krijuan një skemë të pakufizuar të blerjes së bonove, për të parandaluar që dallime të tilla të shkaktonin kriza në të ardhmen.

Investitorët kanë kuptuar gjithashtu se Bashkimi Europian do të mbështesë qeveritë në vështirësi dhe do ta bëjë këtë në një mënyrë bujare. Gjatë pandemisë, blloku krijoi një plan rimëkëmbjeje me vlerë 807 miliardë euro, të financuar nga borxhi i përbashkët i BE-së, për të ndihmuar vendet në vështirësi.

Për më tepër, BQE-ja po mbikëqyr 114 bankat më të mëdha të Europës, të cilat së bashku mbajnë 82% të totalit të aseteve bankare të kontinentit. Gjithashtu, investimi në Europë është bërë më i drejtpërdrejtë, një arsye e dytë për optimizëm. Fondi i rimëkëmbjes së pandemisë së Europës krijoi shumë borxhe të përbashkëta, dhe asete të sigurta europiane. Gjermania është gati të fillojë të shpenzojë shuma të mëdha, përmes një deficiti të financuar nga gjithë kontinenti për shpenzimet e mbrojtjes.

Arsyeja e tretë është se institucionet e Europës tani duken më tërheqëse, të paktën kur krahasohen me ato të Amerikës. Partitë e së djathtës së rreptë janë popullore dhe po fitojnë terren në vende si Gjermania dhe Franca.

Njëra është në pushtet në Itali. Megjithatë, në të njëjtën kohë, Euro është monedha e përbashkët e 20 shteteve sovrane dhe ka një bankë qendrore jashtëzakonisht të pavarur që e mbikëqyr atë. Anëtarët duhet të pajtohen njëzëri për çdo ndryshim në mënyrën e qeverisjes së monedhës.

Për më tepër, sanksionet ndaj vendeve të tjera do të kërkonin pëlqimin e 27 anëtarëve të BE-së. Sundimi i ligjit është thelbësor në BE. Baraspesha dhe kontrolli i pushtetit nuk vihen në dyshim. Në bllok mbizotëron mendimi se BE-ja duhet të jetë sa më e hapur ndaj tregtisë dhe investimeve të huaja.

BQE-ja ka krijuar një kornizë për ofrimin e likuiditetit në Euro për vendet jashtë Eurozonës, gjë që mund të jetë më tërheqëse për vendet e goditura nga kriza, sesa rregullat e Rezervës Federale Amerikane, në rast se Trump vazhdon me politikën e tanishme. Askush nuk dëshiron t’i japë presidentit amerikan më shumë ndikim.

Kontinent i vjetër, truke të reja

Ka dhe një arsye të fundit për optimizëm: gjendja e tregtisë ndërkombëtare. Ndërsa Amerika po tërhiqet nga tregtia globale, Europa do të luajë një rol më të rëndësishëm. Mallrat dhe shërbimet e faturuara në Euro, do të krijojnë tregje dytësore në këtë monedhë, si për financimin e tregtisë, sigurimet dhe derivativët mbrojtës për normat e interesit dhe valutat.

Edhe pse derivativët e monedhës jashtë bursës vazhdojnë të mbizotërohen nga Dollari, derivativët e normës së interesit në Euro ua kanë kaluar së fundmi atyre në monedhën e gjelbër. Lidhjet e reja tregtare do të çojnë gjithashtu në krijimin e llogarive kreditore dhe depozitave në Euro, në të gjithë botën.

Këto, nga ana tjetër, do të rrisin kërkesën për Euro dhe më pas për rezerva të bankave qendrore në Euro, pasi çdo huadhënës i mundësisë së fundit, duhet të ruajë rezervë monedhat e mbajtura nga institucionet financiare vendase.

Europa ka shansin për të marrë drejtimin në një rend të ri tregtar liberal, i cili do të krijonte mundësi për të ndryshuar sistemin financiar. Presidentja e Komisionit Europian, Ursula von der Leyen, vëren se “shumë vende në mbarë botën, dëshirojnë të punojnë me ne”.

Sipas hulumtimit të BQE-së, në vitet 2000, fqinjët lindorë të Eurozonës filluan të faturojnë tregtinë në Euro për shkak të lidhjeve më të ngushta tregtare me bllokun; tani e njëjta dukuri mund të përhapet gjetiu. Kapitali zakonisht ndjek shtrirjen gjeopolitike.

Hulumtimet nga Elisabeth Kempf dhe bashkautorët në Universitetin e Çikagos, zbulojnë se menaxherët e aseteve dhe bankat investojnë më pak në shtete të udhëhequra nga qeveri me prirje politike të ndryshme nga të tyret. Megjithatë, këto mundësi nuk do t’u bien në prehër europianëve. Do të nevojiten reforma të vështira.

Së pari, vendet me borxhe të larta, në veçanti Franca dhe Italia, duhet të nxisin rritjen ekonomike në mënyrë që të kenë qëndrueshmëri fiskale, në vend që të shtojnë grumbullin e bonove të investueshme thjesht për të mbajtur në funksion buxhetet e tyre.

Gjermania, Holanda dhe vendet skandinave, përballen me detyrën e kundërt: ato duhet të përdorin hapësirën fiskale për investime, në mënyrë për të krijuar asete të sigurta. Rritja ekonomike në të gjithë BE-në do të ndihmonte në rritjen e aseteve në Euro, duke përfshirë bonot qeveritare dhe duke i bërë ato ende më tërheqëse.

Europa gjithashtu ka nevojë për tregje më të mëdha dhe më të thella të kapitalit, për t’u dhënë investitorëve më shumë asete. Politikëbërësit deri tani janë përqendruar në përfitime të lehta teksa po përpiqen të lidhin së bashku tregjet e përçara kombëtare.

They are focusing more on issues such as the asset recovery process, rather than more controversial topics such as harmonizing bankruptcy laws and business regulation. The ECB's plans to connect third countries to its internal payment system should move forward more quickly. The creation of a digital euro would also help here.

European officials want to make the continent less dependent on America and China. A more international Euro would lower borrowing costs for national governments, which would be extremely useful at a time of rising defense spending.

For now, few European politicians have publicly expressed such ambitions, because they know it would provoke the wrath of the Trump administration. But that doesn't matter.

International finance operates according to certain rules and does not need grand speeches. Just ask the Athenians./ Monitor