Nuk mund të më bëjnë asgjë

Boshko Jakshiç/ Politika

Kur Millosheviçi i tregoi gishtin Perëndimit dhe thirri “Mallo morgen”, pësuam atë që pësuam. Tani, Aleksandër Vuçiçi thotë për parlamentarët europianë se “janë të humbur në kohë dhe hapësirë”, sepse ata guxuan ta kritikojnë pushtetin e tij. A mos kemi të bëjmë me një hapje fronti kundër bashkësisë Perëndimore, për të cilën Serbia është deklarativisht ende e përkushtuar, një paralajmërim për konfrontime sepse Parlamenti Europian (PE) shpreh keqardhje për shkak të mungesës së përparimit në shumë reforma dhe prapambetje rreth problemeve kryesore për antarsimin në BE? A kemi të bëjmë me një përshkallëzim radikal arrogance në përgjigje ndaj kritikave e përllogaritur kjo për të  ngashnjyer “me trimëri” zgjedhësit e këtushëm sepse presidenti na qenka shqetësuar se europianët nuk e paskan kuptuar.

Ndoshta përllogaritja e Vuçiçit bazohet në një premisë të gabuar: te toleranca e europianëve që e kanë ndihmuar ndjeshëm që dhjetëvjeçarin e fundit për të ndërtuar sistemin e tij autokratik që nuk nuk ka kurrfarë lidhje me shtetin ligjor, institucionet e fuqishme, liritë njerëzore dhe të mediave.

Gjërat ndryshojnë. Episodit të turpshëm Perëndimor, që ka mundësuar çimentimin e pushtetit autoritar të shoqëruar me nacionalizmin e tipit të ri duket se po i vjen fundi. Administrata e re amerikane i ka rikthyer në fokusin e politikës së saj të jashtme të drejtat e njeriut dhe demokracinë dhe, në koordinim me partnerët europianë, po i kundërvihet seriozisht autokratëve në mbarë botën në listën e të cilëve është edhe presidenti i Serbisë.

Ndërsa ministri Aleksandër Vulin shfrytëzon rastin që raportin e PE-së ta quajë “pamje të hipokrizisë” dhe propozon që Serbia ta rishikojë politikën e saj ndaj BE-së, Perëndimi  ia kthen me mesazhe gjithnjë e më të ashpra dhe të përcaktuara qartë të cilat presidentit të Serbisë i shkaktojnë makthe nate sepse pikërisht nga vlerësimi i Perëndimit varet fakti nëse do të hapen kapituj të rinj dhe nëse do të ketë akses në fondet europiane sipas metodologjisë së re.

Ndoshta Beogradit edhe për njëfarë kohe do t’i mundësohet që, në këtë kohë të ashpërsimit të raporteve të Perëndimit me Rusinë dhe Kinën, të afrohet me Moskën dhe Pekinin duke u larguar kështu nga vlerat liberale të demokracisë që përfaqësojnë themelin e Europës së bashkuar. Por pastaj do të vinë presionet dhe sanksione të mundshme për regjimin. Nëse nuk ndodh ndonjë përmbysje, BE-ja pas më shumë se një dekade bisedimesh thjesht do të ngrejë duart nga Serbia, ndërsa Vuçiçi i flakur tej nga Perëndimi do të duhet të kërkojë strehim te miku i tij në Kremlin-i cili do të dijë mirë ta shpërblejë për të gjithë vitet e endjeve gjeostrategjike serbe dhe do ta pranojë liderin e përparimtarëve si dele të humbur, por gjithsesi të mirëseardhur.

Këto janë pasojat e parashikueshme të deklaratave, thënë në mënyrën më të butë, mesazhe aspak diplomatike sipas të cilëve euuroparlamentarët “kanë humbur në kohë dhe hapësirë”. Më parë do të ndodhë që pushtetari i Serbisë të jetojë në një botë alternative të vetën dhe, si dikur Millosheviçi, të humbasë në kohën dhe në hapësirën e botës që po ndryshon para syve tanë.

Fakti që Serbia vitin e kaluar nuk hapi asnjë kapitull për bisedime është interpretuar qartësisht në Beograd si pjesë e “komplotit” të cilit i përket edhe raporti më i fundit e PE-së i cili duhet ta ketë shqetësuar aq shumë pushtetin saqë e pret “me këmbët e para”.

Djathtistët hungarezë të Fides-it miq të Partisë Përparimtare serbe u përpoqën të bllokojnë përmendjen në raportin e PE-së të aferave korruptive më aktuale serbe: “Savamalla” (shkatërrim i paligjshëm i disa objekteve për të krijuar truall ndërtimesh të reja. Shën i përkth), atë të shitjes së armëve “Krushik”, kultivimit të bimëve narkotike “Jovanjica” dhe “Telekomit” – por më kot. Europa kërkon atë që pret opinioni publik serb: hetim objektiv që do të pohojë të vërtetën dhe do të tregojë gatishmërinë për luftë kundër krimit dhe korrupsionit- të cilët duket qartë se ekzistojnë.

Beogradi vazhdon të heshtë për këto afera, ndërkohë që përgjigjet me përpjekje të dukshme për zëvendësim tezash duke thënë se europianët nëpërmjet “gënjeshtrës në dritë të diellit” përpiqen të diskreditojnë mjekët serbë që luftojnë kundër pandemisë. E pasaktë, europianët vetëm kanë shfaqur dyshimin në autenticitetin e të dhënave dhe me këtë nuk dallojnë nga pjesa më e madhe e opinionit publik serb.

Raporti ndaj Parlamentit Europian ka kohë që ka kaluar në trasenë e konflikteve. Pushteti përpiqet ta reduktojë atë në dy “vota të urrejtëseve të serbëve”- Tanja Fajon dhe Viola fon Kramon- duke harruar se pas votimit të Rezolutës që kritikon Serbinë qëndrojnë më shumë se 500 eurodeputetë të tjerë. I frymëzuar me praktikën në vendin e tij, Ivica Daçiçi, kryetari i parlamentit madje guxoi të kërkojë përjashtimin e eurodeputetes Fajon nga ekipi ndërmjetës në dialogun e pushtetit serb me opozitën.

Çfarë të thuash kur hidhen poshtë edhe kritikat për deficit të lirive mediatike. Duken krejt të zbrazëta fjalët e kryeministres Ana Brnabiç e cila, si edhe të tjerët, pothuajse është tmerruar kur ka dëgjuar se europarlamentarët na u merrkan me “thashetheme” siç janë sulmet ndaj mediave dhge organizatave të shoqërisë civile në parlamentin serb. Ajo me sa duket beson ende se ndokush nga Perëndimi, si dhe shumë të tjerë këtu, do t’i besojë kur thotë: “Vërtetë bëjmë gjithçka që mundemi. Kemi punuar shumë”. Keni punuar shumë për t’i bërë të pamundur të punën e mediave të lira.

Megjithëse raporti i PE-së lavdëron “të kuptuarit seriozisht të dialogut mes Beograditr dhe Prishtinës”, Vuçiçi thotë se “për inat” do të vazhdojë të punojë për delegjitimimin e pavarësisë kosovare. A mos është ky inat paralajmërim i dështimit të ri? A mos po ka ai të njëjtin fat te Anxhela Merkeli që kishte më parë (gusht 2011-shën. i përkth) edhe Boris Tadiçi?

Askush nuk, e di se çfarë kishte në kokën e shefit të shtetit kur një herë e një kohë pati paralajmëruar planin për zgjidhjen e konfliktit kosovar-korrektimin e kufijve, ndërkufizim territorial, ndarje apo sido që të quhet- por ama tani nuk dimë nëse ka ndonjë plan rezervë. Nëse ky plani B është ky “për inat”, atëherë mjerë ne.

BE-ja në të ardhmen do ta ndërtojë politikën e saj ndaj Serbisë mbi bazën e këtij raportit të PE-së si dhe raportit të Komisionit Europian. Pushteti në Beograd, i papërgatitur si përherë ndaj çdo kritike, ka zgjedhur kursin e konfrontimit. Gjithnjë e më larg demokracisë.

“Nuk mund të më bëjnë asgjë” thotë Vuçiçi në mënyrë sfiduese, me vetëbesim po pa themel për “fatkeqët” që marrin për bazë raportin e PE-së. Jehona e këtyre fjalëve na kthen prapa në kohën kur të dërguarit nga Rusia dhe Finlanda Sllobodan Millosheviçit, shefit të tij të dikurshëm, i diktuan tekstin që shënjoi fundin e pushtetit të tij.

Përktheu për Politiko.al: Xhelal Fejza

Kontakto me Politiko në rast se: Mendoni se nuk shkruajmë Shqip Mendoni se kemi bërë shkelje etike Mendoni se kemi bërë CopyPaste Mendoni se kemi bërë FakeNews Doni të postoni nje Lajm