Alfred Lela
Presidenti i Kosovës duhet salutuar për kurajon për të luajtur një ‘lojë të madhe’, duke u munduar të përfitojë nga rrezja opake e një krisjeje mes Shteteve të Bashkuara dhe BE. Duhet guximi i një njeriu të luftës (ose marrëzia) për një lëvizje të tillë, një ekskursion në akullin e ngrirë të euro-atlanticitetit, që pas ardhjes në krye të Shtëpisë së Bardhë të Presidentit Trump, dhe përpjekjes për të nxjerrë prej këtej përfitimet politike të rastit. A ishin ato përfitime personale apo kombëtare është një pyetje që kërkon… epo, të ndani pak minuta me reflektimin e mëposhtëm.
Ajo që vlen këtu ka të bëjë me sjelljen e Thaçit (dhe të Ramës) kur lëvizja e parashikuar solli atë pasojë para së cilës jemi. Ngrirjen e bisedimeve në Shtëpinë e Bardhë, thirrjen nën akuzë të Presidentit të Kosovës, dhe ‘mbylljen’ e krisjes në marrdhëniet euro-amerikane, që Thaçi and Co. deshën të shfrytëzonin, duke krijuar një rupturë vetëdijësuese.
Natyrisht, do të flisnim një tjetër mendje sot, nëse Thaçi do të kishte shkuar në Uashington duke përmbyllur një marrëveshje, por analiza është më e sigurt kur merremi me atë që ka ndodhur, jo me variantin e hamendësuar.
Nuk mund të thuhet shumë për sjelljen e Thaçit pas ‘ngrirjes’, edhe për faktin se, duke qenë nën akuzë, Presidenti i Kosovës kërkon që të jetë ‘elegant’. Për nevojat e veta, duke mos krijuar kosto dhe konsum të dëmshëm, apo qoftë edhe acarim të mëtejshëm të ‘të tretëve’ që, qartësisht lobuan që ‘bllokimi’ i marrëveshjes të ndodhte.
Ndoshta kjo, por, pse jo, edhe urtia e fituar në luftë dhe në paqe, e shpjegon një Thaç të kursyer. Përkundër një Rame, aleat i tij në shtyrjen përpara të një marrëveshjeje aspak të qartë me Beogradin, përkrahur nga një ‘bërthamë amerikane’, por kundërshtuar me forcë nga BE dhe posaçërisht nga Gjermania.
Vizita e Ramës në Kosovë, sloganet e tij me bashkim dhe pajtim, tërheqja e padisë kundër Ramush Haradinajt, përpjekja për të luajtur ‘babain e kombit’, i japin vlerë maksimës ‘patriotizmi është streha e fundit e maskarenjve’.
Paradoksalisht, si Thaçi dhe Rama, vendosën ta luajnë më vete dhe pa kombin skenarin e paktit me Beogradin, duke menduar se do ta përmbyllnin me njëfarë fitoreje, dhe kur fati u shërbeu një dështim, ata vendosën të bëhen me kombin dhe me të tjerët. Ky është një nivel hipokrizie që duhet t’ua vëmë në dukje, që atyre t’u mbetet dështimi, por jo me shpenzimet e naivitetit tonë. Ndërsa Hashim Thaçi nuk koncpetualizoi dot fuqinë gjermane në Europë dhe në çështjet e gadishullit ballkanik, ai nuk arriti të kapte as dy elementë, ndoshta më delikatë, të balancës dhe kundërbalancës politike dhe personale në çështjet ndërkombëtare. Aversionin që zgjonte në Berlin emri dhe profili i ‘skifterit’ të Trump-it Ric Grenell, por edhe faktin se Departamenti i Shtetit mbetet ende klintonian, të paktën në kuptimin që i jepet në ministrinë më të rëndësishme amerikane vendit të ShBA në botë. Departamenti, me sa duket, është ende në rendin botëror që fillon me Bush Sr. duke mbërritur te Klintoni dhe Bush Jr., dhe është në mospajtim me rendin trumpian që kërkon izolacionizëm amerikan shoqëruar me ‘let’s make a deal’, pa filozofi të qartë të Pax Americana-s.
Sa i takon Edi Ramës, ora e tij duhet të ketë lëshuar një tringëllimë të fortë zgjimi nga deliri i ‘liderit botëror’. Tek bareste dje zyrë më zyrë nëpër Prishtinë, me një kostum ngjyra e të cilit të kujtonte shefat e Ballkanit, por të kohës së Titos dhe Enverit, bojë apartçikësh komunistë dmth, kryeministri i Shqipërisë ngjante si një lojtar në nxemje me pak shpresë për minutazh. I nisur për të lobuar më të mëdhenjtë dhe për të bërë vend në tryezën e historisë dhe paqes, kaherë i kapur në idenë se ai mund të aktualizonte për konflitin shqiptaro-serb zgjidhjen franko-gjermane, gjermanët dhe francezët bashkë, me një dozë amerikane në të, i bënë një tampon të reality check ku ai rezultoi negativ.
Shëtitja nëpër albanosferë, duke shitur temjanin e kërcënimit të çështjes shqiptare për të trembur një djall që është ai vetë, duhet soditur si tragji-komike.
Nuk ka pasur një kërcënim për Kosovën në atë rend liberal të marrdhënieve ndërkombëtare që kemi njohur deri në ardhjen e Trump-it. Paparashikueshmërisë së tij dhe zellit amator të njerëzve afër me të iu bashkua protagonizmi folkloriko-ballkanik dhe nevojat politike të Thaçit dhe Ramës. Kjo përzierje bizare e prodhoi kërcënimin. Kjo nuk është për të thënë se një marrëveshje shqiptaro-serbe nuk është e duhur dhe e mirëpritur. Por, sa i takon asaj të Thaçit, Ramës dhe Grenellit, jemi në terr.
Atë gjë për të cilën nuk dimë asgjë jemi të detyruar ta dyshojmë.
Financuar Nga Bashkimi Europian
