Flash News

Evazioni fiskal i ‘Bankers’, lihet në burg CEO kinez dhe ish-drejtori

Përplasen dy makina në aksin Sarandë-Delvinë, 4 të plagosur

Alarm për bombë, Policia largon deputetët dhe mediat nga ndërtesa e Kuvendit të Kosovës

“Vullneti i popullit” dhe ironia e dorëheqjeve të komanduar

Përfundon pa ndryshime rinumërimi i votave në Durrës

KRYESORE

“Flamuri i Arbërit”, gazeta e parë politike në Shqipëri

Politiko 20 Korrik 2017, 10:01

Sot kujtohet dalja e numrit të parë të gazetës “Flamuri Arbërit”. Ajo që ka rëndësi është fakti se për herë të parë një gazetë shqiptare apo për shqiptarët, trajtonte hapur probleme politike në faqet e saj. Politika, për herë të parë zuri vend në faqet e shtypit dhe në vitet e shekullin që pasuan, ajo u bë parësore dhe ishte një nga kushtet kryesore për të ngritur e mbajtur një gazetë.

“Flamuri Arbërit” ishte gazeta e parë shqiptare që trajtonte probleme politike dhe që binte ndesh me “politikën” e Preandorisë Osmane, Mbretërisë Greke, apo Austro-Hungarisë, të cilat e censuruan. Por De Rada shpresonte se Italia do ta ndihmonte çështjen shqiptare.

Historia e shtypit shqiptar, në gjysmën e dytë të shekullit XIX nuk ka shumë vend për gazetat shqiptare apo në gjuhën shqipe. Janë të pakta gazetat, aq sa numërohen me gishtat e dorës, dhe themeles i saj është De Rada, “babai” i gazetarisë shqiptare, ai që themeloi të parën gazetë shqiptare, në gjuhën shqipe, “L’Albanese d’Italia”.

Për sa i përket shtypit të shkruar, shqiptarët që jetonin jashtë vendit, vetëm nga mesi i shekullit të nëntëmbëdhjetë, filluan të ndërgjegjësohen për botimin e gazetave, për të mbajtur gjallë tek atdhetarët e tyre ndjenjën kombëtare. Botimet e kësaj kohe janë shkruar në gjuhë të huaj italisht, frëngjisht, greqisht, anglisht, etj. Sipas historisë së shtypit, përpjekja e parë nis në 1848. Më 23 shkurt të atij viti u shfaq në Napoli « e shtypur në letër me cilësi të dobët dhe me karaktere të vjetra », numri i parë i « Albanese d’Italia », publikuar, në italisht, nga patrioti dhe redaktori shqiptar, Jeronim de Rada, i cili fillimisht realizonte gjithçka vetë, por më pas u ndihmua edhe nga studenti prej Abruzzi, Nicola Castagna. Pas traktave të Shën Stefanit dhe Berlinit, dhe copëtimit të tokave shqiptare, u formua një lidhje për mbojtjen kombëtare e mbështetur masivisht nga kolonitë shqiptare në Rumani, Itali, Egjipt dhe në SH.B.A. Shqiptarët u grupuan. Veprat e shtypura lulëzuan gjithandej. Bibla u përkthye në shqip dhe gazetat u botuan kudo.

Numri i parë i gazetës “Flamuri i Arbërit” u botua më 20 korrik 1883, në Cosenza, Itali, nga Jeronim de Rada, një nga figurat kryesore të letërsisë shqipe të shekullit të 19-të. Fillimisht gazeta ishte mujore dhe u botua vetëm në gjuhën shqipe, me një alfabet latin të shpikur nga de Rada, por në faqet e saj kishte përkthime të tjera në italisht. Në të vërtetë, kjo revistë u bë e mundur falë sakrificave personale të Jeronim De Radës, i cili ishte në të njëjtën kohë drejtor, redaktor dhe administor i saj. Ditari, i cili përmbante tema mbi letërsinë shqiptare, politikat, historinë dhe folklorin shpejt u bë popullor ndër shqiptarët dhe u shpërnda gjerësisht. Meqenëse gazeta trajtonte tema poiltike, të pavarësisë e mundësisë për të pasur një shtet shqiptar në të ardhmen, kjo gjë binte ndesh me politikat e Austrisë, Turqisë dhe Greqisë, të cilat, për arsye të ndryshme, ishin të interesuara për izolimin e Shqipërisë, si rrjedhim ndaluan qarkullimin e saj, e privuar nga shumica e abonentëve (blerësve potencialë) të saj, gazeta e De Radës u detyrua të mbyllej, Numri i fundit i njohur është i datës 15 Nëntor 1887, botuar në Kozencë (Cosenza).

Prof. Dr. Hamit Boriçi shkruan se revista "Flamuri i Arbërit" (l883-l887) është i pari organ shtypi shqiptar e mbi Shqipërinë, në periudhën e organizimit të lëvizjeve kombëtare në një stad të ri. Ndonëse u paraqit dhe nisi të botohet si fletore shoqërore, kulturore, folklorike, letrare e gjuhësoreë shpejt i kapërceu këto caqe. Krahas problemeve tė gjuhës dhe të kulturës shqipe, revista trajtoi gjerësisht edhe çështje të politikës kombëtare, duke evokuar ngjarjet e Lidhjes sė Prizrenit. Vetë De Rada shkroi njė varg artikujsh, si atë me titull “Ç’i duhet Shqipërisë?”, botuar me vijim në disa numra. Në të parashtrohen njė varg idesh politike me karakter programor, si domosdoshmëria dhe legjimiteti i luftës për bashkimin administrativ të Shqipërisë në një vilajet të vetëm, ku të përfshihej “gegëria, toskëria dhe viset shqiptare në Maqedoni. Ai shkoi edhe mė tej, propagandoi idenė e njė shteti shqiptar, organizuar mbi parime të drejta kombëtare e demokratike”.

Në vitin 1887 Anton Santori botoi për herë të parë në faqet e kësaj gazete pjesë nga vepra e tij më e njohur “Emira”. Megjithëse revista u zyrtarizua zyrtarisht në 1887, ajo u zëvendësua nga gazeta “Arbri i Ri”, botuar nga Zef Skiroi, i cili më vonë publikoi edhe “Flamur i Shqipërisë”.

"Politiko.al"