E-TJERA

Analysis: The sinking of the Albanian ship with immigrants highlighted the inequalities in power in Europe

Analysis: The sinking of the Albanian ship with immigrants highlighted the

The sinking of the ship Katër i Rada was the most tragic event of the year 1997 in Albania, a time of political unrest. The crises of 1997 appeared in the first months of the year, when the bankruptcy of several fraudulent banks left tens of thousands of citizens in absolute poverty. Violent protests erupted in the south, including in the coastal city of Vlora. The area was left in the hands of criminal groups. Over 2,000 people died in 1997 from gang wars or from the wrong use of weapons.

The insecurity pushed a large number of Albanians to try to emigrate to Italy. Racism and the fear that criminals were hiding among migrants reinforced the criminalization of Albanians in Italy. Just a few days before the accident, the former president of the Italian parliament, Irene Pivetti, declared that the Albanians should be thrown into the sea. In order to prevent "criminals" from going to Italy, Rome offered Tirana assistance in blocking the rafts traveling without authorization. According to Italian authorities, the agreement was signed in an exchange of notes between the two foreign ministers on March 25.

After leaving Vlora at 3:00 in the afternoon, the Four of Rada was spotted by the Italian ship Zeffiro which tried to change its course. The ship continued towards Italy and was confronted by a larger military ship, the Sibilla, which was four times larger than the Albanian ship. According to the survivors, their ship was flying a white flag. The passengers told the Italians that there were children on board. However, the Italian navy was determined to stop the ship. Rada's four was hit twice, from behind and in the middle. The collision filled the ship with water and sent it to the bottom of the sea. About 34 people survived by jumping overboard, but most of the passengers remained trapped below deck.

Escape from an unsafe city

Most of the Albanians on that ship were from Vlora, the most dangerous city in the country. Albanian Foreign Minister Arjan Starova expressed his disappointment to his Italian counterpart Lamberto Dini, saying that the Italian navy used illegal force. The protocols governing the March 25 agreement were signed only later, on April 2. The Italian ship was not authorized to undertake the operation that provoked the accident. The survivors stated that the Sibyl attacked to kill them and that the rescue operation was slow.

Shefi i shtabit i marinës italiane, Angelo Mariani, deklaroi se aksidenti ishte rrjedhojë e një manovre të gabuar nga ana e anijes shqiptare, e cila drejtohej nga personel i pakualifikuar, të cilët e kishin vjedhur anijen. Umberto Vatani, nga Ministria e Jashtme e Italisë, tha se të mbijetuarit nuk mund të merreshin si dëshmitarë të besueshëm. Ministri i Mbrojtjes Andreatta tha se të mbijetuarit kanë humbur sensin e realitetit. Gazeta e majtë La Repubblica i shau më tutje shqiptarët duke i cilësuar ata “kafshë të plagosura” të “dëshpëruar.”

Shqipëria “tepër e dobët” për të shtrënguar Italinë

Kapiteni i Katër i Radës, Namik Xhaferi, u arrestua për trafik qenies njerëzore. Të mbijetuarit, disa prej të cilëve kishin humbur familjarët në aksisend, u mbajtën në një kazermë ushtarake në Brindizi pa akses në informacion. Ata kërkuan gjetjen e trupave sa më parë të ishte e mundur dhe kryerjen e një hetimi me pjesëmarrjen e ekspertëve shqiptarë dhe të huaj. Ata gjithaashtu protestuan pasi kapiteni shqiptar ishte arrestuar, ndërsa ai italian, jo.

Qeveria shqiptare ishte tepër e dobët për t’u marrë me Italinë në nivel të barabartë. Më 29 mars, Kombet e Bashkuara i besuan Italisë drejtimin e një operacioni ndërkombëtar humanitar dhe ushtarak për të ndihmuar qeverinë e Tiranës që të rimerrte vendin nën kontroll (Operacioni ALBA”). Qeveria shqiptare mendoi si të papërshtatshme të kërkonte krijimin e një komisioni ndërkombëtar për shkak se kjo do të krijonte përshtypjen se ajo nuk i besonte fqinjëve të vet. Gjatë vizitës së Prodit në Shqipëri në prill, ai dhe homologu i tij Bashkim Fino ranë dakord të krijojnë një komision të përbashkët italo-shqiptar.

Nga fillimi i gjyqit në fund të prillit, të mbijetuarit shprehën zhgënjim për vonesat e punës për nxjerrjen e anijes dhe për mënyrën se si autoritetet italiane i trajtuan ata. Sipas ambasadorit shqiptar, situata mund të kishte pasoja të papritura në Shqipëri, ku italianët ishin angazhuar në operacione ushtarake dhe humanitare. Frika se incidenti mund të dëmtonte marrëdhëniet shqiptaro-italiane u shfaq në rekomandimet që Tirana i dha Romës për vendosjen e trupave italiane në Shqipëri.

Të mbijetuarit nuk i besuan autoriteteve italiane dhe këmbëngulën takimin me ekspertë shqiptarë. Këta të dytët shkuan në Itali vetëm në korrik. Prefektura e Brindizit i priti ata ftohtë dhe homologët e tyre italianë nuk i dhanë informacion për shkak se ai konsiderohej sekret. Ekspertët shqiptarë panë pamje të anijes së mbytur, të cilat konfirmonin se ajo ishte goditur me forcë nga Sibilla. Mungesa e frymës bashkëpunuese nga italianët ngriti më shumë dyshime mes të mbijetuarve dhe familjarëve të viktimave.

Pavarësisht premtimit të dhënë nga kryeministtrat, ekspertët shqiptarë u informuan se ata nuk kishin të drejtë të ndiqnin hetimin. Ekspertët punuan privatisht dhe pa mbështetje institucionale. Puna e tyre praktikisht  konsistoi në dëgjimin e lutjeve të të mbijetuarve dhe në ofrimin e ngushëllimeve për ta.

Anija Katër i Radës u dërgua në Brindizi më 19 tetor. Zëvendësministri i brendshëm i Italisë e konsideroi operacionin si një nga shumë përpjekjet e Romës në mbështetje të Shqipërisë. Por gazetari italian Bobo Aprile, akuzoi qeverinë për vonesën e qëllimtë të operacionit të rekuperimit të anijes. Krenar Xhavarra, një i mbijetuar që humbi familjen ne aksident, akuzoi Sibillën për mbytje të qëllimtë. Zëvendësministri italian u largua pa iu përgjigjur.

Italia refuzon të marrë përgjegjësi

Mbytja e “Katër i Radës” nuk ishte një “aksident tragjik”, siç ishte përkufizuar nga autoritetet italiane, por rezultat i një fushate anti-shqiptare të kryer nga institucionet italiane dhe një pjesë e medias. Italia nuk mori kurrë përgjegjësinë për tragjedinë. Gjyqi përfundoi me dënimin e kapiteneve të Sibilla-s dhe Katër i Radës me respektivisht dy vjet e katër muaj dhe tre vjet e dhjetë muaj. Nuk ishte çudi që shumë italianë ia vunë fajin viktimave dhe menduan se nuk kishte arsye se pse Italia të shpenzonte para për rekuperimin e anijes ku ishin bllokuar kufomat. Madje një italian tha para meje: “Pse duhet të rinxjerrim këtë plehrë [schifi]?”. Historia e të mbijetuarve tregon se kërkimi i tyre për drejtësi ishte për fat të keq i varur nga fuqia politike e shtetit me të cilin ata ishin lidhur. Kjo në fakt reflekton asimetrinë në fuqi që vijon të kushtëzojë jetët e shumë njerëzve në Evropë sot.

Fabio Bego is a researcher of nationalism and the extreme right.

The opinions expressed are those of the author and do not necessarily reflect the views of BIRN.

Taken from Reporter.al

Latest news