Daniel McLaughlin nga Tirana
Përkthimi: Politiko.al
Format psikedelike pushtojnë muret e zyrës së Edi Ramës dhe lapsa me ngjyra dhe bojëra mbulojnë tryezën e tij, por ato nuk mund të ndricojnë gjendjen shpirtërore të kryeministrit art-dahës shqiptar, ndërsa ai pret verdiktin e Bashkimit Europian për reformat e tij.
Ndërsa Britania drejtohet për në derën dalëse të BE-së, vendet në Europën Lindore dhe Ballkani janë ende të etur për t’u bashkuar dhe vendet anëtare do të njoftojnë javën e ardhshme nëse Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut janë gati për të filluar bisedimet e pranimit.
Maqedonia e Veriut mund të marrë një dritë jeshile pas ndryshimit të emrit të saj për t’i dhënë fund një mosmarrëveshje disa vjeçare me Greqinë fqinje, por Shqipëria përballet me vonesë të mëtejshme për shkak të shqetësimeve për krimin e organizuar, korrupsionin dhe gjendjen e sistemit të saj gjyqësor.
“A jam optimist? Jo, ”tha Rama për The Irish Times.
“Nuk ka shumë për të qenë optimistë me atë që po ndodh sot në Europë. Unë jam optimist për të ardhmen e vendit, por jo për atë që do të ndodhë javën e ardhshme. ”
Ndërsa Hollanda, Danimarka dhe të tjerët dëshirojnë që Shqipëria të bëjë më shumë për të luftuar grupet e korrupsionit dhe mafies, Rama e pikturon kombin e tij si viktimë e ndarjeve të vetë BE-së dhe një debati të udhëhequr nga francezët se si duhet të reformohet para se të zgjerohet më tej.
“Ne jemi dëm kolateral,” argumenton Rama. “Kur ka bomba diku dhe një kopsht goditet – ne jemi kopshti.”
Sondazhet tregojnë se shqiptarët janë të etur për anëtarësimin në BE, gjë e cila shpresojnë ata do t’u ndryshojë pagën mesatare mujore prej rreth 400 € dhe pensionet rreth 100 €. Por shumë nuk mund të presin që jeta këtu të përmirësohet. Që nga koha kur Shqipëria rrëzoi komunizmin në 1991, rreth 1.4 milion shqiptarë janë larguar nga vendi, kryesisht për Itali dhe Greqi.
Pasi u bë kandidat i BE-së në vitin 2014, Shqipëria rriti bashkëpunimin me bllokun në zona që variojnë nga siguria e kufijve deri në luftimin e tregtisë së drogës dhe filloi një proces të vetting-ut të mbështetur nga Brukseli për të pastruar gjykatat.
Një numër gjykatësish dhe prokurorësh kanë dhënë dorëheqjen ose janë pushuar nga puna për shkak të këtyre kontrolleve mbi pasurinë, integritetin dhe profesionalizmin e tyre, por ky ‘riparim’ i paparë ka paralizuar edhe sistemin juridik, duke lënë mijëra dosje në pritje.
“Ne pastruam aq shumë sa Gjykata kushtetuese është fshirë praktikisht. Dhe tani ata [BE] thonë: “Mirë, ju pastruat por nuk keni Gjykatë kushtetuese”, “ankohet Rama, i cili ka qenë kryeministër që nga 2013.
Salla e operacionit
“Ata na thonë që ju duhet të operoni në këtë trup – dhe ne themi po, sepse ky njeri ka kancer – dhe pastaj ata pyesin gjatë operacionit, pse ai nuk po vrapon. Epo, së pari ai duhet të dalë nga salla e kirurgjisë dhe të rimëkëmbet dhe më pas do të vrapojë. ”
“Ne nuk po kërkojmë të jemi anëtar i BE javën tjetër. Ne e dimë që nuk mund ta bëjmë këtë pa një Gjykatë kushtetuese. Ne po kërkojmë të fillojnë bisedimet e pranimit. . . të cilat mund të vazhdojnë mbase 10 vjet. Pra, atëherë na gjykoni në 10 vjet. ”
Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut kanë një mbështetje të fortë nga Brukseli, i cili dëshiron t’i shpërblejë ata për fillimin e reformave të shumëpritura dhe të lidhin Ballkanin me BE-në përballë konkurrencës nga Kina, Rusia dhe Turqia.
“Bashkimi Europian qëndron para një zgjedhje strategjike,” i shkruajtën zyrtarët e lartë të BE-së përfshirë presidentët aktualë dhe të ardhshëm të Komisionit Europian, Jean-Claude Juncker dhe Ursula von der Leyen, vendeve anëtare këtë muaj.
“Nëse BE do të ruajë rolin e vet ndërkombëtar dhe të mbrojë interesat e saj, ndërmarrja e një hapi drejt integrimit të atyre vendeve europiane që kanë shprehur interes dhe kanë përmbushur kërkesat për fillimin e procesit të pranimit do të ndihmojë në arritjen e kësaj. Maqedonia e Veriut dhe Shqipëria bënë atë që u kërkuam të bënin ”.
Bundestagu gjerman votoi dy javë më parë për t’i dhënë të dyja shteteve një datë fillimi për negociatat e anëtarësimit, por i lidhi bisedimet e Shqipërisë me përfundimin e detyrave që nga reforma zgjedhore e deri në fillimin e një agjensie speciale antikorrupsion.
Shpresa është se ato masa jo vetëm që do të forcojnë sundimin e ligjit në Shqipëri, por do të ndihmojnë për të nxjerrë vendin prej 2.8 milion nga një krizë politike që ka parë Demokratët në opozitë të largohen nga Parlamenti, të bojkotojnë zgjedhjet lokale në qershor dhe të udhëheqin protestat në rrugë në Tiranë që çuan në përleshje të rastit me policinë.
Lulzim Basha, drejtuesi i demokratëve, shpreson që shtetet e BE të pranojnë të fillojnë bisedimet menjëherë, por pranon që qasja e Bundestag mund të qetësojë skeptikët e zgjerimit duke e lidhur Shqipërinë pas një kalendari të reformave.
43 deputetët demokratë hoqën dorë nga mandatet e tyre në Parlamentin me 140 vende në shkurt, pasi zbuluan ato që ata quajnë prova të qarta se socialistët e Ramës “vodhën” zgjedhjet e vitit 2017 me ndihmën e grupeve kriminale.
“Shqipëria është ndoshta vendi i parë në historinë moderne pa një Gjykatë supreme, pa një Gjykatë kushtetuese, pa një Prokuror të përgjithshëm, me një Parlament me vende të paplotësuara dhe një Kryeministër që vendos me dekret pa ndonjë kufi institucional të pushtetit të tij,” i tha Basha The Irish Times.
Akuza të rënda
Demokratët e mbështetën reformën në drejtësi me rrënjë-e-degë, por Basha thotë se qeveria ka “minuar, shkelur dhe abuzuar” procesin.
“Si rezultat kemi një gjyqësor të paralizuar. . . dhe asnjë politikan apo figurë e krimit të organizuar nuk është përballur me drejtësinë. Përkundrazi, një numër i çështjeve të nivelit të lartë të korrupsionit janë anashkaluar nën ndikimin e qeverisë, duke siguruar pandëshkueshmëri për të akuzuarit. ”
Rama (55) dhe aleatët e tij akuzohen gjithashtu për presion ndaj mediave kritike, për kufizimin e qasjes në informacion dhe për shmangie të përgjegjësive, me kanalin e tij në internet ERTV – Edi Rama TV – që është kthyer në një nga dritaret kryesore të veprimtarisë së qeverisë.
“Nuk ka të bëjë me kritikat,” thotë Rama për paditë që ka ngritur kundër gazetarëve.
“Ka të bëjë me akuza shumë të rënda: vjedhje me miliarda, pasuri miliarda, bashkëpunim me forca të errëta – sende konkrete, jo opinione. I pranoj opinionet. . . Unë thjesht dua që njerëzit të dinë se të gjitha këto gjëra janë të pabaza. ”
E gjithë kjo është larg nga imazhi ndërkombëtar i ish-studentit të Arteve dhe basketbollistit, si një shpirt i lirë dhe libertin në stil që pikturon në kohën e tij të lirë, zotëron një galeri në Berlin dhe vesh atlete me spikamë kur takon liderë të tjerë.
Pothuajse dy dekada pasi u bë kryetar i bashkisë së Tiranës dhe filloi të mbulojë blloqet e pallateve të saj të rrëgjuara me ngjyra të ndritshme dhe murale të guximshme, disa drejtues të BE-së mbeten ende për t’u bindur se shenjat e ndryshimit pozitiv në Shqipëri janë dicka më shumë se fasadë.
“Nuk pendohem për asgjë, sepse kjo është e mirë për ne,” thotë Rama për kërkesën e BE për reforma të vështira.
“Eshtë ajo që na duhet për vendin tonë dhe gjeneratat tona të ardhshme. . . Në 10 vjet do të jetë një vend tjetër dhe do të kemi një shtet që funksionon krejtësisht ndryshe. Unë jam shumë i sigurt për këtë.”
Financuar Nga Bashkimi Europian
