Kosovo and Serbia exchange accusations at the UN Security Council

The chief diplomats of Kosovo and Serbia have exchanged accusations against each other's countries at the United Nations Security Council meeting, where late Tuesday the six-month report of UN Secretary-General Antonio Guterres on the UN mission in Kosovo was discussed.

Kosovo's acting Foreign Minister, Donika Gërvalla, said that Serbia "has not changed" and that it is continuing its efforts to destabilize Kosovo's democracy, "not only through rhetoric, but through concrete and violent actions that endanger peace and security in the region."

Serbian Foreign Minister Marko Djuric complained that the situation of Serbs in Kosovo is “deteriorating” and “Serbs are paying the price.”

Gërvalla said that "in September 2023 Kosovo was the target of an armed incursion by a paramilitary group supported by Serbia and led by Milan Radoićić."

"Banjska was a paramilitary act from one state to another, Iber-Lepenc was a military-level attack from one state on the critical infrastructure of another state," said Gervalla.

A police officer was killed and three attackers wounded in September 2023 when the Kosovo Police were attacked by a group of armed Serbs in northern Kosovo. Milan Radoićić, former deputy leader of the Serbian List, the Belgrade-backed Kosovo Serb party, claimed responsibility for the attack.

Kosovo accuses Serbia of being behind the attack in Banjska and the explosion that damaged the water canal in the north in late 2024. Serbia has denied the accusations.

Gërvalla again demanded that Serbia extradite Radoicic, against whom Kosovo authorities have filed an indictment.

Meanwhile, Djuric said he is unable to "list all the unilateral actions by the Government of Prime Minister Albin Kurti."

"In recent months, Pristina has escalated its campaign to systematically dismantle Serbian institutions throughout 'Kosovo and Metohija'. These are not symbolic gestures, they have direct consequences for the people. Salaries, pensions and social assistance for thousands of Serbian families have been cut off. The means of survival for many of our compatriots have been put at risk," Djuric said.

Kosovo authorities have closed most of the institutions operating within the Serbian system over the past year, arguing that their work is illegal, but official Belgrade has continued to pay them salaries.

Members of the Serbian community in Kosovo receive various incomes from the Serbian budget, such as salaries, pensions, social assistance, child and parental allowances, and the like.

Djuric claimed that Serbs are fleeing Kosovo and that attacks against them have increased, without providing any evidence.

“Prej se Kurti erdhi në pushtet, 20 për qind e serbëve kanë ikur nga Kosova. Sulmet ndaj serbëve janë rritur për 15 për qind. Mos të harrojmë se më shumë se 200.000 serbë janë zhvendosur nga viti 1999 dhe vetëm 2 për qind janë rikthyer”, tha ai.

Kryediplomati kërkoi gjithashtu që Kosova ta themelojë Asociacionin e komunave me shumicë serbe, si zgjidhje për telashet e serbëve në Kosovë.

“Kur do të themelohet Asociacioni i komunave me shumë serbe? Veprimet e Kurtit tregojnë qartë se nuk ka vullnet për këtë”, tha ai.

Ai shtoi se “dialogu mbetet e vetmja rrugë e qëndrueshme përpara, por ai duhet të ndërtohet mbi besim”.

Përfaqësuesi i Shteteve të Bashkuara, John Kelley, tha se Kosova dhe Serbia duhet të punojnë për uljen e tensioneve, të përmbahen nga masa që përshkallëzojnë situatën dhe të ndërtojnë paqe e stabilitet mes tyre dhe në rajonin më të gjerë, si themel për një të ardhme më të begatë.

“Qëllimi përfundimtar duhet të jetë njohja e ndërsjellë”, tha Kelly.

Ai shtoi se normalizimi i marrëdhënieve mes Kosovës dhe Serbisë është thelbësor për stabilitetin në Ballkanin Perëndimor.

“Amerika dhe komuniteti ndërkombëtar janë më të sigurt kur vendet i zgjidhin konfliktet në mënyrë paqësore dhe më të begatë kur krijojnë klimë për zgjerimin e tregtisë dhe investimeve ndërkombëtare", nënvizoi ai.

Përfaqësuesi i Rusisë e akuzoi Kosovën për “vazhdimin e politikës së saj drejt dëbimit të banorëve serbë” pasi Kosova, ndër të tjera, ndaloi përdorimin e dinarit serb.

Ai shtoi se Bashkimi Evropian nuk është në gjendje të ndikojë mbi Prishtinën, duke theksuar se ndërmjetësimi i BE-së ka dështuar plotësisht në dialog.

Përfaqësuesi i Bashkimit Evropian u bëri përsëri thirrje Kosovës dhe Serbisë të fillojnë zbatimin e Marrëveshjes se vitit 2023 për rrugën drejt normalizimit të marrëdhënieve.

“BE-ja e mirëpret faktin që Kosova dhe Serbia ritheksuan përkushtimin e tyre ndaj dialogut të lehtësuar nga BE-ja dhe për procesin e normalizimit të marrëdhënieve dhe zotimin e tyre për angazhim konstruktiv në proces për të ecur përpara shpejt”, shtoi ai.

Ai shtoi se nga Kosova pritet themeli i Asociacionit, ndërsa nga Serbia njohja e dokumenteve dhe simoleve të Kosovës.

Rusia tha se është veçanërisht e shqetësuar për marrëveshjen e mbrojtjes mes Kosovës, Kroacisë dhe Shqipërisë.

Përfaqësuesi i Mbretërisë së Bashkuar tha se vendi i tij mbetet një mik i përkushtuar i Kosovës dhe mbështet aspiratat e saj euroatlantike dhe ndërtimin e një demokracie shumetnike.

Londra zyrtare mirëpriti gjithashtu njohjen e Kosovës nga Kenia dhe inkurajoi shtetet që ende nuk e kanë bërë këtë hap, të njohin pavarësinë e saj.

Në fjalimin e tij, përfaqësuesi britanik vlerësoi përpjekjet për përfshirjen e pakicave në polici, por shprehu keqardhje që nuk ka pasur kërkesa për reintegrim nga gjyqtarë apo prokurorë serbë.

Ai shprehu pritshmëri që serbët e Kosovës të marrin pjesë në mënyrë aktive në zgjedhjet e ardhshme lokale në fund të këtij viti.

Mbretëria e Bashkuar bëri thirrje për angazhim konstruktiv të Kosovës dhe Serbisë në dialogun e lehtësuar nga BE-ja dhe kërkoi që Serbia të sjellë para drejtësisë autorët e sulmeve ndaj trupave të KFOR-it dhe në Banjskë.

Edhe Kina shprehu shqetësim për mbylljen e institucioneve serbe nga autoritetet e Kosovës dhe tensionet në veri. Ai i bëri thirrje Prishtinës të ndalë veprimet e njëanshme, përfshirë ndalimin e dinarit dhe kërkesat për dokumente dhe targa, si dhe të kthehet në dialog konstruktiv.

Në fjalimin e tij para Këshillit të Sigurimit të OKB-së, përfaqësuesi i Sllovenisë tha se, sipas raporteve, situata e sigurisë në Kosovë mbetet e qetë, megjithëse kanë ndodhur disa incidente serioze.

Ai përshëndeti mbajtjen e zgjedhjeve të fundit parlamentare në Kosovë, duke i cilësuar ato si paqësore, konkurruese dhe gjithëpërfshirëse - një hap pozitiv drejt forcimit të demokracisë në vend. Po ashtu, mirëpriti bisedimet e fundit mes zyrtarëve të BE-së dhe liderëve politikë të Kosovës dhe Serbisë.

Ai tha se viti 2025 duhet të jetë një fillim i ri për dialogun Kosovë–Serbi, duke u bërë thirrje udhëheqësve që të angazhohen në dialog konstruktiv, të krijojnë besim të ndërsjellë dhe të zbatojnë marrëveshjet ekzistuese.

Sllovenia kërkoi shmangie të veprimeve të njëanshme dhe trajtim të barabartë për të gjitha komunitetet, veçanërisht për komunitetin serb të Kosovës.

Sllovenia dënoi fuqishëm sulmin në kanalin Ibër-Lepenc në nëntor dhe atë në Banjskë në shtator 2023, duke kërkuar përgjegjësi për autorët.

Gjatë prezantimit të raportit gjashtëmujor, që mbulon periudhën nga shtator 2024 – mars 2025, administratorja e UNMIK-ut, Caroline Ziadeh, tha se Kosova mbajti zgjedhje paqësore dhe gjithëpërfshirëse më 9 shkurt dhe se ajo pret me padurim formimin në kohë të qeverisë së re, duke njohur se kjo mund të kërkojë negociata komplekse.

“Pasi të jetë formuar, është thelbësore që të merren hapa konkretë për të vënë në prioritet mirëqenien e qytetarëve të Kosovës, si dhe zbatimin e angazhimeve të marra në kuadër të dialogut të lehtësuar nga BE-ja dhe avancimin në procesin e normalizimit të marrëdhënieve”, tha Ziadeh.

Ajo shtoi se në mars e vizitoi veriun e Kosovës, ku përfaqësues të shoqërisë civile, udhëheqës politikë dhe të tjerë kanë theksuar mungesën e vazhdueshme të besimit, veçanërisht ndaj institucioneve, duke ndarë gjithashtu shqetësime për të ardhmen, duke pasur parasysh kontekstin aktual politik dhe zhvillimet në rajon dhe më gjerë.

“Megjithatë, ata nuk e panë asnjë alternativë tjetër përveç dialogut të lehtësuar nga BE-ja dhe theksuan nevojën që serbët e Kosovës të rikthejnë ndjenjën e përfaqësimit përmes një sistemi të vetëmenaxhimit brenda Asociacionit të komunave me shumicë serbe”, theksoi ajo.

Ajo e dënoi sulmin në Ibër-Lepenc dhe përsëriti thirrjen e saj për një hetim gjithëpërfshirës dhe transparent për të identifikuar dhe nxjerrë para drejtësisë përgjegjësit.

"I call on all leaders to act responsibly, avoid escalation, and cooperate to bring the perpetrators to justice," she underlined.

Ziadeh also reiterated the importance of ensuring accountability for the “serious security incident” in Banjska, through fair and independent judicial procedures.

“This case, together with the attack in Ibër-Lepenc, highlights the need for effective engagement through mutual legal assistance mechanisms to support ongoing investigations and prosecutions,” she concluded.

Gërvalla and the United States representative to the UN again called for the mandate of the United Nations mission in Kosovo, UNMIK, to be terminated.

Gërvalla called on UNMIK to address the reality on the ground without distorted ambiguities.

"Language matters, ladies and gentlemen. How we describe these acts will determine whether punishment or impunity will prevail, whether aggression will be encouraged or confronted."

She added that Kosovo remains committed to peace and cooperation.

"However, peace has never been maintained by tolerating aggression. It has always been maintained by confronting it directly," she added.

The US representative said that the US recognizes UNMIK's previous efforts in Kosovo to promote dialogue and legal reform, but added that the time has come to reduce UNMIK's presence.

He recommended that UNMIK begin transferring its functions to other UN agencies on the ground that are better suited to the job, so that the process towards the mission's final closure is deliberate and gradual, rather than abrupt.

UNMIK, he said, is a peacekeeping mission without peacekeepers, with 81% of its budget going to staff salaries.

"The United States is committed to eliminating unnecessary spending in international organizations," he said.

The UNMIK mission operates under United Nations Resolution 1244, which was a compromise between Western countries and Russia to end the conflict in Kosovo.

This mission is neutral on the status of Kosovo. UNMIK, after Kosovo's declaration of independence in February 2008, transferred all powers to local institutions.

Kosovo institutions have previously requested that the UNMIK mission be reformed and remain solely as a UN representative office in Kosovo./ REL